اشتباه گرفتن دولت‌خانه با مکتب‌خانه

در دو روز گذشته یک نوار صوتی چند دقیقه‌ای از ملاهبت‌الله رهبر طالبان دست‌به‌دست می‌شود. ظاهراً وی در جمع ملاهای وابسته به خود سخنرانی می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد که برای حاکمیت طالبان تبلیغ کنند.

ملاهبت‌الله می‌گوید که هیچ نظامی در افغانستان به اندازه امارت اسلامی حقوق زنان را رعایت نکرده است! رهبر طالبان فرمان شش ماده‌ای را که درباره زنان صادر کرده است، یک دستاورد می‌داند و به مفاد آن اشاره می‌کند که عدم ازدواج‌های اجباری و دادن مهریه و ارثیه به زنان را دربر می‌گیرد.

ملاهبت‌الله در بخش دیگر سخنان خود از هواداران خود می‌خواهد که به مشکلات و کاستی‌های امارت اسلامی علناً اعتراض نکنند و اگر بزرگان طالبان نقص و عیبی دارند باید مخفیانه و در خفاء به آنان گفته شود تا امارت از هم نپاشد.

سخنان رهبر طالبان، چند دقیقه است اما به اندازه یک کتاب حرف دارد. مثلاً ملاهبت‌الله بدیهیاتی چون دستور پرداخت مهریه و ارثیه را به زنان، دستاورد امارت اسلامی می‌داند که این سخن او یادآور این شعر شاعر است:
از کرامات شیخ ما این است
شیره را خورد و گفت شیرین است

نکته دیگر این که ملاهبت‌الله با منع اعضای طالبان از اعتراض و انتقاد از سران طالبان و امارت این گروه، نه از تاریخ صدر اسلام شناخت دارد و نه با مفاهیم دولت‌داری نوین آشنا است.

ده‌ها و بلکه صدها واقعه تاریخی از زمان پیامبر اسلام و خلفای راشدین وجود دارد که مسلمانان آشکارا بدون این که احساس ترس کنند، هم از رهبران مسلمان و هم از نحوه حاکمیت آنان انتقاد کرده‌اند.
بنابراین، دستور رهبر طالبان به اعضای این گروه مبنی بر عدم انتقاد از سران طالبان و حاکمیت این گروه، خلاف سیره بزرگان صدر اسلام است.

اگر سخنان رهبر طالبان را از جنبه دولت‌داری نوین نیز نگاه کنیم، دیکتاتوری و استبداد مطلق در آن موج می‌زند که حتی انتقاد و اعتراض اعضای طالبان را به سران و حاکمیت این گروه برنمی‌تابد، چه رسد به اعتراض مخالفان طالبان.

رهبر طالبان با این سخنان خود، دولت‌خانه را با مکتب‌خانه اشتباه گرفته است. او تصور کرده است که دولت‌داری مانند حجره ملا‌ها و طلبه‌ها است که اگر ملایی از ملایی انتقاد کند، اختلاف به وجود می‌آید و نظم به‌هم می‌خورد و سرانجام جمع ملاها فرومی‌پاشد.

این در حالی است که یکی از ابتدایی‌ترین اصول دولت‌داری، آزادی اعتراض به عملکرد اعضای دولت و حتی انتقاد از ساختار حاکمیت است.

ملاهبت‌الله با این سخنان خود، خیال همه را جمع کرد که در حاکمیت طالبان جای هیچ‌گونه اعتراض به عملکرد اعضای طالبان و انتقاد از حاکمیت این گروه وجود ندارد.

محمد مرادی