مراحل اختراع پول/ اولین سکه تاریخ کِی و کجا زده شد؟

پول وسیله ای که برای تبادل خواست و خدمات و نیازهای مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. قبل از اختراع پول کالاها به عنوان پول مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

در گذشته های دور در اکثر کشورهای جهان سکه های طلا و نقره به عنوان پول رایج مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در زمان حال می‌توان گفت تقریبا پول‌های مورد استفاده در کشورهای دنیا، پول در اصطلاح بی‌پشتوانه است که خود ارزش ذاتی ندارد و ارزش آن توسط دولت کنترل می‌شود.

در اکثر کشورهای دنیا پول‌های در گردش دارای دو بخش هستند: پول مسکوک و پول بانکی. که مورد دوم میزان بیشتر پولِ در گردش را تشکیل می دهد.

کارکردهای پول

پول ابزاری است که ارزش را اندازه گیری می‌کند. زمانی که با مقداری پول می‌توانیم یک کالا بخریم، آن مقدار پول ارزش کالای مورد نظر ما را بیان می‌کند.

پس می‌توان یکی از مهم‌ترین وظایف پول را بیان ارزش کالاها دانست. همین نشان دادن ارزش یک کالا به واسطه پول، قیمت نامیده می‌شود. قیمت و ارزش با یکدیگر متفاوت هستند.

ارزش به آن میزان کاری که برای تولید کالا لازم است گفته می‌شود. اما قیمت ممکن است منطبق با ارزش کاالا نباشد. یعنی قیمت یک کالا می‌تواند بیشتر و یا هم کمتر از ارزش آن باشد که این نیز بسته به عرضه و تقاضایی است که انجام می‌شود.

با اختراع پول کالا از دست شخص فروشنده به دست کسی که خریدار بود می‌رسید و بالعکس پول از دست خریدار به فروشنده منتقل می شد. پول به عنوان وسیله‌ ای برای گردش عمل می‌کرد.

بعد از اختراع پول کارکرد آن به طور کلی به سه دسته تقسیم شد:

یک اینکه پول وسیله مبادله است. مثلا کشاورزی محصولات خود را به یک مشتری بفروشد و در قبال آن از او پول بگیرد و همان پول را به باغدار بدهد. پول استفاده شده در این بین، باید توسط طرفین به رسمیت شناخته شود.

کارکرد دوم پول را می‌توان شمارندگی آن دانست. پول می‌تواند یک کمیت گسسته را به هر کالا نسبت دهد. با کمک آن می‌توان اینکه ارزش یک کالا چقدر بیشتر از دیگر خدمات و کالاها است را دریافت.

سومین کارکرد پول ذخیره سازی ارزش می‌باشد. یک تولید کننده با استفاده از پول می‌تواند محصولی را که تولید کرده است بفروشد و پول حاصله را ذخیره کرده، در آینده خرج کند. که اگر محصول را ذخیره می‌کرد حتما از بین می‌رفت.

در گذشته های دور برای بقای حیات نیازهای‌ به واسطه به تلاش‌شان تامین می‌شد. اگر کسی نمی‌توانست با زور هر آنچه را نیاز دارد به دست بیاورد ناگزیر به معاوضه و مبادله مستقیم کالا می‌پرداخت.

در این داد و ستدها دو کالا بدون اینکه ارزش آنها تعیین شود با هم معاوضه می‌شد و این تا زمانی بود که راه مبادله غیر مستقیم کالا پیش گرفته شد که همین امر موجب اختراع پول گردید.

پیدایش و اختراع پول

همانطور که گفته شد در گذشته به دست آوردن کالاهای تولید شده برای مصرف فقط از طریق معاوضه و مبادله دو کالا ممکن بود و این مبادله دارای مشکلاتی بود، مثلا:

• تعیین ارزش کالا ممکن نبود
• یافتن طرفین مبادله کار آسانی نبود

انسان در ابتدا برای اینکه چنین مشکلاتی را حل کنند، برای داد و ستد آسان اشیا و کالاهایی را برای مبادله انتخاب می‌کردند. این انتخاب بسته به نوع کالا و یا فراوانی آن در منطقۀ مورد مبادله بود.

مثلا صدف در ساحل دریا یافت می‌شد و یا گوسفند، گاو، بز و… در نواحی که کوهستانی و معتدل بودند.

سکه فلزی

قبل از اینکه اختراع پول به سبک امروزی را داشته باشیم. تنوع تولیدات و لزوم رفع نیاز بشر باعث پیدایش سکه های طلا و نقره به عنوان دو کالای اقتصادی با ثبات و ارزش که مورد قبول عموم مردم باشد گردید.

بعد از کشف این دو فلز با ارزش مزایای آنها در مقابل دیگر کالاها و فلزات شناخته شد. این سکه ها جایگزین وسایلی که پیش از این مورد مبادله بودند قرار گرفت.

با گذر زمان در کشورهای مختلف مسئولان امر برای اینکه به داد و ستد رونق دهند و تجارت را توسعه بخشند اقدام به ضرب
سکه‌های طلا و نقره کردند. برای این کار شمش‌های طلا و نقره را تبدیل به سکه‌های کوچک و متعدد کرده به مهر خود ممهور می‌ساختند و در قلمرو خودشان رایج بود.

اختراع پول و ضرب اولین سکه ها

مردم لیدی نخستین کسانی بودند که زر و سیم سکه زدند. برخی محققان بر این اعتقادند که این ضرب‌کنندگان مهاجرین یونانی بودند که برای دولت لیدی سکه ضرب می‌کردند و جهان این اختراع را مدیون یونانی‌ها است.

قبل از اینکه هخامنشیان روی کار بیایند و کشور لیدی سقوط کند ایرانی‌ها از اختراع پول و رواج آن در این کشورها آگاه بودند زیرا این سرزمین در قلمرو حکومت هخامنشیان قرار داشت.

اختراع پول در ایران با ضرب اولین سکه در زمان داریوش اول انجام گرفت. همان طور که اختراع پول فلزی نقش مهمی در بازارهای مختلف پیدا کرد، داد و ستد و تجارت نیز گسترش پیدا کرد و حرفه صرافی توسعه گرفت.

صراف‌ها واسطه عملیات مالی و پولی میان تاجران داخل کشور و خارج از کشور بودند. کار آنها مقدمه‌ای شد برای اختراع پول کاغذی و به وجود آمدن بانک‌های امروزی.

اختراع پول کاغذی و نشر آن در دوره های قبل به صورت متفاوت وجود داشته است که در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، وظایف متفاوتی را بر عهده داشت.

به عنوان مثال صراف‌های رومی‌ قبل از میلاد اسنادی کاغذی که دست نوشته های خودشان بود به مشتریان خود، یا کسانی که سکه های فلزی خود را به امانت نزدشان می‌گذاشتند، می‌دادند.

این اسناد تحت عنوان قبض رسید به اعتبار صرافی که آن را صادر می‌کرد دست به دست در بازار می‌گشت و وظایف همان پول سکه ای رایج را انجام می‌داد.

همین امر موجب اختراع پول در سیستم کاغذی و اسکناس شد. در همان ابتدای انتشار یک رابطه ثابت میان ارزش اسکناسی که معامله می‌شد با طلا و نقره به وجود آمد و قانونمند شد.

از قرن نوزدهم به عنوان مقرارت و قوانین پولی و بانکی در هر کشور و با نام پول قانونی رایج شد و به صورت متدوال در اقتصاد و سرمایه گذاری مطرح شد.

بی‌شک اختراع پول یکی از کشف‌های بی همتای بشر است که توانست به واسطه آن مشکلات موجود در مبادله‌های کالا و خدمات را بر طرف کند.