صدای مورچه و حقایق شگفت انگیز آن/ چرا صدای مورچه ها را نمی شنویم؟

شاید بسیار از افراد به تبع این ضرب المثل معروف که «مورچه هست که کله پاچه اش باشد» گمان کنند که مورچه چه هست که صدایش چه باشد. اما بهتر است بدانید که صدای مورچه جزو بلندترین صداهای ثبت شده در جهان است که از حشرات ضبط شده است. در این مقاله با حقایقی شگفت انگیز و اسرار آمیز از دنیای مورچگان و بخصوص صدای مورچه روبرو خواهید شد.

حقایقی از دنیای شگفت انگیز مورچه ها

تصویر زیبا و واحدی که همه از کودکی آن را به خاطر داریم صف طویل و منظم مورچه هاست. مورچه هایی که همه ما آنها را به سخت کوشی و نظم می شناسیم. مورچه هایی که قدرت حیرت آوری دارند به نحوی که قادرند تا چندین برابر وزنشان باری را تحمل و حمل نمایند.

تحقیقات جانورشناسان و محققان زیست شناسی مورچه ها را حشراتی می دانند که اجتماعی اند و از خانواده فورمیسیدی (Formicidae) می باشند و حدودا ۱۱۰ تا ۱۳۰ سال پیش و پس از پیدایش گیاهان گلدار از نیاکان زنبور مانندشان تکامل پیدا کرده اند. طبق برآوردها حدود ۲۲۰۰۰ گونه مورچه در جهان وجود دارد که ۱۲۵۰۰ گونه از این تعداد شناسایی شده است.

جالب است بدانید که قطب جنوب و چند جزیره دیگر که پرت و خالی از سکنه هستند تنها جاهایی در زمین هستند که در آنها مورچه بومی وجود ندارد. بیشتر مورچه ها به رنگ های سیاه و قرمز هستند هرچند رنگ های سبز و فلزی نیز در میان شان دیده شده است. و جالب تر این است که به ازای هر انسان در کره خاکی ۱ میلیون مورچه وجود دارد

از صدای مورچه چه می دانید؟!

۱۴۰۰ سال پیش در کتاب آسمانی ما مسلمانان سخن از گفتگویی است که میان حضرت سلیمان و یک مورچه واقع شده است، این گفتگو که در آیات ۱۸ و ۱۹ سوره نمل آمده است به شرح زیر است:

حَ»تَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِ النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَهٌ یَا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاکِنَکُمْ لَا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا یَشْعُرُونَ فَتَبَسَّمَ ضَاحِکًا مِنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِکَ فِی عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ»

«تا آنگاه که به وادى مورچگان رسیدند مورچه‏ اى [به زبان خویش] گفت اى مورچگان به خانه ‏هایتان داخل شوید مبادا سلیمان و سپاهیانش ندیده و ندانسته شما را پایمال کنند؛ [سلیمان] از گفتار او دهان به خنده گشود و گفت پروردگارا در دلم افکن تا نعمتى را که به من و پدر و مادرم ارزانى داشته اى سپاس بگزارم و به کار شایسته‏ اى که آن را مى ‏پسندى بپردازم و مرا به رحمت‏ خویش در میان بندگان شایسته‏ ات داخل کن»

همانطور که مشاهده می کنید در این آیات به وجود یک زبان و صدای مورچه ها از طریق آن با یکدیگر سخن می گویند و ارتباط بر قرار می کنند تصریح شده است و این قابلیت و استعداد نیز در حضرت سلیمان علیه السلام قرار داده شده بوده که بتواند سخنان آنان را بشنود و بفهمد و با آنان سخن بگوید.

امروزه نیز داشنمندان تلاش زیادی نمودند تا بتوانند راههای ارتباط گیری حشرات از جمله مورچه ها را کشف و ضبط کنند و سرانجام دکتر Robert Hickling سالهای متمادی و زیادی حشرات را تحت نظر و کنترل گرفت و بالاخره توانست صدایی که از آنها صادر می شود را ضبط کند.

این محقق و پژوهشگر توانست رد مورچه ها را در زمینهای کشاورزی از طریق صدای آنان پیدا کند و چیزی که حیرت انگیز بود، مورچه ها در مکان ها و موقعیت های متفاوت و مختلف صداهای متفاوتی داشتند و حتی دو مورچه نسبت به یگدیگر نیز صدایی متفاوت داشت.

همانطور که بالاتر گفتیم در جهان ۱۲ هزار نوع و گونه مورچه وجود دارد تعداد انواع مورچه ها به حدی زیاد است که تعداد مورچه ها یک میلیون نسبت به یک انسان است و این شگفت آور است که این همه تنوع در صدای مورچه وجود دارد.

اولین بار که صدای موچه توسط انسان شنیده شد سال ۲۰۰۶ بود که این دانشمند توانست صدای چند نوع از این مورچه ها را ضبط کند و ننتیجه تحقیقاتش را به چاپ برساند.

در این جهان ۱۲ هزار گونه مورچه وجود دارد و تعداد مورچه ها نسبت به تعداد انسانها چند برابر می باشد. به همین دلیل دانشمندان در حیرتند در برابر این همه تنوع در صدا و گونه های موجود در مورچه ها چگونه به یک نتیجه هدفمند برسند.

طبق تحقیقات دانشمندان مورچه از لحاظ شنوایی نسبت به انسان ها برتری دارند مورچه قادرند از طریق شاخک های حسی خود پیام های صوتی را بصورت خالص دریافت کنند. شاخک های مورچه این توانایی را دارد که صداهای دریافتی را رتوش کرده و همه صداهای اضافی را حذف و صدای خالص را تحویل دهد .

گفته شده که مورچه ها در هنگامی که احساس خطر می کنند صدای مخصوصی را از خود صادر می کنند و به همه مورچه ها و دوستان شان می فرستند و به این وسیله می توانند عکس العمل مناسب در هننگام خطر از خود نشان دهند

چرا قادر به شنیدن صدای مورچه ها نیستیم؟!

انسانها قادرند تا صداهایی بین ۲۰ تا ۲۰۰۰۰ هرتز را بشنوند، همانطور که می دانید صداهایی کنتر از این حد را فو صوت و صداهای قوی تر از آن فرا صوت می نامند. حالا بهتر است بدانید که ارتعاشات صوتی ای که مورچه ها تولید می کنند بسیار بیشتر از بازه ی شنیداری ما انسان ها می باشد و به عبارت دیگر مورچه ها صوتی بالاتر از ۲۰۰۰۰ هرتز را تولید می کنند که در واقع فرا صوت است.

به همین دلیل ما قادر نیستیم صدای مورچه را بشنویم و برای شنیدن آن باید گوش ما قابلیت شنیدن را داشته باشد که امروزه به مدد علم و تکنولوژی فقط انسان قادر است که صدای آنها را ضبط کند.

اما این هم جای شکر دارد که انسان بصورت طبیعی قادر نیست صوت مورچه را بشنود تصور کنید یک صف از مورچه ها را می بینید که دارند با یکدیگر صحبت می کنند و ما می توانیم صدیا آن را بشنویم فکر می کنید با این حجم از صدا دنیا برای زندگی ما جای مناسبی بود؟