تاریخ قطار و نکات جالبی که احتمالا از آن بی خبر هستید!

از وقتی که که سفر و صنعت های وابسته به سفر از جمله قطارها وارد عرصه صنعت حمل و نقل جهانی شدند، قطار نقش مهم و تأثیرگذاری را در زندگی بشر ایفا کرده است، همراه این مقاله سری زده ایم به تاریخ قطار و تاریخچه ساخت این اسب آهنی.

کوتاه و خواندنی در مورد تاریخ قطار

اگر از شما بپرسند قطار چیست؟ چه تعریفی از آن ارائه می دهید؟ بنظر می رسد که توصیف و تعریف قطار کمی مشکل است اما به بصورت ساده شاید بتوان گفت که قطار یکی از بهترین و محبوب ترین وسایل حمل و نقل است که از آن به منظور جابه جایی مسافران و حمل بار و… استفاده می شود.

قطارها متشکل از واگن هایی هستند که توسط یک لوکوموتیو روی ریل هایی که به ریل راه آهن موسوم است حرکت می کنند. (تاریخ قطار)

قطارها انواع بسیار زیادی ندارند و فقط بوسیله کارکردشان به دو نوع باری و مسافری تقسیم می شوند البته در حال حاضر و با گسترش صنعت گردشگری نوع سومی از قطار ها به ناوگان حمل و نقل ریلی جهان اضافه شده است که قطارهای گردشگری نامیده می شود.

در تاریخ قطار و نحوه ساخت آن که دقت کنیم می بینیم از همان ابتدا که قطار ساخته شد از سه بخش اصلی تشکیل شده بوده است، که عبارت است از لوکوموتیو و راهن آهن و واگن.

لوکوموتیو در واقع همان بخش جابجا کننده و حرکت دهنده قطار می باشد و واگن ها را به دنبال خود می کشد و با توجه به نوع موتور شان گونه های متفاوتی دارند که عبارتند از: لوکوموتیو با موتور بخار آبی، لوکوموتیو با موتور دیزلی، لوکوموتیو با موتور برقی.

حرکت لوکوموتیو دارای موتور بخار آبی با نیروی بخار آب است و در واقع آب به وسیله سوخت به جوش می آید و به حالت بخار آب در می آید و نیروی آن چرخ های لکوموتیو را به حرکت درمی آورد.

تاریخچه ساخت قطار

حتماا برایتان جالب خواهد بود که بدانید اولین قطار جهان در سال ۱۵۰۰ میلادی از واگن هایی تشکیل شده بود که بوسیله اسب بر روی ریل های چوبی کشیده می شد.

با این حال کسی که برای اولین باز کوکوموتیو مجهز به موتور بخار را بر روی ریل های آهنی به حرکت در آورد ریچارد ترویتیک در سال ۱۸۰۴ میلادی بود که در ولز جنوبی این واقعه ثبت شد. برای اولین بار وقتی قطار به حرکت در آمد از آن برای حمل بار استفاده می شد این قطار توان حمل ۱۰ تن بار، ۷۰ مسافر و ۵ واگن را داشت که برای معدن و چرخ‌های خاص آن طراحی شده بود.

در ۱۸۲۵ اولین قطار حمل و نقل کالا و مسافر به حرکت در آمد و این واقعه در ۲۷ سپتامبر به ثبت رسید. این قطار با لوکوموتیوی که استیونسن یا استیفنسن ساخته بود حرکت کرد و لقب مادربزرگ سیستم حمل و نقلی را به خود گرفت.

در سال ۱۸۳۰ باز هم قطاری که لوکوموتیو آن توسط استیونس ساخته شده بود و راکت نام گرفته بود با واگن هایی مملو از مسافر بین لیورپل و منچستر به حرکت درآمد و این مسافت را با سرعت متوسط ۳۹ کیلومتر طی کرد و به این ترتیب تردد و رفت و آمد بین شهری بوسیله حمل و نقل ریلی آغاز گردید.

از آن پس تاریخ قطارها شاهد تحولات زیادی بود و پیشرفت های بسیاری در این زمینه بوجود آمد بطوریکه در سال ۱۸۶۳ برای حل مشکل ترافیک در سطح شهر لندن اولین قطار زیرزمینی یا همان مترو شروع به کار کرد.

این قطار زیرزمینی که با لوکوموتیو بخار کار می کرد روزانه ۲۷ هزار مسافر را در سطح شهر لندن جابجا می کرد و بسیار پر سرعت محسوب می شد.

قطار هوایی یا همان مونوریل نیز در سال ۱۸۲۱ به ثبت رسید ولی در سال ۱۹۵۶ در تگزاس آمریکا آزمایش شد و شروع به کار کرد.

این قطار می توانست روی تک ریل بتونی حرکت کند و دارای لوکوموتیو دیزلی و چره های لاستیکی بود.سرعت قابل قبولی داشت و مسافت مبدا تا مقصد را با سرعتی قابل قبول طی کرد.

اولین خط راه آهن آهن خودکار و اتوماتیک نیز در سال ۱۹۲۷ به کار گرفته شد و توانست مسیر تعیین شده را بدون راننده طی کند. در گذشته از قطارهای اتوماتیک به‌عنوان قطار پستی استفاده می‌شد و هم اکنون در شهر بروکسل، پایتخت بلژیک، هنوز هم از این نوع قطار استفاده می‌شود.

تاریخ قطار و پیشینه آن در ایران

متاسفانه قطار خیلی دیر به ایران راه یافت و با وجود امکان تأسیس راه آهن در ایران؛ این پروژه به دلایل زیادی که عمدتا سیاسی بودند به تعویق افتاد.

کشورهای اروپایی و انگلیس و شوروی هر کدام می خواست امتیاز احداث راه آهن در ایران را بدست آورد و بر سر این موضوع با یکدیگر رقابت داشتند. بطوریکه در ابتدا انگلیسی‌ها در سال ۱۸۳۱ احداث خط راه آهنی از عثمانی تا خلیج فارس را مطرح کردند که این طرح با شکست مواجه شد و پس‌ ازآن نیز آلمان‌ها به فکر احداث خط راه آهن از آنکارا تا خلیج‌فارس افتادند که این طرح و پروژه هم به بهانه نزدیک شدن آلمان به ایران، مورد انتقاد و حسادت انگلیس و شوروی، که رقبای سرسخت آلمان بودند، قرار گرفته و لغو شد.

در نهایت ناصرالدین شاه قاجار، شاه وقت ایران، به آلمان پیشنهاد احداث راه آهن را اما به دلیل دخالت دیگر کشورها بی نتیجه ماند. پس از آن ناصرالدین شاه در سال ۱۸۹۰ قراردادی مبنی بر عدم ساخت راه آهن تا ۱۰ سال با روسیه تزاری امضا کرد و در ادامه و بعد از گذشت مدت مذکور در ازای گرفتن وام این قرارداد را تمدید کرد.

در آخر شخصی فرانسوی به نام موسیو بواتال صاحب امتیاز احداث راه آهن ایران شد و آن را به یک شرکت بلژیکی فروخت. پس از احداث خط حضرت عبدالعظیم، خطوط دیگری نیز با اهداف مختلف در ایران ساخته شدند که از مهم‌ترین آن‌ها؛ احداث خط بوشهر-برازجان و تبریز-جلفا بودند.

سرانجام در سال ۱۳۰۶ در زمان حکومت رضا شاه پهلوی، راه آهن سراسری در ایران افتتاح شد و لایجه ساخت خط راه آهن سراسری به تصویب مجلس رسید.