دیجریدو چیست؟ شیپور چوبی که ۱۵۰۰ سال سابقه دارد

دیجریدو یا همان شیپور چوبی که انگلیسی ها به آن ترومپت می گویند در حقیقت یکی از سازهای بومی مردم استرالیاست که با دمیدن هوا در آن نواخته می شود. در آثار باستانی مربوط به ۱۵۰۰ سال پیش این ساز و نوازندگان بومی آن دیده می شود. بومی های استرالیایی در مراسمات خود در گذشته با این ساز به رقص و آواز می پرداختند.

دیجریدو چیست؟

دیجریدو در اصل یک ساز بادی چوبی ست: وقتی هوا در آن دمیده شود، صدا تولید می گردد. این آلت موسیقی معمولا از چوب ساخته می شود و نواختن آن کار ساده ای نیست و در گذشته تنها مردان می توانستند این ساز را بنوازند. تکنیک های تنفسی و تولید صدا در این آلت موسیقی به اوج خود رسیده است، نوازنده این شیپور چوبی به طور همزمان باید دو دم و بازدم را انجام دهد، یعنی همان زمان که از طریق بینی نفس می کشد در همان زمان هم هوا را از طریق دهان به درون این آلت موسیقی می دمد. برای راحتی در نواختن، نوازندگان اغلب دهانه آن را به موم آغشته می کنند.  

دیجریدو و احساس پس از نواختن

همان طور که گفته شد دیجریدو با دمیدن هوا به درون یک آلت چوبی نواخته می شود و مستلزم تنفس عمیق و دمیدن با فشار هوا می باشد، این عمل سبب می شود اکسیژن زیادی وارد بدن نوازده شود و وی پس از اتمام کار احساس شادابی کند.

این خاصیت سبب شده در برخی کشورها مثل آلمان از این آلت موسیقی برای درمان برخی بیماری های  تنفسی مانند ناراحتی های حنجره و جمجمه، خر و پف و غیره استفاده شود. این موسیقی محلی استرالیایی با آن شکل خاص و روش نواختن دشوار خود مانند مسکن برای برخی دردها عمل می کند و به همین دلیل روز به روز به طرفداران آن اضافه می شود.

کسانیکه از این ساز برای درمان استفاده کرده اند از نتایج به دست آمده راضی می باشند. هنگام نواختن این ساز در حفره های جمجمه و صورت لرزش های زیادی ایجاد می شود و همین خود باعث بهبودی برخی امراض موجود در این نواحی می شود.

دیجریدو چگونه ساخته می شود؟

دیجریدو یا همان شیپور چوبی همان طور که نامش نشان می دهد از چوب ساخته می شود. این آلت موسیقی در ابتدا از ساقه درخت اکالیپتوس ساخته می شد. بومی های منطقه که ایده ساخت این ساز را از طبیعت و موریانه ها گرفته بودند به دنبال ساقه های درخت اکالیپتوس می گشتند که توسط موریانه ها سوراخ شده بود. پس از پیدا کردن درخت آن را به قطعات کوچک تر تقسیم کرده پوست آن را جدا می ساختند و سر انتهایی آن را تراش می زدند.

برای اینکه این آلت موسیقی زیباتر دیده شود آن را رنگ و نقاشی می کردند. امروز اما این ساز از چوب های سخت غیربومی، پی وی سی، فلز و حتی سفال تهیه می شود. سازندگان امروزی برای تزئین این ساز از رنگ های سنتی استفاده می کنند. بومی های استرالیا زمان زیادی را روی یافتن درخت مناسب صرف می کردند، درختی که سوراخ های ایجاد شده روی ساقه های آنها توسط موریانه می بایست اندازه خاص خود را می داشت. در صورتیکه سوراخ ها خیلی بزرگ یا کوچک باشد از کیفیت ساز تولید شده می کاهد.

دیجریدو بخش جدایی ناپذیر مراسمات بومی های استرالیا

بومی های استرالیا از دیجریدو برای داستان سرایی و نواختن در مراسمات خود استفاده می کردند. این بومی ها های شمال استرالیا یعنی سرزمین های آرهن با تقلید از صدای پرندگان و حیوانات دیجریدو را می نواختند: به این صورت که به دامان طبیعت می رفتند و به صدای پرندگان، حیوانات، پرزدن پرندگان، خش خش برگ ها، طوفان، صدای باد، صدای جریان آب و هر صدای طبیعی دیگر به دقت گوش می دادند و در ادامه با این آلت موسیقی آنها را می نواختند.

نواختن این ساز در میان بومی های استرالیا تنها به مراسم آئینی محدود نمی شد و آنها برای تفریح و سرگرمی نیز این ساز را می نواختند. اگرچه ابتدا تنها مردان مجاز به نواختن این ساز بودند اما امروزه زنان هم می توانند آن را بنوازند.

 شیپور چوبی در ایران

 همان طور که گفته شد دیجریدو یک ساز بادی مخصوص بومی های استرالیا ست. این  ساز اما در ادامه در بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله ایران رایج شد. اولین کسی که این ساز را به موسیقی سنتی ایران وارد کرد یک نوازنده متبحر به نام پیام رونق بود.

وی نه تنها این ساز را می نوازد بلکه آلت موسیقی آن را نیز  تولید می کند و به علاقه مندان آموزش می دهد. آقای رونق معتقد است درست بودن صدا، سالم بودن نت ها، موجود بودن چوب درخت اکالیپتوس در جنوب ایران و نقاشی ظریف و زیبا این ساز را به یک موسیقی منحصر به فرد در ایران تبدیل کرده است و ایرانی ها می توانند آن را به گونه ای بنوازند که با ساز اصلی که در استرالیا نواخته می شود تفاوت چندانی نداشته باشد.

وی می گوید شکل و اندازه ساز ها با هم تفاوت دارد و صدا دهی متنوعی ایجاد شده و نوع صدا به تنه درختی که این آلت موسیقی از آن ساخته شده بستگی دارد. نت این ساز با بلندی و  کوتاهی طول آلت موسیقی تفاوت می کند. کسانیکه به طور حرفه ای به دنبال نواختن این ساز هستند باید بتوانند هفت نت اصلی همراه با نیم پرده ها را بنوازند.

حال که با ما همراه شدید و دیجریدو را شناختید به خوبی می دانید که این ساز بادی هم اکنون نه تنها در  استرالیا که در بسیاری از کشورهای دیگر مرسوم است. این ساز علاوه بر ویژگی های خاص خود در درمان برخی از بیماری های تنفسی مفید است. با نواختن این ساز اکسیژن فراوانی وارد بدنتان می شود و لرزش های ایجاد شده در حفره های جمجمه و صورت می تواند برخی از عوارض موجود در  این قسمت ها را از بین ببرد.