شرح دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان

«اللهُمَّ زَیِّنّى فیهِ بِالسَّتْرِ وَالْعَفافِ، وَاسْتُرْنى فیهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْکَفافِ، وَاحْمِلْنى فیهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالْإِنْصافِ ، وَ امِنّى فیهِ مِنْ کُلِّ ما اخافُ، بِعِصْمَتِکَ یا عِصْمَهَ الْخآئِفینَ.»
ترجمه خدایا! در این ماه مرا با پوشش و عفّت زینت‌ده و بالباس قناعت و کفاف بپوشان و بر رعایت عدالت و انصاف وادار کن و از هر چه می‌ترسم ایمن گردان به نگهداری‌ات اى نگه‌دارنده ترسیدگان.

پاداش خواندن دعا

کسی اگر این دعا را بخواند، سیئاتش تبدیل به حسنه و گناه گذشته و آینده‌اش بخشیده می‌شود.

واژگان

زَیِّنّى: زینت: زینت سه گونه است: زینت باطنى مثل علم و اعتقادات خوب، زینت بدنى مثل نیرومندى و غیره، زینت خارجى مثل زیور و مال و غیره؛ زین‏: نقیض شین؛ خلاف شین، جمع آن أَزیان.
السَّتْرِ: ستر: به فتح (س) پوشاندن و به کسر (س) پرده و پوشش. ستره‏: غفران ذنوب نیز بدان مناسبت است؛
الستر: جمع‏ ستور و أستار: آنچه با آن خود را یا چیزى را بپوشانند، ترس، حیا و شرم. در زبان متداول بر جامه و لباس اطلاق مى‏شود؛
الْعَفافِ: به فتح عین و التعفف‏: حفظ نفس از محرمات و از سؤال مردم.
الْقُنُوعِ: رضایت انسان به آنچه قسمت او شده است، طمع، درخواست خوارى و فروتنى، خمیدگى؛
قناعه: رضایت؛ رضایت به بخشش کم.
َالْکَفافِ: (به فتح) به مقدار حاجت نه زیاد و نه کم؛ آنچه از رزق و روزى که براى انسان کافى باشد.
عِصْمَتِک: عصم: حفظ و نگهداری؛ امساک و حفظ. در صحاح گفته: عصمت به معناى منع است؛ دفع و منع.

نکته‌ها

۱٫پوشش و پاک‌دامنی، از زینت‌های ظاهری و معنوی انسان.
در فراز آغازین دعای روز دوازدهم ماه رمضان آمده است «اللهُمَّ زَیِّنّى فیهِ بِالسَّتْرِ وَالْعَفافِ»؛ خدایا در این ماه مرا با پوشش و عفّت زینت‌ده. در این دعای شریف، بهره‌مندی از دو زینت ظاهری و معنوی ازخداخواسته شده است؛ یکی پوشش و دیگری عفت و پاک‌دامنی؛ که باعث آراستگی جسم و جان انسان و حفظ وی از نگاه بد خواهان می‌شود.
۲٫حیا و عفّت، از خصلت‌های ارزشمند انسانی.
واژه «ستر» به معناى پرده، یا چیزهایى است که اشیاى مختلف را با آن می‌پوشاند، لذا «مهتوکٍ سِترُه» به معناى انسان بی‌شرمی است که پرده‌های حیاى او دریده است. «عفاف» آن‌گونه که در فارسى معنا می‌شود تنها به معناى خویشتن‌داری در برابر آلودگی‌های جنسى نیست، بلکه در زبان عربى، هرگونه خویشتن‌داری در مقابل گناه و کار خلاف است. بنابراین «عفت» به معناى خوددارى کردن از حرام و هرگونه کار خلاف است خواه در مسائل جنسى باشد یا غیر آن. پس عفّت فضیلت و حدّ اعتدال قوّه شهویّه است آن‌هم به معناى عام کلمه که هر جاذبه‌ای را نسبت به چیزى قوّه شهویّه می‌گویند مانند جاذبه مال، مقام، شهوت جنسى و غیره که اگر از حد بگذرد، حرص است و اگر به حدّ اعتدال نرسد، تنبلى است و اگر در حدّ اعتدال باشد عفاف است.
۳٫لزوم پرده‌پوشی عیوب دیگران.
همان‌گونه که خداوند «ستّار العیوب» است، دوست ندارد که افراد بشر پرده‌دری کنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروى آن‌ها را ببرند. لیکن بسیارى از مردم سعى می‌کنند به اسرار زندگى و عیوب پنهانى دیگران پى ببرند و برملا سازند؛ درحالی‌که چنانچه عیوب مستور بماند می‌توانند باهم زندگى کنند، ولى برملا شدن عیوب پنهانى سبب بدبینى و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران خواهد شد و همین امر شیرازه امور اجتماعى را از هم می‌پاشد.
هم‌چنین تفتیش درباره عقاید و اسرار و عیوب دیگران سبب کینه‌توزی و عداوت درصحنه اجتماع می‌شود. از سوی دیگر پرده‌دری‌ها از یک‌سو، احترام شخصیت افراد را در هم می‌شکند و از سوى دیگر، آن‌ها را در ارتکاب گناه جسور می‌کند، زیرا در پرده بودن عیب همواره سبب احتیاط افراد است، امّا اگر کار به رسوایى کشید دیگرکسی ملاحظه نمی‌کند و از همه این‌ها گذشته پرده‌دری باعث اشاعه فحشاء در جامعه و آلوده شدن دیگران به گناه می‌شود.
۴٫قناعت و کفایت، همچون لباس، باعث پوشش و زینت انسان.
در فراز دوم دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان آمده است «وَاسْتُرْنى فیهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْکَفافِ»؛ و بالباس قناعت و کفاف بپوشان. بی‌شک قناعت و کفایت به آنچه از رزق و روزى که نصیب او شده است و رضایت به آن، همانند لباس که عیب بدن او را می‌پوشاند و زینت برای او است، همچنین کمبودها و ضعف مالی و اقتصادی وی را می‌پوشاند و از منظر دیگران حفظ می‌کند.
۵٫شایستگی عزّت نفس برای آدمی.
در این فراز دعا که از خداوند خواسته‌شده است «وَاسْتُرْنى فیهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْکَفافِ»؛ و بالباس قناعت و کفاف بپوشان. به‌ضرورت داشتن عزت‌نفس و عدم اظهار نیازهای مادی خود برای دیگران اشاره می‌کند که انسان لازم است عزت‌نفس داشته باشد و نباید در حضور جمع نیازها و کمبودهای مادی خویش را اظهار و خود را نزد آنان خوار و بی‌مقدار کند.
۶٫لزوم رعایت عدالت و انصاف.
در فراز سوم این دعا آمده است «وَاحْمِلْنى فیهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالْإِنْصافِ»؛ و بر رعایت عدالت و انصاف وادار کن. عدالت و انصاف ازجمله ارزش‌های والای اخلاقی و اجتماعی است که مورداحترام جامعه بشری و انسان‌ها بوده و همچنین تمام ادیان الهی در مناسبات انسانی و تعامل اجتماعی به پایبندی به آن توصیه کرده است. در اسلام و مکتب اهل‌بیت نیز اهتمام ویژه نسبت به رعایت آن شده تا جایی که عدالت از اصول اعتقادی شیعه به شمار آمده است.
۷٫برقراری آرامش و امنیت.
در فراز چهارم این دعا آمده است «وَ امِنّى فیهِ مِنْ کُلِّ ما اخافُ»؛ و از هر چه می‌ترسم ایمن گردان. بدیهی است «امنیت» اعم از امنیت مجازات پروردگار و یا امنیت از حوادث دردناک اجتماعى هم چون جنگ‌ها، تجاوزها، مفاسد، جنایات و حتى امنیت و آرامش روحى تنها موقعى به دست می‌آید که در جوامع انسانى دو اصل حکومت کند، ایمان و عدالت اجتماعى، اگر پایه‌های ایمان به خدا متزلزل گردد و احساس مسئولیت در برابر پروردگار از میان برود و عدالت اجتماعى جاى خود را به ظلم و ستم بسپارد، امنیت در چنان جامعه‌ای وجود نخواهد داشت؛ و به همین دلیل با تمام تلاش و کوششى که جمعى از اندیشمندان جهان براى برچیدن بساط ناامنی‌های مختلف در دنیا می‌کنند روزبه‌روز فاصله مردم جهان از آرامش و امنیت واقعى بیشتر می‌گردد، زیرا پایه‌های ایمان لرزان شده و ظلم جاى عدالت را گرفته است. ازاین‌رو عمران و آبادانى، فراوانى امکانات، ارتقاى سطح زندگى مردم، رشد علمى، گسترش امنیت و عدالت همراه با معنویت میسر است.
۸٫خداوند، حافظ ترسیدگان.
در فراز پایانی دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان از خداوند خواسته‌شده است «بِعِصْمَتِکَ یا عِصْمَهَ الْخآئِفینَ»؛ به نگهداری‌ات اى نگه‌دارنده ترسیدگان. به خداوند پناه ‌برده و از او مدد می‌جوید و تنها در برابر او سر تعظیم فرود می‌آورد، اگر چنین کند از هیچ‌کس ترس و وحشتى نخواهد داشت و پیدا است که چنین مبدائی جز آفریدگار بزرگ نمی‌تواند باشد، آرى این تکیه‌گاه خداوند است و بس و غیر او نمی‌تواند حافظ و پناهگاه و آرامش‌بخش بندگان باشد.

نتیجه‌گیری

در دعای روز دوازدهم ماه مبارک رمضان، مؤمنان روزه‌دار خواسته‌های چندی را از خداوند طلب می‌کند. خواسته اول؛ زینت و آراستگی با پوشش و عفّت ‌است که از پروردگار خود می‌خواهد به این دو زینت ظاهری و معنوی که باعث آراستگی جسم و جان وی می‌شود بیاراید. خواسته دوم؛ بهره‌مندی از خصلت ارزشمند قناعت و کفایت است که فرد روزه‌دار از خداوند می‌خواهد به وی عزت‌نفس و قناعت عنایت کند. رعایت عدالت و انصاف و پایبندی به آن، درخواست سوم مؤمن روزه‌دار است که از خداوند متعال عمل به این ارزش‌های والای اخلاقی و اجتماعی خواسته‌شده است. برخورداری از آرامش و امنیت و غلبه بر ترس و نگرانی‌ها، خواسته چهارم انسان روزه‌دار از خداوند است که وی را از این نعمت بزرگ بهره‌مند کند. خواسته پایانی فرد روزه‌دار از خداوند این است که حافظ و پناهگاهش باشد که غیر از او کس دیگر نمی‌تواند به وی آرامش‌ ببخشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین فصیحی غزنوی