شهید فخ کیست؟

در دوره های مختلف تاریخ، جنگها و قیامهای زیادی را مسلمانان علیه حاکمان وقت انجام دادند و شهدای بسیاری را تقدیم اسلام کردند. این قیامها که اکثرا از سوی علویان و فرزندان رسول خدا انجام می گرفت در تاریخ شیعیان ثبت شده است و این خود افتخاری بزرگ برای شیعیان و سادات است. قیام هایی چون قیام زید، قیام یحیی پسر زید، قیام نفس زکیه و قیام هایی بزرگتر از آنها همچون قیام امام حسین علیه السلام در کربلا و قیام حسین بن علی معروف به شهید فخ.

شهید فخ که بود؟

حسین بن علی بن حسن مثلث از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) در سال ۱۴۳هجری در مدینه به دنیا آمد وی یکی از رجال وارسته و عالیقدر خاندان پیامبر است که فضیلت و شهامتش بر همگان آشکار بود تاریخ او را مردی وارسته و بخشنده و بزرگوار می داند که از نظر صفات عالی انسانی، یک چهره معروف و ممتاز به شمار می رفت.

پدر و مادر ایشان به زوج صالح مشهور بودند و و فضیلت و پاکدامنی شان زبانزد خاص و عام بود بسیاری از خویشاوندان شهید فخ از جمله پدر و دایی و عموی مادری ایشان به دست منصور داوانیقی به شهادت رسیده بودند.

زمینه های قیام شهید فخ

شهادت بستگان و خویشاوندان نزدیک این مرد بزرگوار و ظلم و ستم و بیدادگری های خاندان عباسی همواره روح پرشور و دلیر او را که لبریز از احساسات ضد عباسی بود، سخت آزرده می ساخت، ولی به علت نامساعد بودن اوضاع و شرائط، ناگزیر از سکوت درد آلودی بود. اما بیدادگری های هادی عباسی و حاکم مدینه که از نوادگان عمربن خطاب بود کاسه صبر وی را لبریز نمود. چرا که هادی عباسی فشار و سختگیری بر علویان را به حد اعلای خود رسانده بود و مقرری و بخشش‌هایی را که پدرش مهدی عباسی به آنان داده بود، همه را قطع کرد و به اطراف و اکناف نوشت که آنان را تعقیب کرده، نزد وی بفرستند.

همچنین فرماندار جدید مدینه دستور داده بود که علویان هر روز به دارالاماره بروند و به شکل تحقیرآمیزی حضور و غیاب شوند همه این بیدادگری هایی که علیه شیعان و علویان انجام می شد سبب شد که حسین و یارانش تصمیم به آغاز قیام در ایام حج را بگیرند ولی پس از تهدیدهای حاکم مدینه قیام ۱۳ ذی القعده آغاز شد.

شهید فخ صبح هنگام نماز همراه ۲۶ تن از علویان و چند نفر از حجاج و موالیان با شعار احد احد وارد مسجد مدینه شدند و موذن را وادار کردند که اذان را به سبک شیعیان و با ذکر حی علی خیرالعمل بگوید فرماندار مدینه با شنیدن صدای اذان وحشت کرده و از مدینه گریخت. نماز صبح به امامت حسین بن علی در مسجد مدینه برگزار شد و مردم پس از نماز با وی بیعت نمودند اما پس از گذشت چند ساعت خالد بربری فرمانده نظامیان شهر به مسجد حمله کرد که این حمله هم با شکست نظامیان و خالد بربری مواجه شد و به نقل مورخان در سال ۱۶۹ در جنگی که در مدینه صورت گرفت حسین و یارانش به پیروزی رسیدند و توانستند شهر مدینه را در دست بگیرد.

گفته می شود که قیام فخ ده ماه پس از به حکومت رسیدن هادی عباسی بوده است، وقتی خبر قیام شهید فخ به هادی عباسی رسید وی به برخی از بزرگان عباسی که به حج رفته بودند دستور داد که به رویارویی با حسین بن علی بروند وفرماندهی جنگ را به عهده محمد بن سلیمان گذاشت.

شهید فخ که بعد از تصرف مدینه با همراهانش قصد عزیمت به خانه خدا را کردند، روز هشتم ماه ذی الحجّه در میان راه به محلی به نام فخ که در شمال مکه و چهار کلیومتری مسجدالحرام واقع است رسیدند از سوی دیگر عباسیان با سپاهی ۴ هزار نفری در فخ رو در روی سپاه حسین قرار گرفتند. گفته می شود که حسین بن علی و یارانش بعد از قرائت نماز و در حال احرام به شهادت رسیدند. عباسیان هم طبق خوی وحشی گری شان سرهای شهدا را از بدن جدا کردند و مردم مکه بدن شهدا را بعد از سه روز توانستند دفن کنند . در بزرگی قیام فخ همین بس است که حضرت امام جواد علیه السلام فرمودند : پس از واقعه کربلا برای ما قتلگاهی بزرگتر از فخ نبود.

و امام موسی کاظم علیه السلام نیز بر شهدای فخ می گریست و بر قاتلان آنان از خداوند متعال مرگ و عذاب شدید درخواست می کرد و همواره بازماندگان شهدای فخ را مورد دلجویی قرار می دادند.

این حادثه یکی از تلخ ترین حادثه های تاریخ تشیع و قیام های علویان به شمار می رود پس از قیام صاحب فخ نیز حاکم مدینه خانه ها و نخلستان های حسین و یارانش را به آتش کشید و بعضی از آنها را مصادره کرد.

خبر دادن پیامبر از ماجرای شهید فخ

در زمان خلافت عباسیان عده ی زیادی از سادات حسنی به شهادت رسیدند. جناب حسین بن علی بن حسن مثلث از جمله علویان حسنی هستند که برای بقای اسلام جنگیدند و با یاران خود به شهادت رسیدند. نکته جالب در شهادت وی اینکه از سالها قبل، ماجرای شهادت او توسط جبرئیل به حضرت محمد(ص) خبر داده شده بود.

در روایتی از امام محمد باقر نقل شده است که فرمود حضرت محمد(ص) هنگامی که از محل فخ عبور می کرد ایستاد و نماز خواند، پس از خواندن رکعت دوم بسیار گریست و اصحاب نیز بسیار گریه کردند، وقتی دلیلش را پرسیدند حضرت فرمود: جبرئیل به من خبر آورد که ای محمد، مردی از فرزندان تو در اینجا کشته می شود که اجر هر شهید همراه او برابر با دو شهید است.

همچنین در روایتی دیگر امام کاظم علیه السلام می فرماید: به خدا سوگند او رفت و به شهادت رسید در حالی که مسلمانی صالح و روزه دار و امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر بود همانا او در خاندانش یافت نمی شود.

مقبره شهدای فخ

محل دفن شهدای فخ در دامنه کوه فخ است ولی از مقبره آنان چیزی جز خرابه ای باقی نمانده است و بدست وهابیان تخریب گردیده. قسمتی از آن هم که از گزند حوادث سالم مانده و باقیست در سال ۱۳۸۱ توسط دیواری که دورش کشیده شد، برای همیشه از نظرها پنهان گردید.