شرح دعای روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان

«اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ دَلِیلاً وَ لا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ عَلَیَّ سَبِیلاً وَ اجْعَلِ الْجَنَّهَ لِی مَنْزِلاً وَ مَقِیلاً یَا قَاضِیَ حَوَائِجِ الطَّالِبِینَ»
ترجمه: خدایا! در این ماه [این روز] براى من به‌سوی خشنودی‌ات رهنمایی قرار ده و براى شیطان راهى برمن قرار مده و بهشت را منزل و آسایشگاهم قرار ده، اى برآورنده خواسته‌های جویندگان.

پاداش خواندن دعا

برای قرائت و خواندن این دعا ثوابی این‌چنین بیان‌شده است: کسی که این دعا را بخواند، خداوند قبرش را روشن، چهره و صورتش را سفید می‌کند؛ همانند برق از پل صراط می‌گذرد.

واژگان:

مرضات: جمع مرضی، از رضا: خوشنودی، ضد غضب.
شیطان: در «شیطان» حرف (ن) اصلى است و از «شَطَنَ‏» یعنى دور شدن است. شیطان‏: دور شده از رحمت حقّ؛ و نیز گفته‏اند حرف (ن) در «شیطان» زیادى است و ریشه آن «شاط یشیط» یعنى از خشم سوخت، گرفته‌شده، پس «شیطان» مخلوطى از آتش است.
دلیل: راهنما، هدایت‌کننده.
مقیل: اسم مکان به معنی موضع استراحت است. ‏

نکته‌ها

1. ضرورت تلاش برای به دست آوردن رضایت خداوند.
   شخص روزه‌دار در بیست یکمین روز ماه مبارک رمضان، یعنی در اولین روز دهه آخر این ماه درصدد راه‌های دستیابی به رضایت خداوند برآمده و درنیایش خویش از او استمداد می‌طلبد «اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ» تا را‌ه به دست آوردن رضایت پروردگار را به وی عنایت نماید.
2. رضایت خداوند، آرزوی مهم انسان روزه‌دار در ماه رمضان.
   از اینکه شخص روزه‌دار، پس از بیست روز امساک و روزه‌داری، مهم‌ترین خواسته‌اش از خداوند، این است که راه دستیابی به رضایت پروردگار را به وی نشان دهد «اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ إِلَى مَرْضَاتِکَ» معلوم می‌گردد که خشنودی و رضایت خداوند، مهم‌ترین هدف برای مؤمن روزه‌دار محسوب می‌شود.
3. کثرت عوامل و اسباب رضایت‌مندی خداوند.
   انتخاب کلمه «مَرْضَاتِکَ» که به‌صورت جمع آمده است، یعنی رضایتمندی‌های خداوند، نشانگر این حقیقت است که راه‌های به دست آوردن رضایت و خوشنودی پروردگار زیاد است و منحصر به روزه و نماز نیست؛ دلیل و رهنما لازم دارد تا آدمی به آن‌ها رهنمون گردد.
4. مسدود کردن راه نفوذ شیطان، خواسته اساسی انسان روزه‌دار.
   دشمن دیرینه آدمی شیطان است که از هر راهی تلاش دارد تا در درون و روح و روان او نفوذ کند و با وسوسه‌های شیطانی خود، وی را از مسیر هدایت منحرف ساخته به‌سوی وادی ضلالت بکشاند. فراز دوم دعا «وَ لا تَجْعَلْ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ عَلَیَّ سَبِیلاً»
5. شیطان موجود خطرناک و در کمین انسان.
   از این فراز دعا به‌خوبی دانسته می‌شود که شیطان موجود بس خطرناک و در کمین آدمی است که با کمترین غفلت در وجود انسان نفوذ کرده و او را از مسیر هدایت و سعادت منحرف می‌سازد. به همین خاطر مؤمن روزه‌دار که دوسوم ماه مبارک را سپری کرده است، هنوز هم نگران نفوذ شیطان باشد و از خداوند استمداد بجوید.
6. ماه رمضان، فصل زمینه‌سازی برای رسیدن به بهشت.
   در سومین فراز دعا، «وَ اجْعَلِ الْجَنَّهَ لِی مَنْزِلاً وَ مَقِیلاً» روزه‌دار به فکر جایگاه و مکان دائمی خود افتاده و از خداوند تقاضا دارد که مقر و منزل جاودانه‌اش را بهشت موعود قرار دهد؛ زیرا بدون مساعدت و یاری او، رسیدن به آن امکان‌پذیر نخواهد بود.
7. در جستجوی بهشت، امر نیکو و پسندیده.
   از اینکه فرد روزه‌دار درنیایش و دعای خود آرزوی رسیدن به بهشت دارد، قطعاً درخواست چنین چیزی نه‌تنها مذموم نیست که امر شایسته و نیک خواهد بود.
8. خداوند بر‌آورنده خواسته‌های نیایشگران و دعاکنندگان.
   در آخرین فراز این دعا، «یَا قَاضِیَ حَوَائِجِ الطَّالِبِینَ» نیایش کنند، به این مهم توجه دارد و اعتراف می‌کند که به‌جز خداوند منان، کسی دیگری توان برآوردن خواسته‌های بندگان را ندارد. تنها اوست که به آرزوی‌ حاجتمندان و دعای مستمندان را پاسخ مثبت می‌دهد.
9. باورمندی به برآورنده حاجت‏ بودن خداوند، در دعا و نیایش.
   انسان مؤمن روزه‌دار، هنگام دعا و نیایش باید به این باور رسیده باشد که خداوند حاجت طلب کنندگان حاجت را برآورده می ساز و تنها اوست که به این کار توانمند است؛ لذا شخص روزه‌دار با قاطعیت در پایان این دعا چنین نیایش می‌کند: «یَا قَاضِیَ حَوَائِجِ الطَّالِبِینَ».
   نتیجه‌گیری
   در نخستین روز از دهه سوم ماه مبارک رمضان، مؤمنان روزه‌دار دعا و نیایشی را زمزمه می‌کند که دارای سه فراز است و در آن سه خواسته از خداوند دارند:
   یک: دست‌یابی به راه‌های جلب رضایت و خشنودی خداوند؛
   دو: مسدود شدن راه‌های نفوذ شیطان بر انسان؛
   سه: ساکن و مستقر شدن به بهشت برین.
   در حقیقت آرزو و خواسته نهایی انسان مؤمن بهشت است؛ زیرا بهشت، آخرین منزلگاه و قرارگاه است، جایى است براى اقامت و ماندن.

حجت‌الاسلام والمسلمین فصیحی غزنوی