شرح دعای روز نوزدهم ماه مبارک رمضان

«اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّی مِنْ بَرَکَاتِهِ وَ سَهِّلْ سَبِیلِی إِلَى خَیْرَاتِهِ وَ لا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَنَاتِهِ یَا هَادِیا إِلَى الْحَقِّ الْمُبِینِ»
ترجمه: خدایا! در این روز بهره‌ام را از برکاتش فراوان گردان و راهم را به نیکی‌هایش آسان کن و از پذیرش فضایل آن محرومم مکن، اى هدایت‌کننده به‌سوی حقیقت آشکار.

پاداش خواندن دعا

کسی که این دعا را بخواند، فرشتگان آسمان‌ها و زمین برای او طلب آمرزش و در حقش دعا می‌کند.

واژگان:

حظ: بهره و نصیب معیّن. مقام و منزلت.
برکات: جمع «برکت»: فایده ثابت. قاموس برکت را نموّ، زیادت، سعادت و ثبوت معنى کرده است.
خیرات: «خَیْرَه» (به فتح اوّل و سکون دوّم و فتح سوّم) کثیر الخیر و برتر هر چیز، جمع آن خیرات است. منظور از خیرات کارهاى پرفایده است. منافع، ستایش و تعظیم در دنیا، ثواب و بهشت در آخرت.
حسنات: جمع «حَسَن»‏ (بر وزن فرس): وصف است به معنى زیبا و نیکو.

نکته‌ها:

1. درخواست بهره‌مندی بیشتر، از برکات ماه رمضان.
   در نخستین فراز دعای روز نوزدهم «اللَّهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّی مِنْ بَرَکَاتِهِ» شخص دعاکننده و نیایشگر، از خداوند درخواست می‌کند تا سهم بیشتری از برکات ماه مبارک رمضان نصیب وی گردد.
2. مجاز بودن سهم خواهی بیشتر از برکات ماه رمضان.
   سهم خواهی از برکات ماه مبارک رمضان، به معنای فزون‌خواهی که در آموزه‌های دینی مورد نکوهش است نیست، بلکه سهم بیشتر خواستن از خداوند، در حقیقت تقاضای توفیق بیشتر برای بهره‌مندی از برکات ماه رمضان است و چنین کاری امر پسندیده است.
3. ماه مبارک رمضان، دارای انواع برکات مادی و معنوی.
   ماه رمضان، ماه پربرکت. پیامبر اکرم (ص) فرموده است: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ‏ إِلَیْکُمْ‏ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَهِ» ؛ اى مردم! همانا ماه خدا بابرکت‏ به شما رو کرده است‏. در این زمینه امام صادق (ع) می‌فرمایند: «نَوْمُ الصَّائِمِ عِبادَهٌ وَصَمْتُهُ تَسْبیحٌ وَعَمَلُهُ مُتَقَبَّلٌ وَدُعاؤُهُ مُسْتَجابٌ» ؛ خواب روزه‌دار عبادت و سکوتش تسبیح و عملش پذیرفته و دعایش مستجاب است.
4. نزول برکات خداوند، در ماه مبارک رمضان.
   بنابراین که طبق بیان ابن طاووس مراد از «بَرَکَاتِهِ» در این دعا «بَرَکَاتِکَ‏» باشد و دعاکننده سهم بیشتری از برکات خداوند را در ماه مبارک از او تقاضا دارد.
5. امکان مشمول برکات الهی قرار گرفتن روزه‌داران، در ماه رمضان.
   از اینکه شخص روزه‌دار درنیایش و دعای خود درخواست سهم بیشتر از برکات الهی را دارد، نشان می‌دهد که می‌توان با روزه‌داری و درعین‌حال، تقاضای برکات، امکان استجابت فراهم گردد و شخص روزه‌دار مشمول آن قرار گیرد.
6. بهره‌مندی از برکات الهی در رمضان، آرزوی مؤمن روزه‌دار.
   بر اساس آیات قرآن کریم که می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض»؛ و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتى از آسمان و زمین برایشان مى‏گشودیم‏. شخص روزه‌دار علاوه بر امساک و خودسازی، در دعاهای خود تلاش دارد تا از برکات الهی در این ماه بهره‌مند گردد.
7. سهل‌الوصول بودن خوبی‌های ماه رمضان، خواسته دعاکننده.
   در فراز دوم دعا، نیایش کننده از خداوند می‌طلبد «وَ سَهِّلْ سَبِیلِی إِلَى خَیْرَاتِهِ» تا راه رسیدن به خوبی‌ها و ارزش‌های که در ماه مبارک رمضان گسترده شده است برایش سهل و آسان گردد تا بتواند بهتر از آن‌ها استفاده بهینه برده باشد.
8. دست‌یابی انسان به خوبی‌ها، تحت اراده پروردگار.
   از اینکه شخص مؤمن روزه‌دار از خداوند درخواست دارد که راه رسیدن به خوبی‌ها را برایش سهل و آسان سازد، دانسته می‌شود که در حقیقت توفیق رسیدن به ارزش‌ها، تحت قدرت و اراده پروردگار است. با لطف و عنایت اوست که را‌ه‌های دستیابی به‌خوبی برای انسان سهل و آسان می‌شود.
9. سخت و دشوار بودن راه رسیدن به خوبی‌ها.
   اینکه دعاکننده سهل و آسان شدن راه رسیدن به خوبی‌ها را از خداوند درخواست دارد، نشان می‌دهد که راه‌دست یافتن به ارزش‌ها سخت و دشوار است و آدمی با کمک و یاری پروردگار به آن دست خواهد یافت.
10. بهره‌مندی از زیبایی‌های رمضان، آرزوی مؤمن روزه‌دار.
    جمله‌ای «وَ لا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَنَاتِهِ» بر این نکته اشاره دارد که ماه مبارک رمضان دارای زیبایی است که هرکسی از آن بهره‌مند نخواهد شد؛ با دعا و نیایش می‌توان از آن بهره‌مند گردید.
11. ماه رمضان، دارای زیبایی‌های فراوان.
    از واژه «حَسَنَاتِهِ» که به صیغه جمع ذکرشده است، به دست می‌آید ماه رمضان دارای زیبایی‌های فراوان است. اینکه در ماه مشخص و ساعات معین، در سراسر دنیا مسلمانان مراسم امساک را انجام می‌دهند؛ هنگام افطار و سحری خوردن، افطاری دادن، به مستمندان رسیدگی کردن و… زیبایی‌های این ماه پربرکت است که در ماه‌های دیگر چنین چیزی وجود ندارد.

12. محرومیت افرادی از زیبایی‌های ماه مبارک رمضان.
    ممکن است افرادی از مسلمانان به دلایلی از این فرصت پیش‌آمده نتوانند استفاده شایسته نمایند. به همین جهت شخص روزه‌دار، باید درنیایش خود از خداوند توفیق بهره‌مندی از زیبایی‌های این ماه را درخواست نماید.
13. خداوند، تنها هدایت‌کننده انسان به‌سوی حقیقت.
    در پایان این دعا شخص روزه‌دار، خداوند را به این صفت توصیف می‌کند که او هدایت‌کننده به‌سوی حقیقت آشکار است. «یَا هَادِیا إِلَى الْحَقِّ الْمُبِینِ»
14. بهره‌مندی از زیبایی‌های رمضان، مصداق هدایت به‌سوی حقیقت.
    از اینکه شخص روزه‌دار بعد از درخواست بهره‌مند شدن از زیبایی ماه رمضان «وَ لا تَحْرِمْنِی قَبُولَ حَسَنَاتِهِ» بلافاصله خداوند را به صفت هدایت‌گر به‌سوی حقیقت آشکار توصیف می‌کند، درمی‌یابیم که بهره‌مندی از زیبایی‌های رمضان، مصداق هدایت شدن به‌سوی حق و حقیقت است.
    نتیجه گیری
    این دعا نیز همانند اکثر دعای روزهای ماه مبارک رمضان، دارای سه فراز مهم است که در فراز اول درخواست بهره‌مندی از برکات ماه رمضان است. در فراز دوم آسان شدن راه و مسیر رسیدن به نیکی‌ها و خوبی‌ها از خداوند تقاضای شده است؛ سومین فراز دعا محروم نشدن از فضایل و زیبایی‌ها رمضان از خداوند طلب شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین فصیحی غزنوی