شرح دعای روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان

اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِی فِیهِ مَشْکُوراً وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً وَ عَیْبِی فِیهِ مَسْتُوراً یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ
ترجمه خدایا! کوششم را در این ماه مورد سپاس و گناهم را آمرزیده و عملم را پذیرفته و عیبم را پوشیده قرار ده، اى شنواترین شنوایان.

پاداش خواندن دعا

کسی که این دعا را قرائت کند، در روز قیامت منادی ندا می‌کند که نترس و غمگین مباش چون بخشیده ای.

واژگان:

السَّعْی‏: تند راه رفتن که از دویدن آرام‏تر است و به طور استعاره در جدیّت و کوشش در کار، به کار مى‏رود، چه کار خیر و چه کار شر.
ذَنْبِ: گناه. در اصل به معنى گرفتن دم حیوان و غیره است. هر فعلی که عاقبتش وخیم است آنرا ذنب گویند زیرا که جزاى آن مانند دم حیوان در آخر است و لذاست که به گناه تبعه گویند که جزایش در آخر و تابع آن است.
عَیْبِ: نقص. کارى است که چیزى به وسیله آن معیوب شود یا جایى که داراى کاستى و نقص است.

نکته‌ها

1. ماه رمضان، میدان تلاش در عبادت و بندگی.
   از نخستین فراز این دعا که می‌فرماید: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِی فِیهِ مَشْکُوراً» استفاده می‌شود که ماه مبارک رمضان، میدان کوشش و تلاش در عبادت و بندگی خداست و روزه‌دار ضمن تلاش، از خداوند درخواست می‌کند که این کوشش او موردقبول و رضایت خداوند قرار گیرد.
2. قبولی عبادت به دست خداوند.
   فراز نخست این دعا به‌روشنی بیانگر این نکته است که قبولی عبادت و بندگی در ماه رمضان به دست خداست و باید روزه‌داران از خداوند درخواست کند که اعمال عبادی وی در ماه رمضان، موردقبول حضرت حق قرار گیرد.
3. درخواست قبولی عمل، از آرزوی روزه‌داران.
   هرچند فراز نخست این دعا گویای درخواست اجابت و قبولی عبادت روزه‌داران است، ولی این دعا در حقیقت حکایت از یک آرزوی قلبی روزه‌داران می‌کند. از آرزوی قلبی روزه‌داران در این ماه عبادت و بندگی این است که اعمال او موردقبول و پذیرش خداوند قرار گیرد.
4. ماه رمضان، فرصت آمرزش گناه.
   بر اساس دومین فراز این دعا، ماه مبارک رمضان، فرصت مناسبی است جهت آمرزش گناهان و خطای بندگان. روزه‌‌داران در این ماه مکرر از خداوند درخواست مغفرت و آمرزش گناه می‌کند.
5. آمرزش گناه در اختیار خداوند.
   از این‌که در دعای این ماه از خداوند خواسته می‌شود که روزه‌دار را مورد مغفرت قرار دهد، این نکته به دست می‌آید که آمرزش گناه در اختیار خداوند است و فقط اوست که بندگانش را مورد لطف و عنایت خود قرار می‌دهد.
6. درخواست قبولی عمل از خداوند در ماه رمضان.
   از سومین جمله این دعا که می‌فرماید: «وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً» به دست می‌آید که در ماه رمضان قبولی عمل از اهمیت والایی برخوردار است؛ از همین روست که از خداوند خواسته می‌شود تا اعمال روزه‌دار موردقبول حضرت حق قرار گیرد.
7. ارزش عمل عبادی به قبولی در نزد خداوند.
   ازآنجایی‌که در این دعای روز بیست و ششم و در تمام دعاها درخواست قبولی عبادت از خداوند می‌شود، این مطلب استفاده می‌شود که ارزش عمل عبادی به قبولی آن در پیشگاه خداوند است و باید همواره درخواست شود که خداوند عمل عبادی را موردقبول قرار دهد.
8. ماه رمضان زمینه پرده‌پوشی عیب‌ها.
   آدمی موجودی است پر از عیب و نقص که دوست ندارد دیگران از عیوبش اطلاع پیدا کند. از همین روست که در جمله پایانی این دعا «وَ عَیْبِی فِیهِ مَسْتُوراً» از خداوند درخواست می‌شود که عیب‌های او را در ماه رمضان بپوشاند و آبروی وی در پیش مردم برده نشود.
9. آشکار شدن عیب، مایه رسوایی آدمی.
   شخصیت و اعتبار هر انسانی به آبرویی است که در پیش مردم دارد؛ از همین رو اگر عیب‌های وی آشکار شود مایه رسوایی انسان را فراهم آورده و شخصیتش زیر سؤال می‌رود؛ بنابراین در فراز پایانی دعا درخواست می‌شود که خداوند در این ماه عیب‌های انسان را بپوشاند و شخصیت و اعتبارش در پیش مردم خراب نشود.
10. پرده‌پوشی از صفات شایسته خداوند.
    از این‌که پرده‌پوشی عیب‌ها در این ماه رمضان از خداوند خواسته می‌شود، این نکته به‌روشنی به دست می‌آید که ستار بودن و پرده‌پوشی از صفات شایسته خداوند است و فقط اوست که از روی رحمت و رأفت، همواره عیب‌های بندگانش را می‌پوشاند و آبروی ویرانمی ریزد.
11. شنوا بودن خداوند نسبت به همه خواسته‌های بندگان.
    در پایان این دعا، خداوند به صفت شنواترین شنوندگان یادشده و این صفت به‌عنوان دستاویز اجابت دعا مطرح‌شده است؛ بنابراین این نکته به دست می‌آید که تصور نشود که خداوند ممکن است همه درخواست‌های بندگان را نشود و اجابت نکند بلکه او همه درخواست‌ها را می‌شنود و اجابت می‌کند.
    
    نتیجه‌گیری

مهم‌ترین نکته‌ای که در جمع‌بندی این دعا به نظر می‌رسد این است که تلاش و کوشش آدمی شرط اول در هر کار است. اگر تلاشی از طرف خود انسان صورت نگیرد موردعنایت قرار نمی‌گیرد. محورهای تلاش در این دعا، کوشش در جبران خطاها و گناهان، کوشش در زمینه انجام اعمال صالح و نیک و نیز تلاش در جبران عیب‌ها و لغزش‌هاست.

حجت‌الاسلام والمسلمین فصیحی غزنوی