یک سال سلطه طالبان بر افغانستان؛ در ۱۵ آگست در کابل چه اتفاق افتاد؟

امروز یک سال از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان و سقوط نظام جمهوری گذشت؛ روزی که مردم افغانستان آن را «روز سیاه تاریخ» می‌خوانند و طالبان «پیروزی جهاد» علیه آمریکا و متحدانش.

به گزارش خبرگزاری شفقنا افغانستان، روز پانزدهم آگست سال ۲۰۲۱، آخرین امیدهای مردم افغانستان برای نجات کشور شان از تسلط طالبان، از بین رفت و یکبار دیگر طالبان کنترل این کشور را در دست گرفتند.

پیش از پانزدهم آگست، تقریبا تمام شهرها و ولایت‌های افغانستان یکی پی‌ دیگری به تصرف طالبان درآمده بود و در روز ۱۴ آگست گزارش‌های‌ از حضور نیروهای طالبان در بخش‌هایی از شهر کابل نشر نشد.

اما هنوز کسی نمی‌نوشت که کابل سقوط کرده است. عصر روز قبل از سقوط کابل، اشرف غنی با وزیر دفاعش از بالا حصار کابل بازدید کرد و فرمانده جدید نیز برای تأمین امنیت شهر کابل گماشته بود. او پیشتر طرح امنیتی کابل را با مقامات آمریکایی و ناتو شریک کرده بود.

اما در روز ۱۵ آگست در کابل چه اتفاق افتاد؟ حوادثی که منجر به سقوط دولت افغانستان شد، چگونه به وقوع پیوستند؟

آشفتگی و هرج مرج

صبح روز ۱۵ آگست، آشفتگی و هرج مرج کامل در کابل حاکم بود. شهر در تعطیلی اعلام نشده بسر می‌برد و بسیاری‌ها به سوی میدان هوایی کابل و ریاست پاسپورت هجوم برده بودند و هزاران نفر دیگر در مقابل بانک‌ها صف کشیده بودند تا پول شان را بدست آورند.

در اولین ساعات صبح آن روز، ضیاءالحق امرخیل، والی ننگرهار در شرق افغانستان و از افراد نزدیک به اشرف غنی، از طالبان در دفتر کار خود استقبال کرد و این ولایت را تسلیم آنها کرد. او عکس یادگاری خود با طالبان در ساختمان ولایت ننگرهار را در تویتر منتشر کرد و از اینکه بدون جنگ این ولایت را تسلیم طالبان کرده بود، ابراز خوشحالی کرد.

روایت‌های مختلفی از برنامه‌های اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور افغانستان در این روز، منتشر شده است. اما دست‌کم چندین منبع گفته‌اند که در این روز قرار بوده جلسه اضطراری کابینه برگزار شود و اما وقتی کارمندان ارگ می‌فهمند که اکثریت اعضای کابینه از کشور خارج شده‌اند، جلسه کابینه کنسل می‌شود و قرار می‌شود اشرف غنی به وزارت دفاع برود.

حوالی ساعت ۱۱ ظهر صدای فیر و تیر اندازی در اطراف ارگ ریاست جمهوری شنیده می‌شود. با این تیر اندازی وضعیت در ارگ آشفته شد و نگرانی‌ها افزایش یافت.

تلاش‌های مقامات حکومت برای روحیه دادن به مردم دیگر بی‌نتیجه بود و همه می‌دانستند که بدترین سناریوی ممکن در حال اتفاق افتادن است.

متین بیگ، رئیس دفتر اشرف غنی در تویتر نوشت که «وضعیت تحت کنترل» است، اما مردم در جاده‌ها و خیابان‌های کابل عملا می‌دیدند که وضعیت تحت کنترل نیست.

فرار اشرف غنی و پایان نظام جمهوری

بر اساس روایاتی که مقامات حکومت پیشین افغانستان منتشر کرده‌اند،  اشرف غنی حوالی ساعت دو بعد از ظهر با سه هلی‌کوپتر و با همسر و افراد نزدیکش، از ارگ ریاست جمهوری افغانستان فرار کرد و به ازبکستان رفت.

بسم‌الله محمدی، وزیر دفاع پیشین نوشت که از پنجره دفتر کارش دید که سه هلی‌کوپتر از ارگ برخواستند و به استقامت شمال پرواز کردند.

او افزوده است که ده دقیقه بعدش حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، زنگ زد و گفت که: «اشرف غنی گریخت.»

خبر فرار اشرف غنی به سرعت در شبکه‌های اجتماعی افغانستان پیچید و نگرانی مردم و آشفتگی وضعیت را بیشتر کرد.

عبدالله عبدالله، رئیس پیشین شورای عالی مصالحه،  از طریق فیسبوک اعلام کرد که اشرف غنی فرار کرده است و به دنبال او کرزی نیز این خبر را تأیید کرد.

با فرار اشرف غنی، نظام جمهوری در افغانستان سقوط کرد و آخرین امیدهای مردم برای بقای دستاوردهای بیست ساله شان، از بین رفت.

بعد از فرار اشرف غنی، نیروهای طالبان وارد شهر کابل شدند و شامگاه آن روز ارگ ریاست جمهوری را تصرف کردند و پشت میز رئیس جمهور، عکس یادگاری گرفتند.

شامگاه همان روز، نیروهای طالبان پرچم سه رنگ افغانستان را از ارگ ریاست جمهوری پایین کشیدند و پرچم سفید خود را نصب کردند.

اینگونه تاریخ یکبار دیگر در افغانستان تکرار شد و گروهی که تا چند روز قبلش با حملات تروریستی جان مردم را می‌گرفتند، اکنون بر سرنوشت آنها حاکم شده است.