رژیم غذایی مناسب برای بیماران کلیوی

در حالت عادی هر انسان سالم دارای دو کلیه است که هرکدام از آنها به اندازه یک دست مشت شده یک انسان بزرگسال می باشد.

محل قرارگیری کلیه ها در بدن، در دو طرف ستون مهره ها و در زیر قفسه سینه در پشت انسان می باشد. البته در مورد برخی افراد می تواند متفاوت باشد و برخی افراد به طور مادر زاد دارای یک کلیه هستند.

هر کدام از کلیه های انسان از یک میلیون نفرون تشکیل شده است که کار آنها تصفیه خون است. کلیه های انسان در هر ۲۴ ساعت چیزی در حدود ۲۲۰ لیتر خون را تصفیه می کنند که
فقط مقدار خیلی کمی را به صورت ادرار دفع می کنند و باقی آن را به بدن باز می گردانند.

کلیه ها با وجود این که خیلی بزرگ نیستند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را بر عهده دارند که کل بدن را در حالت تعادل نگاه می دارند. اگر کلیه ها در فعالیت طبیعی شان دچار اختلال شوند، دیگر به صورت طبیعی قادر به انجام وظایف خود نیستند و پیرو آن تعادل محیط درونی بدن نیز به هم می خورد.

از وظایف اصلی کلیه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– تصفیه خون

– عمل دفع مواد زاید و همچنین مایعات اضافی از بدن از طریق ادرار

 – ترشح اریتروپویتین که برای تولید گلبول های قرمز خون در مغز استخوان ضروری است، به گونه ای که اگر عملکرد کلیه ها دچار اختلال شود و اریتروپویتین ساخته نشود، تولید خون کم می شود و بیمار دچار کم خونی شدید می شود.

در افرادی که بیماری های کلیوی دارند اگر اریتروپویتین کم شود، می توانند این ماده را از طریق دارو دریافت کنند. با تجویز دارو میتوان از کم خونی هایی که به کمبود اریتروپویتین در بدن منجر می شود جلوگیری کرد.

– تنظیم فشار خون از دیگر مواردی است که کلیه از طریق تنظیم دفع آب و نمک و ترشح برخی هورمون های تنظیم کننده فشار خون در آن دخالت دارد.

– حفظ تعادل الکترولیتی بدن از دیگر وظایفی است که کلیه به عهده دارد.

– حفظ کلسیم، فسفر و دیگر مواد معدنی بدن بیماری مزمن کلیه یا نارسایی کلیه

نارسایی کلیوی بیماری است که در اثر تخریب پیش رونده و برگشت ناپذیر تعداد نفرون ها کلیوی و عملکرد نفرون یا همان واحدهای عملگر کلیه، در اثر عوامل مختلف به وجود می آید.

از عمده ترین دلایل به وجود آمدن نارسایی های کلیوی به ترتیب بیماری های دیابت، پرفشاری خون، گلومرلونفریت و کلیه پلی کیستیک می باشند.

بیماری های مزمن کلیوی، باعث می‌ شوند کلیه به پنج مرحله تقسیم شوند، در این تقسیم بندی مرحله نهایی منجر به نارسایی کلیه میگردد.

زمانی که بیمار به این مرحله از بیماری می رسد، دیگر ادامه زندگی بدون درمان های جایگزین کلیه برای او امکان پذیر نمی باشد و باید با سرعت هر چه بیشتر درمان های جایگزین را برای بیمار آغاز کرد.

زمانی که بیمار این مرحله را تجربه می کند، درمان های جایگزین کلیه دیالیز و پیوند کلیه می باشد.

رژیم غذایی مناسب

دریافت کردن یک غذای سالم برای همه انسان ها اهمیت دارد و این مقوله سخت تر و حساس تر می شود زمانی که  فردی به بیماری کلیوی مبتلا می شود. یک تغذیه خوب می تواند کمک زیادی به درمان و جلوگیری از پیشرفت در بیماران کلیوی بکند.

تغذیه مناسب می تواند نیازهای ما را برای فعالیت های روزانه تامین کند، برای جلوگیری از تحلیل های عضلانی و عفونت ها بسیار موثر است. وزن سلامتی شما را نگاه می دارد و از پیشرفت بیماری کلیوی جلوگیری می کند.

یک رژیم غذایی سالم و متعادل مصرف روزانه مقدار معینی و صحیحی از پروتئین، کالری، ویتامین و مواد معدنی را برای فرد تامین کند.

دریافت رژیم غذایی مناسب، فعالیت های فیزیکی مناسب و متعادل همراه با دریافت داروهای تجویزی در بهبودی بیمار کلیوی بسیار تأثیر گذار است.

در حقیقت برنامه غذایی مشخصی در مورد بیماران کلیوی وجود ندارد. این مسئله که شما چه چیزی را می‌توانید استفاده کنید و چه غذایی را نمی‌‌توانید بخورید بستگی به مقدار فعالیت کلیه‌ های شما و همچنین فاکتورهای دیگری دارد.

 البته این موضوع را فراموش نکنید که شما باید رژیم ‌های غذایی که از قبل برای بیماری های دیابت و فشار خون و یا قلب مصرف می کردید را در کنار داروهای کلیه همچنان ادامه دهید.

لازم و مهم است بیمارانی که دچار نارسایی کلیه هستند، میزان دریافت خود از پروتئین، سدیم، پتاسیم، فسفر و کلسیم را تا حد زیادی کنترل نمایند.

اگر بیماری کلیه در شما پیشرفت کند و وخیم تر شود، ممکن است نیاز داشته باشید میزان مواد مقوی را محدود کنید، البته این محدودیت ها در شما بر اساس نتایج آزمایشی که انجام می دهید اعمال می شود.

میزان مناسب از پروتئین، سدیم، پتاسیم و فسفر می‌تواند به بیمار کلیوی در کنترل تجمع مواد زاید و مایعات در خون بسیار کمک کند، زیرا در این حالت کلیه‌ دیگر قادر نیست مواد و مایعات اضافی را از بدن دفع کند.

پروتئین

بدن به پروتئین برای ساخت ماهیچه،بازسازی بافت‌ها، مقابله با عفونت و … نیاز دارد. اگر شما نارسایی کلیه دارید، نیاز است که مقدار دریافت پروتئین رژیم غذایی‌تان را رصد کنید.

پروتئین اضافی می‌تواند موجب تولید مواد زاید در خون شود که کلیه ‌ها در این حالت قادر به دفع آن از بدن نیستند.

سدیم

یک کلیه سالم قادر است مقدار سدیم را کنترل کند، اگر کلیه شما خوب کار نکند، سدیم اضافی می‌تواند موجب تجمع مایعات در بدن، ورم، بالارفتن فشارخون و فشار بر قلب شود. نیاز است مصرف سدیم با توجه به نظر متخصص در نارسایی کلیه محدود شود.

فسفر

همچنین زمانی که عملکرد کلیه کم می‌شود، فسفر اضافه می‌تواند در خون جمع شود. بالا رفتن فسفر موجب ضعف استخوان می‌شود.

پتاسیم

پتاسیم نیز در فعالیت ماهیچه‌ها بخصوص ماهیچه ‌های قلب، نقش دارد. پتاسیم خیلی کم یا خیلی زیاد در خون خطرناک است. میزان پتاسیم مورد نیاز بستگی به عملکرد کلیه و داروهای مصرفی دارد.

کلسیم

مواد غذایی حاوی کلسیم معمولا منابع خوبی از فسفر نیز هستند. اگر بیماری شما نیاز به محدود سازی کلسیم داشته باشد، باید متخصص تغذیه این را به شما اطلاع دهد. قبل از مصرف هر نوع مکمل ویتامین D یا کلسیم با متخصص تعذیه مشورت نمایید.