طرز تشکیل باران چگونه است؟ نحوه تشکیل باران در ۳ مرحله

باران از آن دست نعمت های خداوندی است که علاوه بر زیبایی بی نظیرش، برای زمین و بشریت وجودش حیاتی است، در این مقاله با حقایقی در خصوص طرز تشکیل باران و ابرها آشنا می شویم. همراه ما باشید.

حقایقی در خصوص ابرها

آنچه که بدیهی است این است که ابرها عامل اصلی بارش باران هستند اما اینکه ابرها چگونه تشکیل می شوند و چگونه باعث بارش می شوند و انواع ابرها کدامند؟ و آیا هر ابری که تشکیل می شود حاوی باران است؟ مطالبی است که قبل از اینکه در مورد تشکیل باران صحبت کنیم باید کمی در مورد آن بیشتر بدانیم.

ابر چیست؟

در پاسخ به این پرسش که ابر چیست باید بگوییم که ابر در واقع توده ای متراکم از بخار می باشد که در طبقه های زیرین و میانی اتمسفر بوجود می آیند و این درست زمانی است که هوای گرم از سطح زمین به سمت بالا می رود و در در این مسیر خنک و سرد می شود در این میان بخار آب آرام آرام دور ذره های کوچکی که در هوا منتشر شده اند جمع می شوند در این حال میلیون ها ذره کوچک آب تشکیل می شود که در هوا شناورند و تشکیل ابرهای کوچک و بزرگ را می دهند.

حالا اگر هوای اطراف این ابرها خیلی سرد باشد ذرات کوچک و کم حجم آب مستقیما به ذره های یخی تبدیل میشوند. اکنون ما ابری داریم که حاوی ذرات بسیار ریز و زیاد آب است این ابرها هرچه به جو زمین نزدیک تر می شوند تبخیر می شوند و به باران یا برف تبدیل میشوند.

پس عناصر تشکیل دهنده ابرها همان عناصری هستند که مایعات سطح زمین را تشکیل می دهند. اگر بخواهیم بطور خلاصه تشیل ابررا بیان کنیم باید بگوییم: آب موجود در زمین اعم از آب دریاها و گیاهان تبخیر شده و به صورت بخار به آسمان می روند و در آنجا با ذرات ریز دیگر موحود ترکیب شده و متراکم می شوند. سپس در اثر کاهش دما به ابر تبدیل می شوند.

انواع ابرها

ابرها انواع مختلفی دارند که بر حسب نوع شان نامگذاری های متفاوتی شده اند و بهتر است بدانید که هر ابری که در آسمان پدیدار شود به منزله بارش باران نخواهد بود. در ادامه به معرفی اجمالی انواع ابرها می پردازیم و پس از آن طرز تشکیل باران را با هم مرور می کنیم.

برای اولین بار در سال ۱۸۰۲ لاک هاوارد، به طبقه بندی ابرها پرداخت و امروزه هم طبق همان سیتم ابرها در سه گروه طبقه بندی می شوند:

ابر‌های کم ارتفاع: شامل ابرهای کومولوس، کومولو نیمبوس، استراتو کومولوس و استراتوس می باشند.

ابر‌های با ارتفاع میانی که عبارتند از: آلتو کومولوس، آلتو استراتوس و نیمبو استراتوس.

ابر‌های مرتفع که سیروس، سیرو کومولوس و سیرو استراتوس در این گروه قرار می­گیرند.

جالب است بدانید که تمام ابر‌های مرتفع در ارتفاع بیش از ۲۰۰۰۰ پایی قرار دارند.

طرز تشکیل باران

در مطالب پیشین بیان کردیم که همه ی ابرها باران زا نیستند اکنون به این مطلب می پردازیم که باران دقیقا چگونه تشکیل می شود؟ از میان همه انواع ابرها تنها ابرهای کومولونیمبوس و نیمبواستراتوس و همچنین آلتواستراتوس همراه با بارش برف یا باران هستند. در تحقیقاتی که دانشمندان در مورد چگونگی بارش باران و طرز تشکیل باران انجام داده اند به این نتیجه دست یافته اند که ابرهای باران زا بر اساس یک سری مراحل خاص و سیستمی معین و مشخص سبب ریزش باران خواهند شد که عبارتند از:

مرحله اول؛ رانده شدن

در این مرحله از تشکیل باران ابتدا ابرها توسط بادها حمل و جابه جا می شوند.

مرحله دوم؛ بهم پیوستن

همراه با حمل ابرها توسط باد و رانده شدن آنها این ابرهای جابجا شده به هم می پیوندند و تشکیل ابر بزرگ تری را می دهند.

مرحله سوم؛ انباشتگی

ابرهای کوچکی که به هم می پیوندند در اثر جریان بالا رونده افزایش می یابند و جالب است بدانید که این جریان در قسمت مرکزی ابرها بیشتر از سایر قسمت ها و کناره ها است و همین امر سبب میشود که ابرها به رشد عمودی بپردازند و در نهایت این رشد عمودی ابرها سبب می شود که بخشی از آن در مجاورت جو سرد قرار گیرد و اینجاست که قطرات آب و تگرگ شکل می گیرد و بزرگ می شود. هنگامی که این قطرات آب و یخ به میزانی بزرگ و سنگین شوند که جریان بالا رونده ی هوا توان تحمل آن را نداشته باشند و نتواند وزنش را تحمل کند، در این هنگام این ذرات آب و یخ شروع به فرو افتادن به شکل باران و تگرگ می کنند.

خداوند متعال در قرآن کریم طرز تشکیل باران را اینگونه بیان می فرماید:

اللَّهُ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ فَتُثِیرُ سَحَابًا فَیَبْسُطُهُ فِی السَّمَاء کَیْفَ یَشَاءُ وَیَجْعَلُهُ کِسَفًا فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ

(الروم ( ۳۰ ) آیه ۴۸)

« خدا آن کسی است که بادها را می فرستد تا ابرها را برانگیزد پس آنرا در آسمان همانگونه که بخواهد می گستراند ومتراکم می گرداند در این هنگام باران را می نگری که از لابلای آن بیرون می آید و چون آن را به هر یک از بندگانش که بخواهد می رساند ، ناگهان شادمان می شوند »

همچنین در آیه دیگری در خصوص تشکیل باران چنین می فرماید:

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُزْجِی سَحَابًا ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُکَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَیُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِیهَا مِن بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَن یَشَاءُ وَیَصْرِفُهُ عَن مَّن یَشَاءُ یَکَادُ سَنَا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصَار

( سوره نور (۲۴) آیه ۴۳ )

« آیا ندیده ای که خداوند ابرها را ( از هر طرف ) می راند آنگاه آنها را به هم می پیوندد . سپس متراکم می سازد ، آنگاه باران را بنگری که از میان آن ( ابرها ) بیرون می آید ؟ و (نیز) از آسمان ، ازآن کوهها که در آن جا است تگرگ فرومی بارد ،وبه هرکه بخواهد آنرا می زند واز هرکه بخواهد بازش می دارد روشنی برقش نزدیک است که دیده ها را ازبین ببرد »

همانگونه که مشاهده می کنید این مراحلی را که باری بارش باران و طرز تشکیل باران توسط محققان و دانشمندان ارائه شده است خداوند متعال نیز در آیات نورانی قرآن کریم بطور واضح بیان فرموده است.