آشنایی با انواع میکروب ها/ میکروب های مفید کدامند؟!

میکروب چیست و انواع میکروب ها کدام است؟ یک میکروب چگونه وارد بدن انسان می شود؟ آیا میکروب ها هم می توانند برای بدن ما مفید باشند؟ جواب این سوال ها را می توانید در این مقاله بخوانید.

میکروب چیست؟

میکروب ها موجودات ریز و ذره بینی هستند که فقط با چشم مسلح قابل مشاهده می باشند. میکروب ها انواع مختلفی دارند، برخی از آنها عامل بروز بیماری هستند و برخی نیز بیماری زا نیستند.

همه انواع میکروب ها مضر نیستند، ما میکروب ها و باکتری های مفیدی نیز داریم. برخی از میکروب ها برای محیط زیست مفید هستند و گاهی وجود آنها برای ادامه حیات زیستی ضروری می باشد. زیرا برخی از آنها باعث جلوگیری از آلودگی محیط می شوند.

میکروب ها در همه جا از آب و خاک گرفته تا روی پوست بدن و بافت های انسان و جانوران وجود دارند. میکروب ها می توانند بیماری زا و یا غیر بیماری زا باشند.

انواع میکروب ها (بیماری زا و غیر بیماری زا)

انواع میکروب ها شامل، باکتری ها، ویروس ها، آغازیان و قارچ ها می باشند.

باکتری ها:

باکتری ها نسبت به ویروس ها بزرگ تر هستند. این موجودات ذره بینی دارای فوایدی هستند، از جمله فواید آنها می توان به ماست شدن شیر و یا تخمیر خمیر نان اشاره کرد.

ویروس ها:

از انواع میکروب ها می توان به ویروس ها اشاره کرد، آنها موجودات غیر زنده تلقی می شوند، ویژگی هایی که نشان دهنده این است که یک ویروس زنده نیست عبارت است از:

• اینکه ویروس ها حالت پایداری ندارند.
• ویروس ها برای تکثیر خود آنزیم هایی که لازم است را ندارند.
• درون ویروس ها سوخت و سازی انجام نمی شود.

ویروسها از نظر ژنوم به دو دسته قابل تقسیم هستند: ویروس های دی.ان.ای دار، ماننده آبله و تبخال. ویروس های آر.ان.ای دار مانند ویروس ایدز و آنفولوآنزا.

میکروب های بیماری زا مانند دیگر موجودات زنده، برای این که رشد و تولید مثل کنند، نیاز به تغذیه دارند. اما این موجودات نمی توانند غذای مورد نیاز خود را بسازند.

آنها غذای خود را از موجودات زنده به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به دست می آورند. همین امر باعث می شود که میکروب ها بتوانند تولید بیماری کنند.

در بدن انسان فعل و انفعالات زیادی رخ می دهد، زمانی که شخص به یک بیماری عفونی دچار می شود در واقع بدن ابتدا آمادگی ورود میکروب را پیدا می کند.

بعد از ورود میکروب بیماری زا به بدن، این میکروب ها در بافت های بدن بیمار تجمع می کنند، سیستم ایمنی را دور می زنند و باعث اختلال در عملکرد عادی بیمار می شوند.

بعضی از میکروب ها بدون اینکه در بدن میزبان تکثیر پیدا کنند، سلول های بدن او را از بین می برند و ایجاد بیماری می کنند.

انواع میکروب های بیماری زا عبارتند از:

• قارچ ها
• باکتری های برون سلولی
• باکتری های درون سلولی
• تک یاخته ای ها
• ویروس ها
• انگل ها

میکروب های مفید و غیر آسیب زا

این باور اشتباه است که همه میکروب ها و باکتری ها مضر هستند، میکروب های غیر بیماری زا و مفید، آن دسته از میکروب ها هستند که برای سلامتی انسان نیازند.

هر چند نام میکروب ها همیشه با بیماری همراه بوده ولی برخی از آنها نیز برای سلامت موجودات زنده مفید فایده هستند. این میکروب ها و باکتری ها، برای اینکه سیستم ایمنی بدن بتواند با بیماری های خاص مقابله کند وارد عمل می شوند.

انواع میکروب های مفید بیشتر از نوع زیان آور آن هستند. آن موجوداتی که در بدن انسان باعث بیماری می شوند، دسته خاصی از میکروب ها و کرم های انگلی هستند.

این میکروب ها برای اینکه محیط مناسبی برای رشد و تولید مثل خود پیدا کنند، وارد بدن جانداران، گیاهان و دیگر میکروب ها می شوند. در این حالت، میکروب را انگل می نامند و موجودی که میکروب وارد بدن او شده است را میزبان می گویند.

انواع میکروب ها از سه طریق با موجودات زنده ارتباط برقرار می کنند:

• گندروی: که منبع غذایی آنها مواد آلی غیر زنده و بافتهای مرده و یا ترشحات سطحی هستند.
• همزیستی: هر دو طرف، هم انسان و هم میکروارگانیسم از این رابطه بهره مند می شوند.
• انگلی: این رابطه به سود انگل و به زیان میزبان است.

انواع میکروب ها و مراحل بروز بیماری

همان طور که گفتیم میکروب ها دارای خاصیت بیماری زایی هستند. برای این منظور میکروب باید بتواند مراحلی را طی کند. در ابتدا برای ورود به بدن باید از پوست عبور کند و به بافت ها برسد.

همچنین میکروب ها برای اینکه بتوانند بدن میزبان را آلوده کنند باید مجهز به مکانیسم هایی باشند که بر سیستم دفاعی بدن میزبان غلبه نمایند. میکروب های بیماری زا همچنین باید برای ایجاد بیماری باید از عوامل سمی برخوردار باشند.

مراحل دفاعی میزبان در مقابل انواع میکروب ها

بدن میزبان در مراحل اولیه به صورت سطحی مثلا از طریق عطسه کردن، سرفه و همچنین سالم بودن پوست از خود دفاع می کند. در مرحله بعد، دفاع شیمیایی بدن میزبان را شاهد هستیم، در این قسمت از طریق آب دهان، اشک و ترشحات مخاطی بدن میزبان از خود دفاع می کند.

دفاع میکروبی نیز از جمله دفاع هایی است که بدن میزبان در مقابل میکروب های بیماری زا از خود نشان می دهد. در دفاع شیمیایی بر سر مواد غذایی با دیگر میکروب ها رقابت می کند.

بیگانه خواری از دیگر مقاومت هایی است که بدن از خود نشان می دهد. بیگانه خواری به کمک گرانولوسیتها و به وجود آمدن تورم و التهاب ایجاد می شود.

ایمنی هم نوع دیگری از مقاومت بدن میزبان است. ایمنی شامل دو نوع ایمنی عمومی و ایمنی یاخته ای می باشد.

شیوع یک بیماری

برای اینکه بیماری شیوع پیدا کند، به ایمنی شخصی، انواع میکروب های موجود در محیط، قدرت میکروب ها و نحوه انتقال آن بستگی دارد.

واکسیناسیون

برای مبارزه با انواع میکروب ها و پیشگیری از ابتلا به بیماری توسط آنها می توان واکسن زدن را پیشنهاد کرد. واکسن ها از نظر پادتنی به عوامل بیماری زا شباهت دارند.

اما این شباهت به گونه ای تغییر یافته که بتوانند بدون ایجاد هیچ گونه خطری وارد بدن میزبان شوند. واکسن ها به شیوه های مختلفی تهیه می شوند. آنها همان ویروس های ضعیف شده هستند.