بر کدامین مصیبت باید گریست؟!

افغانستان شاهد مصائب متعددی است. چه در زمینه سیاسی، چه اقتصادی یا اجتماعی و مذهبی. یکی از این مصائب ریشه‌دار دعوا بر سر زمین و مالکیت مناطق مختلف است. در زمان سلاطین متغلب افغانی، بخاطر تغییر ترکیب قومیتی و تسلط بلند مدت قوم غالب، زمین های موات مناطق مرکزی، غربی و بخصوص شمال به خیل ها و افراد قوم غالب واگذار شده بود. آنان مالک منابع طبیعی و چراگاه های این مناطق شناخته می‌شدند.
در اصل اکثر درگیری ها در این مناطق بر سر همین موضوع است. حوادث مشابه ارزگان بدون تردید ادامه خواهد داشت، نوبت به مناطق دیگر نیز رسیده و خواهد رسید.
زیرا، اکثر مالچرهای مناطق مرکزی و شمال، مناطق ییلاقی این مناطق و زمین‌های بایر به نحوی به نام خاندان های قوم غالب سند زده شده است. افراد و خیل های قوم غالب با در دست داشتن سند دولتی خواهان تصرف دوباره این مناطق به همراه خسارات چهل ساله هستند. چون قبل از انقلاب آن‌ها خیل های خود را همراه گله‌هایشان هر ساله در این مناطق مستقر می‌کردند. مردم محلی حق بهره برداری از این منابع طبیعی را بدون اجازه نداشتند.
در دوران انقلاب با قدرت گرفتن احزاب مسلح و عدم حمایت دولت مرکزی این مسأله کمرنگ شده بود. در این دوره بسیاری از این زمینه‌ها توسط احزاب به مردم محلی واگذار شده و توسط مردم آباد شده است. حال که حکومت قومی دوباره قدرت را گرفته، وارثان آن کوچیان مالدار به سراغ مناطق تحت تصرف خانواده و خیل خود هستند. بعضی مناطق اقدامات عملی کردند، در باقی مناطق نیز به احتمال زیاد همین اقدامات صورت خواهد گرفت.
مسأله زمین و مالکیت آن در کشور فقیری مثل افغانستان فوق العاده مهم است، حیات و ممات افراد و اقوام را همین موضوع رقم می‌زند. بدون تردید در آینده شاهد حوادث ناگوار خواهیم بود، همچنان که هستیم.
رفع این مشکل آسان نیست و با وجود امارت طالبانی ناممکن به نظر می‌رسد.
شایسته است که عقلایی جامعه و متنفذان آن، این مسأله را جدی بگیرند و در پی راه حل عقلانی برای آن باشند. اگر مردم منتظر هستند که امارت حق را به حق دار برساند، آب در هاون می‌کوبند.
آیا کوچیان از این منابع اقتصادی باد آورده خواهند گذشت؟ هرگز!

ناطقی بلخابی