کاربردی‌ترین معیار عزت و ذلت اقوام در افغانستان

عزت و ذلت اقوام را با ایستارها و معیارهای گوناگونی می‌توان اندازه‌گیری کرد، اما در جامعۀ ما کاربردی‌ترین و عینی‌ترین سنجۀ عزت و ذلت اقوام، سران و سردمداران آنان هستند.

بر پایۀ این معیار، نیازی نیست که برای درک میزان ذلت یا عزت اقوام ساکن در کشور، به انجام و اجرای مطالعات و پروژه‌های پیچیدۀ تحقیقاتی جامعه‌شناختی روی بیاوریم، یا سهم آنان از حضور در ساختار اجرایی قدرت، یا بهرۀ شان از بودجۀ ملی، یا ضریب امنیت و رفاه و آبادانی راه‌ها و شهرهای شان را به دید بیاوریم، بلکه تنها کافی است ببینیم چه کسانی در رأس هِرَم قدرت قومی آنان قرار دارند و با افراد تحت قلمرو فرمان‌روایی قومی خود چه می‌کنند.

طبیعی است که میزان دلبستگی اقوام به رهبران خود، شاخصۀ مهم دیگری است که ما را به درک عمق عزت‌خواهی یا ذلت‌پذیری آنان کمک می‌کند. به بیان دیگر در جامعه‌ای مثل افغانستان و با رهبران قومی‌ای که ما می‌شناسیم، به هر میزان که افراد وابسته به یک قوم، سنگ حمایت از رهبران قومی خود را به سینه بکوبند، به همان میزان، ذلت آن قوم، عمیق و دارای ابعاد گسترده است.

مهم‌تر از همۀ این موارد، تعلق خاطر و تملق رفتاری نخبگان علمی و افراد برخوردار از تحصیلات عالی دکتری و ماستری نسبت به رهبران بی‌سواد و بی‌هنر قومی خود است؛ کسانی که پیش‌مرگ‌های علمی و فرهنگی این رهبران برای تقویت جایگاه و پایگاه سیاسی ـ اجتماعی آنان هستند و با دفاع نظام‌مند علمی از کارکردها و توجیه خردورزانۀ کارنامۀ سیاسی آنان، به تثبیت و تقویت و تداوم سلطۀ شان بر گرده و گردن مردم مدد می‌رسانند.

اگر می‌توانید این موارد را به وضوح و وفور در جامعۀ خود شناسایی کنید، یقین بدانید که جامعۀ تان در نقطۀ نهایی و بی‌بازگشت ذلت‌پذیری قرار گرفته و توانایی راه یافتن به فراخنای درخشان سپهر عُلُو و عزت را برای همیشه از دست داده است.

راحل موسوی