ماهی حلال گوشت چه فرقی با ماهی حرام گوشت دارند؟

در قرآن کریم به شرایط حلال یا حرام بودن ماهی ها اشاره نشده است، ولی روایات این موضوع را به صراحت بیان کرده اند، در این مقاله به ماهی حلال گوشت و تفاوت آن ماهی های حرام گوشت اشاره می شود، همراه ما باشید.

به کدام ماهی حلال گوشت اطلاق می شود؟

در فقه شیعی ما و بر اساس ایات نورانی قرآن کریم و توصیه ها و دستورات پیامبر و ائمه معصویمن علیهم السلام، شیعیان از خوردن گوشت ماهی های بدون پولک یا فلس نهی شده اند، و ماهی های بدون پولک و فلس در اسلام حرام اعلام شده است. برخی از این روایات به شرح زیر می باشند:

روایت اول:

امام صادق علیه السلام فرمودند: «از ماهی هر آن چه که فلس و پولک دارد بخور و از آن چه که پولک ندارد نخور» (ماهی حلال گوشت )

روایت دوم:

امام رضا علیه السلام در نامه ای به مأمون تحریم گوشت ماهی بدون پولک را از شرایط اسلام بر شمرده است و چنین می فرمایند: « َ تَحْرِیمُ الْجِرِّیِّ (مِنَ السَّمَکِ) وَ السَّمَکِ الطَّافِی وَ الْمَارْمَاهِی وَ الزِّمِّیرِ وَ کُلِّ سَمَکٍ لَا یَکُونُ لَهُ فَلْس‏»؛ « و حرام شمردن سگ ماهی و ماهی که مرده باشد و روی آب افتاده باشد و مار ماهی و زمیر و هر ماهی که پولک نداشته باشد.»

روایت سوم:

امام صادق علیه السلام در روایتی فرمودند که مولای متقیان حضرت امیرمومنان علیه السلام مرکب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را سوار می شدند و در بازار ماهی فروشان عبور می کردند و می فرمودند: «نخورید و خرید و فروش نکنید آن ماهی های که پولک ندارند.»

برای اطلاع بیشتر از این احادیث می توانید به وسائل الشیعه ج ۲۴ باب تحریم الحل السمک الذی لیس له فلوس صفحه ۱۲۷ به بعد و تهذیب الاحکام ج ۹ ص ۲ به بعد (اول جلد) مراجعه فرمائید. ماهی حلال گوشت

در فقه اهل سنت بر خلاف دستورات ائمه معصومین شیعه، حتی خوردن خوک دریایی و …. حلال اعلام شده است و هر نوع ماهی را حلال می دانند الا بعضی از مکاتب آنها که مار ماهی را حلال نمی دانند.

در این میان با نگاهی دوباره به مبانی فقهی حرام بودن برخی از ماهی ها، عده ای معتقدند که شاید نتوان به روایات و ادله حرام بودن گوشت ماهی های بدون فلس تکیه کرد و طبق گفته های آنان تمام آبزیان اعم از پولک دار و بدون فلس حلال و استفاده از آن بلا مانع می باشد.

در هر صورت ما طبق فتاوی موجود در کتب دینی و نظرات مراجع عظام در این زمینه لازم است که جانب احتیاط را رعایت کرده و از خوردن ماهی های بدون فلس خود داری کنیم.

حال که می دانیم ماهی حلال گوشت کدام است و به کدام ماهی حرام گوشت اطلاق می شود، به بیان دلیل حرام بودن گوشت ماهی های بدون فلس می پردازیم:

چرا ماهی بدون پولک حرام است؟!

دانستیم که طبق فقه شیعی، خوردن آن دسته از ماهی‌هایی که دارای پولک نیستند حرام است؛ اینکه دلیل اسلام بر حرام بودن گوشت ماهی های بدون پولک و فلس چیست به درستی برای ما روشن نیست.

اما آنچه امروزه از لحاظ علمی ثابت شده این است که ماهی‌های بدون پولک در دریا به خوبی نمی‌توانند جیوه موجود در آب را از بدن خود دفع نمایند.

از سوی دیگر علم ثابت کرده در اعماق زیر آب این نوع ماهی‌های بدون فلس و پولک مجبورند ادرار خود را محبوس نگه دارند و همین امر عامل سمی شدن گوشت بدن آن‌ها می‌شود. ماهی حلال گوشت

کارشناسان و متخصصان علم تغذیه و سلامت و بهداشت معتقدند که مشکلات کبدی و مسمومیت های غذایی ناشی از مصرف ماهی های بدون فلس و پولک، سبب بروز مشکلات زیادی در جوامع بشری گشته است.

فلزات سنگین به خصوص جیوه و سرب موجود در دریا هنگامی که وارد بدن ماهی‌های فاقد پولک می‌شوند سبب می‌شود تا کسانی که از گوشت این ماهی‌ها استفاده می‌کنند، دچار مسمومیت‌های متعدد غذایی شوند و همچنین در کبد این افراد اختلالاتی به وجود می‌آید که عوارض بسیار بدی را از خود بر جای می‌گذارند.

بدیهی است که باید خرید و فروش ماهی‌های بدون پولک در بازارهای ایران توسط سازمان نظارت دامپزشکی طبق فقه شیعی ما و با توجه به خطرات احتمالی که می تواند بر سلامت افراد ایجاد کند ممنوع شود و با فروشندگان آن برخورد شود چرا که مسمویت ناشی از گوشت این ماهی‌ها زنگ خطری برای سلامت افراد جامعه است.

از سوی دیگر ماهی های بدون پولک و فلس عمدتا ماهی های گوشت خوار بوده و همین مردار خواری در آنها سبب آلودگی بدون و گوشت آنها می شود.

اما ماهی های پولک دار و دارای فلس معمولا گیاه خوارند و همچنین به بواسطه وجود فلس از آلودگی های دریایی در امان می باشند. (ماهی حلال گوشت)

فتاوی مراجع در خصوص ماهی ها

امام خمینی(ره):
اگر ماهی فلس دار را زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد، پاک و خوردن آن حلال است، و چنانچه در آب بمیرد پاک است ولی خوردن آن حرام می باشد و ماهی بی فلس را اگرچه زنده از آب بگیرند و بیرون آب جان دهد حرام است.

آیت‌الله سیستانی:
پرسش: آیا از روغن ماهی که از ماهی‌های حرام گوشت تهیه می‌شود و مرغان دریایی در خوراکیها و جز آنها می‌توان استفاده کرد؟
پاسخ: خوردن آنها جایز نیست لیکن در غیر موارد خوردن می‌توان از آنها استفاده کرد.

پرسش: خوردن صدف دریایی حلال است ؟
پاسخ: جایز نیست .

پرسش: چگونه تشخیص دهیم که ماهی حلال گوشت است؟
پاسخ: ماهی اگر فلس دار باشد.

پرسش: خوردن گوشت کوسه ماهی چه حکمی دارد؟
پاسخ: جایز نیست.

پرسش: استفاده از ماهی دریائی بنام سقنقور برای خوردن و مداوا چه حکمی دارد ؟
پاسخ: سقنقور حیوانی است از جنس خزندگان و ماهی نیست، و بهر حال استفاده از آن اگر برای خوردن نباشد اشکال ندارد و اگر برای خوردن باشد در غیر مورد ضرورت جایز نیست.

پرسش: آیا خوردن خاویار حلال است؟
پاسخ: خوردن تخم ماهی که فلس ندارد جایز نیست.

آیت‌الله مکارم شیرازی:
پرسش: خوردن گوشت کدامیک از جانوران زیر حلال است؟
صدف، حلزون، هشت پا، ماهی مرکب، جت ماهی و خیار دریایی .
لازم به ذکر است که این غذا ها در کشورهای جنوب شرقی آسیا جزو غذاهای روز و معروف هستند.
پاسخ: از غذاهای دریایی تنها ماهیان فلس دار و میگو حلال است و گیاهان دریایی نیز مانعی ندارد.

پرسش: آیا هشت پا (ماهی مرکب) حلال گوشت است؟
پاسخ: ماهی مرکب، هشت پا و مانند آن، حرام گوشت هستند.