رخدادهای فرهنگی افغانستان در سالی که گذشت

رویدادهای فرهنگی یک سال گذشتۀ افغانستان را می‌شود از برگزاری جشن نوروز در کابل تا پناهنده‌گی صدیق برمک سازنده فیلم «اسامه» بازشماری کرد.

سال 93 سالی پر از تشنج و کشاکش‌های سیاسی بود و تأثیرات مخربی بر وضعیت فرهنگی کشور گذاشت. نخستین روزهای سال 93 با برپایی جشن نوروز با هم‌راهی سه کشور فارسی‌زبان ـ تاجیکستان، افغانستان و ایران ـ در کابل تجلیل شد.

با آن‌که قرار بود این جشن در پغمان برگزار گردد، ولی به دلیل نبود امنیت در داخل ارگ ریاست جمهوری برگزارشد. در این جشن حسن روحانی رییس جمهور ایران و دیگر رییس جمهورهای منطقه نیز حضور داشتند.

بر اساس گزارش سلام وطندار،در همین سال بامیان یکی از ولایت‌های باستانی افغانستان به عنوان پایتخت فرهنگی جنوب آسیا “سارک” از سوی سازمان فرهنگی یونسکو برگزیده شد و قرار شد که درآمد حاصل از معادن بامیان بر روی پروژه‌های انکشافی و زیربنایی این ولایت به مصرف برسد.

در آخرین روزهای زمستان 93، صدیق برمک مطرح‌ترین سینماگر افغانستان به فرانسه پناهنده شد. دوستان برمک علت پناهنده‌گی او را بی‌تفاوتی دولت نسبت به فرهنگ و سینما دانستند و بر این باور بودند که آقای برمک هم از سوی دولت و هم از سوی جامعه به شدت سرخورده شده بود و چاره‌یی جز رفتن نداشت. صدیق برمک سازنده فیلم‌های بزرگی چون اسامه و جنگ تریاک است؛ وی برندۀ جوایز متعددی از جشنواره‌های کن و گلدن گلوب می‌باشد.

در جریان همین سال نجیب‌الله مسافر از سوی دادگاهی در کابل، به شش ماه حبس محکوم شد. دلیل محکومیت آقای مسافر، گرفتن عکسی از رژۀ دختران و واگذارکردن آن به یک پرودکشن بوده است. به هر صورت آقای مسافر با تلاش‌های پی‌گیر فعالان مدنی، پس از گذشت دو هفته به فرمان رییس جمهور غنی از زندان آزاد شد و به آغوش خانواده اش برگشت.

شاعران و نویسنده‌گان کشور، سال 93 را سال خوبی برای فرهنگ افغانستان نمی‌دانند. مجیب مهرداد شاعر و نویسنده، با آن‌که این سال را سال غم‌بار برای فرهنگ افغانستان می‌داند، می‌گوید که حمله به نمایش تیاتر در لیسۀ استقلال و کشته و زخمی شدن چند تن از فرهنگیان کشور، خود بیان‌گر وضعیت نابه‌سامان فرهنگی است.

آقای مهرداد می‌افزاید که در طی این سال، به علت فضای ملتهب سیاسی در کشور، بسیار کم کتاب چاپ شده و شاعران و نویسنده‌گان زیادی نیز برای همیشه افغانستان را ترک کرده اند. وی سال 1393 را سال ترور فرهنگ می‌خواند.

مسعود حسینی عکاس و برندۀ جایزۀ پولیتزر نیز در مورد رویدادهای فرهنگی سال 93 گفت که حمله به تیاتری در لیسه استقلال و شهید شدن احمدزبیر حاتمی، خود نشان‌دهندۀ بی‌توجهی دولت در مقابل فرهنگیان بود.

آقای حسینی پناهنده شدن صدیق برمک به فرانسه را یکی از تلخ‌ترین رویدادهای سال 93 دانست و گفت که دولت همه توجه‌اش به سیاست است و نسبت به فرهنگ، هنر و هنرمند هیچ توجهی ندارد و این بی‌توجهی سبب شد تا یکی از بهترین فیلم‌سازان افغانستان به فرانسه پناهنده شود.

حبیب‌الله رفیع از شاعران و نویسنده‌گان افغانستان، در مورد رویدادهای فرهنگی سال 93 می‌گوید که در این سال، کاری جدی از سوی دولت در حوزۀ فرهنگ صورت نگرفته است. در جریان سال روان، برخی از دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی و بنگاه‌های چاپ و ترجمه تأسیس شد.

آقای رفیع به نیرو و پوتانسیل جوانان باورمند است و بر این باور است که این جوانان آینده را تغییر خواهند داد.

از لحاظ سیاسی و اداری، در نخستین روزهای حکومت وحدت ملی رییس جمهور افغانستان محمد اشرف غنی، قانون دست‌رسی به اطلاعات را توشیح کرد.

هنرمندان و فرهنگیان افغانستان امیدوارند که حکومت جدید برای سال‌های پیش رو برنامه‌ها و سیاست‌های منسجم و درازمدتی را در عرصۀ فرهنگ و هنر روی دست گیرد و در هر وضعیت و شرایطی از هنر و هنرمند دفاع کند.