شورای پناهندگان ناروی درباره وضعیت دشوار مهاجران بازگشته هشدار داد

همزمان با برگشت و اخراج مهاجران افغانستانی از ایران و پاکستان، شورای پناهندگان ناروی هشدار داده است که مهاجران بازگشته به افغانستان با خطر مواجه‌اند.

شورای پناهندگان ناروی با نشر گزارشی گفته است که از آغاز اخراج اجباری مهاجران از پاکستان در سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی، تاکنون بیش از یک میلیون مهاجر از این کشور به افغانستان برگشته‌اند، به کشوری که در حال حاضر با خطرهای فروپاشی اقتصادی، فقر گسترده و چالش‌های حفاظتی روبه‌رو است.

در این گزارش پیش‌بینی شده است که در سال ۲۰۲۵ میلادی، حدود ۶۰۰ هزار مهاجر دیگر از پاکستان اخراج شوند و به افغانستان برگردند.

این در حالی است که به گفته این سازمان، بیش از یک میلیون مهاجر افغانستان تنها در سال ۲۰۲۴ میلادی از ایران نیز مجبور به بازگشت به کشور شده‌اند.

شورای پناهندگان ناروی می‌گوید که افغانستان که پیش از این شاهد بزرگ‌ترین بحران بی‌جاشدگان داخلی در آسیا بوده است، اکنون با یکی از مهم‌ترین و سریع‌ترین جابه‌جایی‌های جمعیتی که این کشور در سال‌های اخیر شاهد بوده است، مواجه است.

با توجه به این‌که دو-سوم جمعیت کشور در حال حاضر به حمایت بشردوستانه نیاز دارند.

این سازمان می‌گوید که افغانستان چیزی برای ارائه به کسانی که به این کشور بازگشته‌اند، ندارد. فقدان فرصت‌های شغلی به گونه خاص به شدت بر توانایی بازگشت شهروندان کشور برای برداشتن گام‌هایی در جهت حمایت از خانواده‌های‌شان و ادغام در جوامع، به‌ویژه برای زنان سرپرست خانواده‌ها تأثیر گذاشته است.

زنان عودت‌کننده نیز چالش‌های منحصر به فردی، محدودیت‌های تحرک، خطرات حفاظتی و چشم اندازهای معیشتی محدود را در جامعه افغانستان که در نهایت باید در آن ساکن شوند و راه‌های برای ادغام بیابند، تجربه می‌کنند.

در این گزارش آمده است، اکثر عودت‌کنندگان با وسایل یا پس‌انداز بسیار اندک، بدون زمین یا سرپناهی برای بازگشت به افغانستان می‌آیند و اغلب با از دست دادن ارتباط با جوامع خود، با موانع بزرگی برای ادغام مجدد امن و با عزت مواجه می‌شوند.

شورای پناهندگان ناروی تاکید می‌کند که هرچند جامعه بشردوستانه به سرعت بسیج شده است، از جمله از طریق طرح واکنش یکپارچه تازه برای ارائه کمک‌های نجات‌دهنده در مرزها و مناطق مقصد برای عودت‌کنندگان افغانستان راه‌اندازی شده است؛ اما بدون سرمایه‌گذاری اختصاصی در راه‌حل‌های بادوام – مانند دسترسی به زمین، معیشت، آموزش، اسناد قانونی، و خدمات محلی فراگیر- این خطر جدی وجود دارد که عودت‌کنندگان در آوارگی طولانی‌مدت یا مرحله بعدی قرار گیرند که بر حجم پرونده‌های بشردوستانه می‌افزاید و ثبات طولانی‌مدت را تضعیف می‌کند.

این سازمان افزوده است، بسیاری از مهاجران افغانستان که بازگشته‌اند -چه به انتخاب یا تحت فشار- مصمم هستند که زندگی خود را بازسازی کنند و افغانستان را دوباره خانه خود بنامند. اما تصمیم به تنهایی کافی نیست. آنان نیاز به حمایت دارند.

منظور، مهاجر افغانستان، که همراه با همسر و شش فرزندش بدون هیچ چیزی از پاکستان برگشته‌اند و برای خود در آن کشور دکانی ترمیم وسایل برقی ساخته بود، می‌گوید: «امیدوارم کسب و کارم را دوباره راه‌اندازی کنم و از مهارت‌هایم در این‌جا در افغانستان استفاده کنم. آموزش برای فرزندانم اولویت اول من است.»

این مهاجر برگشته کشور می‌خواهد که پسران و دخترانش زندگی بهتری نسبت به او داشته باشند؛ در کشوری که دختران با آینده مبهم‌تری زیر حاکمیت طالبان روبه‌رو خواهند بود، چون هنوز نمی‌توانند به تحصیل فراتر از صنف ششم دسترسی داشته باشند.

هزاران مهاجر افغانستان با مهارت‌ها و امید به استفاده از آن‌ها بازگشته‌اند؛ اما با نداشتن زمین یا سرپناهی برای شروع، آن‌ها فاقد امکانات هستند.

در همین حال شورای پناهندگان ناروی از همه طرف‌ها به ویژه کشورهای همسایه افغانستان خواسته است که از اصول بازگشت داوطلبانه، ایمن و با عزت حمایت کنند و در راستای یک واکنش هماهنگ منطقه‌ای که به حقوق و انتخاب‌های مهاجران و عودت‌کنندگان کشور احترام می‌گذارد، تلاش کنند.

این سازمان و اعضای آن همچنین از اهداکنندگان، مقامات ملی و شرکای توسعه‌ای خواسته است که این بازگشت‌ها را نه به عنوان یک بحران موقت، بلکه به عنوان یک تغییر ساختاری در سیاست‌های بازگشت تلقی کنند.

در این گزارش تاکید شده که بازگشت میلیون‌ها شهروند کشور فقط یک آزمون ظرفیت اضطراری نیست؛ بلکه یک آزمون عزم سیاسی برای دستیابی به نتایج پایدار، حفاظت از کرامت انسانی و سرمایه‌گذاری در آینده شهروندان افغانستان است.