شاهنامه برای کودکان؛ معرفی چند کتاب داستان های شاهنامه برای کودکان

کودکان حدودا از ۸ سالگی علاقه شان برای خواندن داستان های افسانه‌ای همانند شاهنامه نشان می دهند. به همین دلیل شماری از نویسندگان شاهنامه فردوسی را به شکلی که برای کودکان جذاب باشد درآورده اند و آن را برای مخاطبین کوچک خود منتشر کرده اند.

در این مقاله می خواهیم به سراغ این کتاب ها برویم. در واقع قصد داریم بهترین کتاب هایی که در آن داستان های شاهنامه برای کودکان روایت شده است را معرفی کنیم.

قصه‌های شاهنامه برای کودکان به روایت آتوسا صالحی/ آتوسا صالحی

به عقیده بسیاری از کارشناسان این کتاب بهترین انتخاب دوست داران شاهنامه برای کودکان است. علت اصلی آن نیز قلم شیوا و گیرای نویسنده این کتاب است. قدرت قلم اتوسا صالحی به اندازه ای است که خواننده را به شدت درگیر داستان می کند. یکی از ویژگی های خیلی خوب این کتاب آن است که هر قصه برخلاف روال معمول توسط یکی از شخصیت های حاضر در خود داستان روایت می شود. مهارت نویسنده موجب می شود تا کودک بتواند فضای هر داستان را به خوبی در ذهن خود تصویرسازی کند.

مجموعه پی‌‌نماهای شاهنامه برای کودکان/ سیدمصطفی حسینی

کتاب های «پی نما» یا «داستان مصور» یا همان کتاب های «کمیک» خودمان از گذشته و در میان هر نسلی جایگاه ویژه ای داشته اند و بسیار برای کودکان محبوب بوده اند. به عقیده بسیاری از کارشناسان ساختار کتاب های پی نما به شدت کودک را به خود جذب کرده و با این روش می توان کودک را پای کتاب میخکوب کرد. مهارت بالای سید مصطفی حسینی موجب شده است تا تصویرگری هر یک از شخصیت های شاهنامه که به دقت از لابلای واژه های سروده شده توسط فردوسی بیرون آمده است، به شدت واقعی به نظر برسند.

قصه‌های شاهنامه/ محمدحسن شیرازی

کتاب «قصه های شاهنامه» محمد حسن شیرازی طی سال هایی که وارد بازار کتاب ایران شده است محبوبیت بسیاری یافته و نظر کودکان زیادی را  به این شاهکار حکیم ابولقاسم فردوسی جلب کرده است. گرچه این کتاب دارای تصاویر رنگی جذاب برای کودکان نیست اما نثر روان و خوب نویسنده موجب شده است تا کودک با مطالعه آن به دل داستان های شاهنامه برود و خود را در میان ان احساس کند. این کتاب همچنین توانایی روخوانی کودکان را نیز تقویت می کند.

مجموعه‌داستان‌های شاهنامۀ فردوسی/ حمیدرضا نویدی‌مهر

این کتاب که در چند جلد منتشر شده است، در هر جلد یکی از داستان های جذاب شاهنامه را روایت می کند. کودکان در ابتدای هر یک از جلدهای این مجموعه مقدمه جذابی را می خوانند که خلاصه داستان را شرح می دهد. این مقدمه زمینه سازی خوبی است برای ورود خواننده به دنیای قهرمانان و اسطوره های شاهنامه فردوسی. راوی داستان ها سوم شخص است. نویسنده با نثری روان به شرح افسانه های شاهنامه می پردازد و در این میان با مهارتی خاص ابیاتی از شاهنامه را در لابلای سطور کتاب آورده است.

داستان‌های رستم پهلوان/ فریدون جنیدی

مهمترین ویژگی کتاب فریدون جنیدی روایتگر بودن آن برای کودکان است. یکی از ویژگی های بسیار خوب کتاب این است که خواننده تصور می کند روای درحال پرده خوانی است. با قلم نویسنده خواننده به فضایی می رود که گویا در میان جمعیتی نشسته است و در حال شنیدن قصه های جذاب شاهنامه آن هم با لحنی پر آب و تاب است. دیگر اینکه کتاب به خواننده کمک می کند تا فضای داستان را به خوبی تصویر سازی کند و به دنیای اساطیر ایران زمین برود. در میانه های سطور کتاب ابیاتی از شاهنامه آمده است که به درک بهتر داستان کمک می کند و به خواننده احساس خوبی می دهد.

گزیده داستان‌های شاهنامه/ امیرحسین علیقلی

طرح جلد کتاب، مثل ویترین یک‌فروشگاه است. کتابی که طرح جلد جذابی داشته باشد، شانس بالایی برای خوانده‌شدن پیدا می‌کند. طراحی ساده و خلاقانۀ تصاویر روی جلد باعث شده تا کتاب‌های این مجموعه در نظر نوجوان‌ها جذاب‌تر جلوه کند. نثر کتاب، چیزی بین نثرهای کهن و نثرهای امروزی است و پختگی لازم را دارد. نویسنده سعی کرده تا با روایت داستان‌ها از زبان سوم‌شخص، تعلیق خوبی به داستان‌ها بدهد و مخاطب را با خود همراه کند. گاهی نیز از بیت‌های گزیده‌ای در دل داستان‌ها استفاده شده که هدف‌شان پیش‌بردن داستان‌ است. اگرچه امتیاز این مجموعه به‌خاطر درون‌مایۀ جذاب می‌توانست بالاتر باشد، ولی به خاطر ضعف‌های ویراستاری و این‌که فاقد تصویر است، در رده‌های پایین‌تری قرار گرفته است.

قصه‌های تصویری از شاهنامه به روایت حسین فتاحی/ حسین فتاحی

مهم‌ترین ویژگی‌های یک‌کتاب خوب برای کودکان در کنار تصاویر جذاب، نثر پخته و مناسب این ردۀ سنی است. قصه‌های تصویری شاهنامه به روایت حسین فتاحی، ویژگی دوم را دارد، ولی می‌توان به تصاویر کتاب ایرادهایی را وارد دانست. شکل روایتی که نویسنده برای بیان داستان‌ها انتخاب کرده، شباهت زیادی به شکل روایت در قصه‌های کودکان دارد. همین موضوع باعث شده تا خواندن این مجموعه برای مخاطب‌های کم‌سن‌وسال نیز جذاب باشد. با این‌که مخاطب اصلی این مجموعه، کودکان هستند و همین موضوع محدودیت‌هایی را برای نویسنده ایجاد می‌کند، ولی حسین فتاحی سعی کرده قصه‌ها تا جایی که ممکن است به روایت اصلی امانت‌دار باشند. تنها ایراد بزرگی که می‌توان به کتاب گرفت، تصاویر نه‌چندان جذاب آن است که کمکی به روایت بهتر قصه‌ها نمی‌کند و این در حالی است که عنوان کتاب «قصه‌های تصویری از شاهنامه» است.

داستان‌هایی از ادبیات کهن‌‌ـ‌‌داستان‌های شاهنامه/ مریم حقیقی

ویژگی اصلی این کتاب ارائۀ یک‌ چکیده کلی از همه رویدادهای شاهنامه می باشد. مجموعۀ «داستان هایی از ادبیات کهن» در واقع مجموعه ای است که در هر مجلد آن نویسنده به سراغ یکی از کتاب های تاریخی رفته و چکیده ای از آن را برای مخاطب خود ارائه می نماید. البته همانطور که می دانید تقریبا غیرممکن است که کتاب سترگی همانند شاهنامه را با آن همه جزئیات مهم به صورت چکیده درآورد. به همین سبب نویسنده از شماری از رویدادهای جزئی عبور کرده و تنها بعضی از داستان های شاهنامه را به صورت گذینشی در کتاب خود آورده است. این کتاب نثری ساده و خوب دارد، از نظر ویرایش مشکلی ندارد و فاقد تصویر می باشد.

قصه‌های شاهنامه برای کودکان/ م.آزاد

مهمترین ویژگی کتاب م.آزاد این است که قصه های شاهنامه گویا از زبان پدربزرگ یا مادربزرگی مهربان برای کودک دلبند خود روایت می شود. نثر این کتاب به صورتی است که ذهن کودک به سمتی می رود که گویا افسانه های شاهنامه از سوی یک راوی حاضر روایت می شود. توجه ویژه نویسنده به جزئیات داستان های شاهنامه یکی دیگر از نقاط قوت این کتاب است. اگرچه تصاویر کتاب از نظر شماری از کارشناسان اندکی خشن تشخیص داده شده اند اما تسلط نویسنده بر افسانه های شاهنامه موجب تقویت کتاب شده است. لازم به گفتن است که این کتاب از نظر ویراستاری اندکی ضعف دارد.