آی اس آی؛ دوست یا دشمن؟ مسئله این است!

اقتدار ملی نوشت:

امضای تفاهمنامه تبادل اطلاعات میان دو سازمان استخباراتی کابل و اسلام‏‌آباد که دوهفته پیش میان نهادهای امنیتی دو کشور در ارگ ریاست‌‏جمهوری کابل به امضا رسید، سروصداهای زیادی را خلق کرد و اعتراض‌‎های گسترده‎ای را در پی داشت.

تمام این واکنش‎ها به یک نقطه ختم می‎شد و آن اینکه سازمان استخباراتی پاکستان دارای پیشینه‏‌ی سیاه در روابط با دولت کابل بوده و عملکرد نامیمونی را در قبال ملت افغانستان داشته است. این کارنامه اگر در مواردی از قراین و شواهد حدس زده شده است، در بسیاری از قضایا به شکل آشکار آن صورت گرفته و حتی مقام‌‏های پاکستانی به کمک عناصر افراط‎گرا که دست به کشتار، انتحار و انفجار در افغانستان زده‏اند، تصریح کرده و با این ابزار دولت کابل را تهدید نموده‌‏اند.

تمام این رویکردهای استخباراتی پاکستان در راستای اعمال و تحمیل خواسته‎های سیاسی آن کشور صورت گرفته است که دانه‌‏درشت‎های این تقاضاها در رسمیت بخشیدن به خط دیورند، ختم دوستی با هند، ایجاد برخی از ساختارها طبق خواست این کشور در دولت کابل و… بوده‌‏اند.

اما با روی کار آمدن دولت وحدت ملی در کابل و رونما شدن برخی از تحرکات مخربانه در پاکستان، گمان می‎رفت که ورق سیاست استخباراتی و امنیتی پاکستان برگشته و احتمال دارد که ‏این صفحه‎ی جدید، حاوی نقاط مثبتی در خصوص افغانستان باشد. همین خوش‎بینی نیز منجر به ابراز خرسندی از سوی دولت کابل شده و سطح تبادل هیئت‎های سیاسی و میزان دیدوبازدیدها را افزایش داد. سفر مکرر مقام‏‌های اسلام‏‌آباد به کابل و اولین سفر منطقه‎ای هیئت دولت کابل به اسلام‏‌آباد، همگی نشان از این تغییر رویکرد داشت.

پاکستان نیز برای اثبات مدعای همکاری‏اش یک سری تعهدها را ابراز داشت که موجب امیدواری ملت و دولت افغانستان شد. برخی از این وعده‎ها همانا حاضر کردن سران طالبان پشت میز مذاکره با دولت کابل، توقف حمایت از گروه‎های مسلح افراطی در برابر حکومت افغانستان، همکاری‎های همه‏‌جانبه‎ی امنیتی و… بود.

شکی نیست که تصور تکرار درخواست‎های سیاسی اسلام‏‌آباد در برابر این تعهدها یک امر محتمل می‎باشد. اما این وعده‎ها که جزئی از پیش‎شرط‎های دوستی تازه میان کابل- اسلام‏‌آباد به حساب می‎آمد، نه تنها تحقق نیافت، بل به گفته‎ی برخی از مقام‏‌های دولت کابل، وعده‎های منطقه‎ای حکومت افغانستان را غافل‎گیر ساخته و بهار خونین‎تری را شاهد بودیم که خیلی از شهروندان کشور را– اعم از نظامی و غیرنظامی- به کام مرگ برد.

حال اما افغانستان در برابر آزمون تازه‎ای در روابط با کشور همسایه‎اش، ‌پاکستان قرار گرفته است. امضای تبادل اطلاعات امنیتی که بر مبنای آن باید دو سازمانی که پیشینه‏‌ی دشمنی دارند، به دوستان نزدیک مبدل خواهند شد. این سند که گفته می‎شود از جانب افغانستان، معاون امنیت ملی در پای آن امضا نموده است، انتقادهای سختی را در پی داشته و شرم‏‌آور خوانده شده است. نکات مبهم و حساسیت‏‌برانگیز آن نیز روی محورهایی چون مقابله با جدایی‏‌طلبان، همکاری در مقابل سازمان‎های استخباراتی دشمن دو کشور و … استوار است؛‌چیزی ‎که از جانب افغانستان موضوعیت ندارد. زیرا از نظر دولت اسلام‏‌آباد، هندوستان مصداق دشمن استراتژیک است که برای دولت کابل، عکس این مسئله صادق است. در افغانستان هیچ جدایی‏‌طلبی وجود ندارد، درحالی‎ که ساکنان قومی پاکستان مصداق این بند توافقنامه می‎باشند.

لذا هرگاه‏ این موارد محقق شوند، حاصل این سند امنیتی برای پاکستان بْرد– بْرد بوده و برای افغانستان نیز باخت محض می‎باشد. چرا که هندوستان را که دارای همکاری دیرینه و صادقانه با دولت کابل است حساس ساخته و ساکنان نوارمرزی پاکستان را نیز علیه افغانستان تحریک خواهد کرد.

اما اصل مسئله ‏این است که‏‌این سند باید به دور از واکنش‎های سیاسی و احساسی در درون افغانستان، با نگاه و دیدگاه منطقی‎تری مورد ارزیابی قرار گرفته و به نحوی مورد تصفیه قرار گیرد. زیرا اکنون باید فصلی رسیده باشند که دولت کابل و اسلام‏‌آباد تصمیم بگیرند که دشمن همدیگر باشند یا دوست یکدیگر.

هرگاه دشمنی پنهان پیشین را ادامه دهند، به نفع هر دو کشور نبوده و تداوم آن برای دو ملت و دو کشور خردکننده خواهد بود. لذا باید راه دوستی و همکاری به دور از هرگونه اغراض سیاسی و سودجویانه‎ی یک‏جانبه در پیش گرفته شود.

بدون تردید این تصمیم بیش از آنکه به عزم دولت کابل وابسته باشد، به تصمیم و سیاست جدی اسلام‏‌آباد نیازمند است. زیرا این کشور باید ثابت سازد که دوست افغانستان بوده و بیش از این به دشمنی پنهان خود ادامه نخواهد داد.

این نقش با قطع رابطه با گروه‎های افراطی و عدم حمایت از آنان محقق خواهد شد. در آن صورت است که مردم و حکومت افغانستان با تمام نهادهای رسمی و مردمی آن به امضای هرگونه سند همکاری تن خواهند داد.