تأملی بر اظهارات اخیر عمران خان

در فضایِ غیرسیاسی اگر یک انسان عادی تاریکی شب و روشنی روز را انکار کند و بگوید از خورشید جز تاریکی چیزی در عالم منعکس نمی‌شود، مردم می‌گویند این شخص یا مشاعر خود را از دست داده است، یا عنادورزی و لجاجت به خرج می‌دهد و یا دیوانه و دیوزده شده است. در عالم سیاست اما، قضیه برعکس است و انکار بدیهی‌ترین چیزها از سوی یک سیاستمدار را نشانِ زیرکی و کیاست او می‌دانند؛ حال‌آنکه چنین نیست. به‌تازگی عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان در مصاحبه‌ای با پی. بی. اس نیوز اور بدیهی‌ترین مسئله در روابط پاکستان و طالبان یعنی اسکان دادن به طالبان و انتقال آنها به افغانستان را انکار کرده است. وی به‌جای اینکه پاسخگوی پرسش‌های ملت و دولت افغانستان و جامعه‌ی جهانی باشد، با بی‌شرمی تمام به استنطاق مقامات دولت افغانستان پرداخته و می‌گوید: «ادعای دولت افغانستان مبنی بر اینکه پایگاه‌های مخفی طالبان در پاکستان است و ۱۰ هزار طالب و جنگجوی جهادی از مرز پاکستان به افغانستان انتقال داده شده‌اند ادعایی بدون دلیل و مدرک است».

گرچه امور بدیهی نیاز به توضیح و دلیلِ اضافی ندارند، ولی برای بازتاب دادنِ سیاست کینه‌توزانه‌ی مقامات پاکستان نسبت به افغانستان، به مسئله‌ی اسکان و انتقال طالبان از پاکستان به افغانستان اشاره می‌کنیم.

یکم؛ پیش از شکل‌گیری گروه شورشی طالبان، جمعیت علمای اسلام با حمایت خانم بوتو سیاست‌های دینی و مذهبی خود را بر روی آوارگان افغانستانی پشتون در اردوگاه‌های پاکستان متمرکز نمود و در این راستا به تأسیس مدارس دینی و جلب و جذب طلبه‌های علوم دینی پرداخت. بسیاری از رهبران طالبان و تقریباً بیش از نیمی از نیروهای نظامی طالب، محصولِ سرمایه‌گذاری دولت بوتو و فعالیت‌های جمعیت علمای اسلام به رهبری فضل الرحمن است که در سال ۱۳۷۳ وارد خاک افغانستان شدند و به همراه طالبان در این‌سوی مرز، قندهار را تصرف کردند.

دوم؛ پس از شکست طالبان در مزار شریف، سمیع الحقِ پاکستانی، یکی از پدران معنوی طالبان، از درون مدارس دینی پاکستان به طالبان مخابره کرد که هزاران نیروی جنگجوی طالب را آماده و برای سقوط مزار شریف به افغانستان انتقال خواهد داد. سقوط مزار و به راه انداختن حمام خون در این شهر براثر گسیل نیروهای طالب از پاکستان توسط سمیع الحق، صورت گرفت.

سوم؛ عمران خان با حالتی مستأصل به مغالطه در اعداد و ارقام متوسل شده و به دولت افغانستان می‌گوید باید اثبات کنید که ۱۰ هزار نیروی جنگی طالب از پاکستان به افغانستان منتقل شده است. اساساً کاستی و زیادی اعداد و ارقامِ اعلام‌شده هرگز نمی‌تواند اصلِ صورت‌مسئله (اسکان و انتقال طالبان از پاکستان به افغانستان) را پاک کند؛ ممکن است حتی در طول یکسال اخیر این عدد بیشتر باشد و یا کمتر. چهارم؛ عمران خان وجود پناهگاه‌ها و پایگاه‌های مخفی طالبان در پاکستان را انکار می‌کند. این سخن عمران خان از جهتی درست است؛ زیرا اساساً طالبان در اردوگاه‌های پاکستان به‌صورت علنی و در قالب مفاهیم دینی مانند جهاد و … آموزش می‌بینند و خود را برای کارزار با مسلمانان در این‌سوی مرز آماده می‌کنند. افزون براین، خانواده‌های رهبران طالبان در پاکستان اقامت دارند، مجروحان جنگی آنها در آن سوی مرز درمان می‌شوند و جنازه‌های آنان در پاکستان غسل و تدفین می‌گردند.

سید یحیی موسوی پویا