شرح دعای روز هفتم ماه مبارک رمضان

«اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ»
ترجمه: خدایا! مرا در این ماه بر روزه و شب‌زنده‌داری‌اش یارى ده و از لغزش‌ها و گناهانش دورم بدار و ذکرت را همواره روزی‌ام کن، به توفیقت اى راهنماى گمراهان.

پاداش خواندن دعا

هرکس این دعا را بخواند، خداوند به او هرچه در بهشت به شهدا، سعدا (نیکان) و اولیاء (دوستان) می‌دهد، عطا خواهد نمود.

واژگان:

أَعِنِّی: از ماده «عون» به معنای پشتوانه کاری است. «اعنی» فعل امر آن است، یعنی مرا کمک کن.
جَنِّبْنِی: مرا دور کن.
هَفَوَات: از ماده «هَفو»: به معنای در هوا رفتن است وهَفْوَهُ: به معنای ذلت.
به معنای حبس، تنگی، منع و شدت نیز استعمال شده است.
آثَام: جمع «إِثْم» گناه، کار نا جایز، انجام عملی که برایش حلال نیست، قِمار.
ارْزُقْنِی: فعل امر از ماده «رِزْق»: بهره، چیزی که با آن نفع ببرد.
شُکْر: شناخت نیکی، سپاس در برابر نیکی.
دَوَام: پایداری و ثبات.
هِدَایَه: راهنمایی، دلالت به لطف

نکته‌ها

۱٫نیازمندی انسان به مساعدت و کمک خداوند.
آدمی همواره محتاج و نیازمند مساعدت و یاری خداوند است؛ لذا در آغازین فراز دعا برای استمرار انجام روزه و نماز، شخص دعاکننده از خداوند طلب کمک می‌کند. «اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَى صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ».
۲٫ماه صیام و قیام بودن رمضان.
از آوردن دو ضمیر «صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ» دانسته می‌شود که دو رکن از ارکان مهم اسلامی، یعنی نماز و روزه، در ماه مبارک رمضان بیشتر موردتوجه مؤمنان است و می‌توان ماه رمضان را ماه صیام و قیام نامید.
۳٫موفقیت در انجام تکالیف دینی، نیازمند یاری و مساعدت خداوند.
آدمی در تمامی زمینه‌ها نیازمند حمایت و مساعدت خداوند است، به‌ویژه برنامه‌های عبادی و تکالیف شرعی، برای انجام آن‌ها به‌شدت احتیاج به یاری و توفیق دهی پروردگار است، اگر لحظه کمک خداوند از انسان قطع گردد، دیگر توان انجام آن را نخواهد داشت، لذا شخص دعاکننده، برای توفیق بر انجام صیام و قیام از خداوند طلب یاری و کمک می‌کند.
۴٫لزوم دوری از گناه و لغزش در ماه مبارک رمضان.
همان اندازه که در ماه مبارک رمضان، عبادت و بندگی ثواب مضاعف دارد، برای لغزش و گناه نیز کیفر سخت و سنگینی در نظر گرفته‌شده است، به همین دلیل دعاکننده در فراز دوم از خداوند درخواست می‌کند «وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ».
۵٫امکان آلوده شدن انسان به گناه و لغزش در ماه رمضان.
از ضمیرهای «هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ» که به ماه رمضان بازمی‌گردد، دانسته می‌شود که امکان دارد آدمی در ماه رمضان آلوده به گناه و لغزش شود؛ لذا باید از خداوند تقاضای کمک نمود تا از لغزش و گناه به دور باشد.
۶٫ذکر و یاد خدا، ارزشمندترین عمل در ماه رمضان.
در سومین فراز دعا از خداوند می‌طلبد تا یاد خدا را روزی وی سازد، «وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ» از این درخواست دانسته می‌شود که بهترین عمل در ماه رمضان، ذکر و یاد خداست؛ زیرا در قرآن کریم آمده است: «فَاذْکُرُونی‏ أَذْکُرْکُم‏» ؛ پس مرا یاد کنید تا شمارا یاد کنم.
۷٫دائم‌الذکر بودن، از بهترین نعمت‌های الهی.
از اینکه ذکر دوام‌دار از خداوند می‌طلبد، «وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ» فهمیده می‌شود که دائم‌الذکر بودن، به‌خصوص در ماه رمضان، بهترین نعمت خداوندی برای انسان است.
۸٫توفیق یاد خدا، از بهترین نعمت‌های خداوند.
روزی ساختن ذکر و یاد خدا، یکی از بااهمیت‌ترین مفاهیم دینی است؛ به این دلیل شخص روزه‌دار از خداوند تقاضا دارد تا در ماه مبارک رمضان توفیق یاد خود را روزی وی سازد. «بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ».
۹٫خداوند هدایت‌کننده گمراهان.
در پایان به این نکته اشاره می‌شود که تنها خداوند توانایی هدایت گمراهان را دارد. «یَا هَادِیَ الْمُضِلِّینَ»؛ اى راهنماى گمراهان.

نتیجه‌گیری

در این دعا سه چیز اساسی از خداوند خواسته‌شده است: الف. یاری‌رسانی خداوند برای انجام عبادت الهی؛ ب. دور ماندن از گناه و لغزش؛ ج. توفیق یاد و ذکر خداوند؛ و اینکه تنها خداوند توانایی هدایت گمراهان را دارد. به‌راستی اگر یاری و کمک الهی نصیب انسان نگردد، نه به عباداتی چون روزه و نماز توفیق پیدا می‌کند و نه از گناه و لغزش دور می‌ماند. سپس در عین روزه‌داری باید از خداوند مدد خواست که در انجام فرایض و دوری از گناه به وی یاری رساند. ذکر و یاد خدا دیگر خواسته دعاکننده است که از آن به‌عنوان رزق و روزی یاد کی کند؛ و اینکه تنها خداوند هدایت‌کننده گمراهان است.

حجت‌الاسلام والمسلمین فصیحی غزنوی