سمندر چیست؟

سمندر چیست بهانه خو بی برای آشنا شدن با این موجود دوزیست نه چندان زیبا می باشد. کلمه سمندر از دو واژه «سام» به معنی آتش و «اندر» تشکیل شده است. در افسانه های قدیمی ایرانی این موجود را برخاسته از آتش می دانستند.

از سمندر غول پیکر تا سمندر کوتوله

اولین نکته در باب سمندر چیست، نگاهی به ظاهر این خزنده دو زیست می باشد: سمندر این جانور دوزیست و طنابدار بدنی دراز و باریک، دم بلند و پاهای کوتاه دارد، پاهای پرده دار و دم قوی این جانور به او کمک می کند به راحتی در آب به جلو حرکت کند. سمندرها به گروه های «سمندر چینی غول پیکر، سمندر کوتوله، سمندر کوهستانی لرستانی و سمندر جویباری ایرانی» تقسیم می شوند.

سمندر غول پیکر چینی

نکته دیگر در مورد سمندر چیست، شناخت سمندرهای غول پیکر چینی می باشد؛ این نوع سمندر از بزرگترین حیوانات دوزیست به حساب می آیند که در آب های سرد رودخانه های کوهستان های شمال شرقی، مرکزی و جنوبی چین و نیز مرداب ههای اطراف آنها زندگی می کنند. میانگین طول یک سمندر چینی به ۱٫۱۴ متر می رسد که وزنی بالغ بر ۳۰ کیلوگرم دارد. یک نمونه بزرگ از این حیوان که شکار گردید ۱٫۸۰ متر طول و ۸٫۶۴ کیلو وزن داشت.  

سمندر کوتوله

در بحث سمندر چیست، به نوعی دیگری از این خزنده دوزیست به نام سمندر کوتوله می رسیم: این نوع از سمندر همان طور که نامش نشان می دهد کوچکترین سمندر ممکن از لحاظ جثه می باشد. سمندرهای کوتوله بالغ طولی برابر با ۳٫۶۸ تا ۵٫۸۰ سانتی متر دارند که در ایالت های تنسی، ویرجینیا و کارولینای شمالی زندگی می کنند.

سمندر کوهستانی لرستانی

مورد بعدی در باب سمندر چیست، نگاهی به سمندر کوهستانی لرستانی می باشد. همان طور که نام این جانور نشان می دهد این نوع سمندر در جنوب رشته کوه های زاگرس نزدیک شهرستان شهبازان واقع در استان لرستان زندگی می کند. این سمندر که نسل آن در حال انقراض می باشد طولی به اندازه ۱۴ سانتی متر دارد و پوست قسمت های پشتی قهوه ای رنگ است که روی آن با خال ها یا نوارهای زرد یا نارنجی تزئین شده و به جانور ظاهری زیبا بخشیده است. این گونه رنگی سمندر در برخی از مناطق استان خوزستان هم مشاهده شده است. نکته دیگری که در مورد سمندر چیست باید دانست این است که سمندر لرستانی در خشکی نمی تواند زندگی کند و بیشتر عمرش را در جویبارها و رودخانه سپری می کند. هنگام بهار و با آب شدن یخ ها، سمندر لرستانی برای جفت گیری و تولید مثل راه جویبار را در پیش می گیرد. سمندر لرستانی در کوه های اورمان در مرز ایران و عراق و ترکیه زندگی می کنند. ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ متری کوه ها و جنگل های بلوط زاگرس و رودخانه های دائمی نواحی کوهستانی که پوششی از گیاهانی مثل تمشک، بلوط، گردو و پیچوب دارند مکان های ایده آل برای زیست این جانور است. سمندر لرستانی در آب با دمای ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد توان زندگی دارد و گاهی نیز زیر سنگ های بزرگ و صخره های خالی از پوشش گیاهی به استراحت می پردازد.

سمندر لرستانی شاخص سلامت محیط  

نکته جالب توجه در مورد سمندر چیست، نقش سمندر کوهستانی لرستان در طبیعت است. همان طور که گفته شد سمندر لرستانی به دلیل پوست لیز و رنگارنگی که دارد مورد توجه افراد قرار گرفته است. زیبایی بیش از حد و حرکات فریبنده این جانور در آب بلای جانش شده و اکنون نسل آن در حال انقراض است. سمندر کوهستانی لرستان را شاخص سلامت محیط لقب داده اند، بدین معنا که هرجا این موجود یافت شود، محیط زیست هم پاک و به دور از آلودگی است چونکه سمندر به آلودگی حساس است. این گونه کم یاب سمندر در برابر آلودگی محیط زیست تاب مقاومت ندارد.

سمندر جویبار ایرانی

در این بخش از مطلب سمندر چیست، با سمندر جویبار ایرانی آشنا می شویم: سمندر جویبار ایرانی از خانواده سمندرهای آسیایی ست که در آذربایجان ایران یافت می شود. این جانور در ضخره های آهکی، رودخانه ها و غارها زیست می کند و محل زندگی آن در حال نابودی می باشد.

شباهت سمندرها و قورباغه ها

نکته بعدی در باب سمندر چیست، مقایسه سمندرها با قورباغه ها می باشد: سمندرها نیز مانند قورباغه ها پوستی نمناک دارند که در محل های مرطوب زندگی می کنند. اگرچه بیشتر سمندرها دوران بلوغ خود را در خشکی می گذرانند اما انواعی نیز هستند که تمام عمر در دریا به سر می برند.

تخمگذاری سمندرها

مطلب بعدی در مورد سمندر چیست نیز جالب است؛ سمندرها نیز مانند قورباغه ها تخمگذار هستند اگرچه گونه های کمی نیز زنده زا می باشند. برخی از سمندرها مانند قورباغه ها در آب تخمگذاری می کنند اما برخی دیگر «خشکی، چاله های مرطوب زیر درخت های کهن سال و سنگ ها» را برای تخمگذاری ترجیح می دهند. دوران نوزادی سمندرها در داخل تخم ها سپری می شود و سمندر نوزاد وقتی به دنیا آمد مراحل بلوغ را طی می کند. یک سمندر بالغ مانند یک نوزاد بزرگ است و آبشش پرمانندی در بیرون سرش دارد. زیر پوست بیشتر سمندرها سم هایی به شکل لجن درست می شود که برای ترساندن دشمن مورد استفاده قرار می گیرد. سمندرهای سمی رنگی روشن دارد تا مهاجمان از همان دور متوجه قضیه بشوند.

غذای سمندر

تا اینجای مطلب سمندر چیست، اطلاعات خوبی در مورد این جانور دو زیست دارای پوست نمناک به دست آوردید. اینک بیایید با غذای این جانور آشنا شویم: سمندرها نیز مانند قورباغه ها زبانی چسپناک دارند که از آن برای شکار حشره استفاده می کنند. کرم نیز غذای مورد علاقه سمندرها است. سمندرهای نوزاد از جانوران کوچک آبزی تغذیه می کنند. حشره ها، تخم و لاروی آنها، بندپایان و کرم خاکی نیز غذای سمندر کوهستانی لرستان را  تشکیل می دهد.

اینک که با ما در سمندر چیست همراه شدید، دانستید که این موجود دوزیست نادر علی رغم کوچکی اش نقش مهمی در چرخه زندگی دارد؛ شکار حشرات توسط این جانور سبب کنترل جمعیت حشرات می شود. از این گذشته سمندر شاخص تعیین سلامت محیط زیست است.