صلح افغانستان/مذاکره مفید ارتش و توان نظامی قوی می خواهد، جامعه بین الملل گوش طالبان را بکشد!

دور تازه مذاکرات صلح دوحه قطر با حضور هیات عالی رتبه حکومت افغانستان به رهبری داکتر عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی و هیات همراه و هیات طالبان نیز پس از دو روز گفت و گو بدون نتیجه ملموسی به پایان رسید.
هر دو طرف در پایان گفت و گوهای دو روزه تنها توافق کردند که مذاکرات در آینده ادامه یابد.

بلافاصله پس از این مذاکرات دو روزه، ملا هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان، در پیامی به مناسبت عید سعید قربان اعلام کرد طالبان از یک راه حل سیاسی برای حل بحران در افغانستان حمایت می کند. در پیام عیدی رهبر طالبان اما به توقف حملات تهاجمی و خشونت های گسترده این گروه در مناطق مختلف افغانستان هیچ اشاره ای نشده بود. ملا هبت الله تاکید کرد امارت اسلامی از هر فرصتی برای استقرار نظام اسلامی، صلح و امنیت در افغانستان استفاده می کند. رهبر طالبان در عین حال حکومت را به اتلاف وقت متهم نمود. این درحالی ست که راکت پراکنی طالبان به مراسم نماز عید سعید قربان که در ارگ ریاست جمهوری افغانستان با حضور رئیس جمهور غنی برگزار شده بود، عملا هر فرصتی برای رسیدن به یک فضای احتمالی برای صلح را از بین برد. رئیس جمهور غنی در واکنش به این حملات راکتی با لحنی تند از طالبان انتقاد و تاکید کرد طالبان هیچ اراده ای برای صلح ندارد و حکومت افغانستان بر اساس این نیت طالبان تصامیم خود را اتخاذ خواهد کرد. اعزام هیات عالی رتبه حکومت به دوحه در واقع اتمام حجت با طالبان بود. رئیس جمهور غنی به نقل از عبدالله عبدالله خاطرنشان کرد طالبان نیت صلح ندارد و دیگر جایی برای شبه نظامیان طالب و خودسری های آنان در افغانستان نیست. علی رغم تشدید خشونت های طالبان در ولایات مختلف افغانستان، داکتر عبدالله عبدالله اما در مصاحبه با الجزیره گفت:«تنها را برون رفت از بحران افغانستان یافتن نقاط مشترک و همگرایی می باشد.» وی بر مذاکرات صلح و پرهیز از خشونت تاکید نمود.

د رچنین وضعیتی همان طور که در مقالات قبلی ام نیز خاطرنشان کرد تنها شعار صلح دادن و مذاکرات محض نمی تواند نتیجه ملموسی در مورد در پی داشته باشد و قبل از هرچیز اصول و ساختار مذاکرات باید مشخص شود. مذکرات معنا دار به یک محیط سازنده و دور از حملات نظامی و اجبار نیاز دارد. در این راستا تا زمانیکه آتش بس اعلام نشود، هرگونه مذاکره صلح به شمول مذاکرات دوحه همچنان در بن بست خواهد ماند.

اولین اصلی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که آیا قدرت سیاسی قرار است از طریق گلوله یا صندوق مشخص شود. دوما، ساختار و روش تصدی قدرت در حکومت موقت احتمالی چیست؟
در حمایت از این اصول، کشورهای ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ناتو، نروژ و بریتانیا اعلامیه صادر کرده اند و از یک پروسه صلح همه شمول به رهبری و مالکیت خود افغانستانی ها و با مشارکت معنادار زنان که می تواند به یک راه حل سیاسی دوامدار و عادلانه منتهی شود حمایت نموده اند.

این کشور ها بر پنچ فاکتور مهم در هر گونه راه حل سیاسی برای حل بحران افغانستان تاکید کرده اند:
«حکومت داری همه شمول و فراگیر، حق برای انتخاب رهبران سیاسی، حفاظت از حقوق بشر به شمول حقوق زنان، جوانان و اقلیت ها، تعهد بر مبارزه علیه تروریزم از جمله حصول اطمینان از اینکه افغانستان یک بار دیگر به لانه امن گروه های تروریستی تبدیل نمی شود و بالاخره احترام به قوانین بین المللی از جمله قانون بشر دوستان بین المللی»

این کشورها تاکید کردند حمایت از دولت آینده در افغانستان به رعایت حداقلی این پنج اصل بستگی دارد. این کشورها خاطرنشان کردند دو طرف در مذاکرات صلح می بایست روی موضوعات اساسی رسیدن به یک راه حل سیاسی شامل: «قانون اساسی، آتش بس همه شمول و دائمی، اصول اساسی دولت آینده در افغانستان و جزئیات هرگونه توافق روی یک دولت انتقالی» تمرکز نمایند. به تاکید این کشورها هرگونه برنامه ریزی و توافق روی دولت انتقالی در افغانستان می بایست همه شمول باشد، به حقوق تمام افغانستانی ها مطابق با تعهدات بین المللی افغانستان احترام بگذارد و به تعهدات مبارزه با تروریزم پایبند باشد.

این همه در حالی ست که طالبان علی رغم یادآوری ها و تذکرات مداوم جامعه بین الملل به این گروه مبنی بر تعهداتشان به صلح و مذاکرات بین الافغانی همواره از تفنگ برای پیش برد اهدافشان استفاده کرده اند: طالبان به دنبال رسیدن به قدرت از راه زور می باشند. این گروه از بلا تکلیفی جامعه بین الملل برای برداشتن گام های عملی جهت رسیدن به یک راه حل سیاسی سود برده اند. این گروه تمایلی به اعلام آتش بس ندارد و در عوض به کنار رفتن غنی از قدرت تاکید دارند، چیزی که در تضاد با مذاکرات صلح بین الافغانی در دوحه قرار دارد.

کسانیکه با داینامیک دیپلماسی بین المللی جنگ آشنا هستند، می دانند که دیپلماسی با اسحله حمایت نشود ضعیف است و این ضعف سبب پرخاشگری می شود. طالبان به ضعف قوای هوایی افغانستان و سیستم توپخانه این کشور واقف ند و برای تصرف مناطق حداکثری جهت تقویت جایگاه سیاسی خود مذاکرات را بهانه قرار داده اند و این پروسه را به درازا کشانده اند. بمباران های اخیر مواضع طالبان توسط نیروی هوایی امریکا اما یک بار دیگر به ارتش افغانستان قدرت بخشید. اگر حمایت هوایی امریکا از ارتش افغانستان ادامه یابد، این پیام روشن به طالبان مخابره می شود که جامعه بین الملل نسبت به نقش شان در مورد عمل به تعهدات خود در آوردن صلح دوامدار در افغانستان بی توجه نیستند، صلحی که می بایست بر اساس اصول ذکر شده در بالا صورت گیرد. در نتیجه طالبان خیلی زود به این درک می رسند که گزینه دیگری ندارند و باید به دنبال نقاط مشترک باشند و سلاح را کنار بگذارند.

تنها راه ختم بحران کنونی در افغانستان، اعلام آتش بس، تطبیق اصولی برای مذاکرات آینده، تعیین خطوط برای برنامه ریزی های سیاسی آینده و تقسیم قدرت، تعیین مسیرهای ورود به دولت انتقالی، تمهیدات لازم برای قانون اساسی آینده و تعیین تاریخ برای انتخابات آینده می باشد. برای هماهنگی این موارد و تطبیق مناسب به ناظران بین المللی تحت حمایت سازمان ملل نیاز است تا از هرگونه افراط و تفریط و خودسری توسط جناح ها و طرف های مختلف جلوگیری شود.

منبع