جامعه افغانستان به علت تنوع قومی و مذهبی و شرایط خاص این مسئله در دهه های اخیر بیشتر به صورت “قوم گرایی” بروز و ظهور یافته است. قوم گرایی در سالهای اخیر به علت تبلیغات گسترده از سوی برخی کشورهای همسایه گسترش یافته و روز به روز خود را به عنوان یک شکاف جدی و تهدید کننده بروز داده است.
هژمونی تاریخی-سیاسی از آغاز تاکنون با استفاده از حیله ها و شگردها در کنار استفاده از زور و سرکوب سلطه و برتری خواهی خود را برکشور تحمیل نموده است. یکی از شیوه ها تفرقه اجتماعی و سیاسی درمیان ساکنین این کشور بوده است.
اخیرا توطئه علیه یگانگی و یکرنگی هزاره از درون حاکمیت با سکوت نمایندگان درون حاکمیتی هزاره، آغاز یافته است. بهتر است حلقه انحصارگر و تمامیت خواه بجای تکه تکه کردن اقوام، در آخر عمر خود قدمی هرچند کوچک به سوی انسجام درون قومی و برون قومی یا وحدت ملی بردارند.
فاجعه ی در جامعه ی هزاره در حال وقوع است: این مردم که صدها سال با “عنوان هزاره” در روزهای سخت و در روزهای شادی و سرور با هویت هزاره در کنار هم قرار می گرفتند؛ دیگر “هزاره “نیستند.
حقیقت این است که همانطو که آقای صالح بارها گفته است، منابع و امکانات کافی برای جلوگیری از جنایت و جرم در وزارت داخله و حوزه های امنیتی وجود دارد اما فقدان عزم و اراده و انگیزه مراجع امنیتی، کابل را به جولانگاه مجرمین تبدیل کرده است.
اداره احصائیه حکومت اشرف غنی لیست اقوامی را که در تذکره الکترونیکی میتوان درج نمود رونمایی کرده. در این لیست شاخه ها و طوایف و تبار و حتا دره اقوام تاجیک و هزاره به حیث اقوام مستقل شاخته شده.
به هر صورت در شرایط کنونی به نظر می رسد باید از بین دو گزینه بد یکی را انتخاب کرد: خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا اول می سال جاری میلادی یا شریک ساختن طالبان در قدرت و نادیده گرفتن تمام دستاوردهایی که به سختی در طول بیست سال گذشته به دست آمده است.
در مجموع باید گفت کسب چوکی در میز مذاکره صلح در مورد افغانستان موضوع مهمی ست. همکاری نزدیک تر با امریکا خوشایند است. در پایان اما باید گفت آنچه مهم است بازطراحی روش هند در افغانستان است، کشوری که در سال ۱۹۵۰ میلادی با آن پیمان دوستی امضاء کرد.
تاکنون نقش اضلاع پشتونیزم و چپی مثلث دوستان شهید مزاری در نابودی حزب وحدت و شهادت ایشان روشن گردید. حال باید دید که ضلع سوم مثلث دوستان شهید مزاری یعنی شخصیت‌های عمدتا سازمان نصر سابق چه کردند؟
این دولت و نظام همان دولت و نظام مستعجل و متزلزلی است که با یک نامه، با تمام طول و عرض خودش به تب و تاب افتاده و حتما با اقدام ساده کاخ سفید ازهم فرو می پاشد