کشورها نباید وضعیت وخیم حقوق بشری در افغانستان را عادی جلوه دهند

ریچارد بنت؛ گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور افغانستان و ۲۹ کارشناس دیگر این سازمان، رویکرد طالبان در افغانستان به ویژه در برابر زنان را «جنایت علیه بشریت» عنوان کرده‌اند و طی یک بیانیه مشترک از جامعه جهانی به ویژه کشورهای عضو سازمان ملل خواسته‌اند که این وضعیت ایجاد شده توسط طالبان را عادی جلوه ندهند.

در این بیانیه که امروز چهارشنبه، ۲۴ اسد به مناسبت سه سالگی قدرت‌گیری طالبان در افغانستان از سوی کارشناسان سازمان ملل منتشر شده آمده‌است که در سه سال گذشته، مردم افغانستان و به‌ویژه زنان و دختران در معرض حملات وحشتناک و تشدید‌کننده بر حقوق و آزادی‌های‌‌شان از سوی رژیمی قرار داشتند که فاقد مشروعیت و فراگیری است.

بیانیه افزوده که طالبان اصرار دارند که حقوق زنان و دختران یک موضوع «داخلی» است؛ اما این ادعای طالبان که بیش از نیمی از جمعیت افغانستان را نقض می‌کند، با تعهدات بین‌المللی افغانستان و عضویت در سازمان ملل متحد سازگار نیست.

کارشناسان سازمان ملل تصریح کرده‌اند: «حقوق بین‌الملل ایجاب می‌کند که حقوق‌ بشر و آزادی‌های اساسی بدون توجه به نظام‌های اقتصادی، سیاسی یا فرهنگی ارتقا و حمایت شوند».

بیانیه افزوده‌است: «ما تأکید می‌کنیم که نباید هیچ حرکتی برای عادی‌سازی مقام‌های فعلی (طالبان) انجام شود، تا زمانی که پیشرفت‌های ثابت، قابل اندازه‌گیری و تأیید‌شده در زمینه معیارهای حقوق بشر، به‌ویژه برای زنان و دختران وجود نداشته باشد».

این کارشناسان سازمان ملل همچنین گفته‌اند که طالبان مخالفان خود، جامعه‌ مدنی و رسانه‌ها را سرکوب می‌کنند و بی‌توجهی آشکار به اصول عدالت، عدم تبعیض، برابری و حاکمیت قانون نشان داده‌اند. بر بنیاد گفته‌های آنان، وضعیت افغانستان همچنان رو به وخامت است و اقدامات بین‌المللی قوی‌تر و مؤثرتر فوری مورد نیاز است.

آنان خاطرنشان کرده‌اند که طالبان در سال گذشته، سیستم نهادینه‌شده ستم جنسیتی خود را تقویت و تشدید کرده‌ و احکام و رویه‌های تبعیض‌آمیز جدیدی را با ابزارهای خشن و خشونت‌آمیز به اجرا در آورده‌اند.

به‌گفته‌ی کارشناسان سازمان ملل متحد، طالبان از زمان دست‌یافتن به قدرت بیش از ۸۰ فرمان، دستورالعمل و بیانیه صادر کرده‌اند که به‌طور خاص حقوق زنان و دختران را هدف قرار داده و محدود می‌کنند.

کارشناسان سازمان ملل متحد تصریح کرده‌اند که مطیع‌سازی عمدی زنان و دختران توسط طالبان، گسترده و سیستماتیک است، تا جایی که جنایات علیه بشریت، از جمله جنایت آزار و اذیت جنسیتی محسوب می‌شود. آنان اشاره کرده‌اند که وضعیت به حدی وخیم است که بسیاری از افغان‌ها می‌گویند که این وضعیت را می‌توان به بهترین شکل «آپارتاید جنسیتی» توصیف کرد.

کارشناسان سازمان ملل متحد تأکید کرده‌اند که از تلاش‌هایی که منجر به بهبود وضعیت حقوق بشر می‌شود، حمایت می‌کنند، اما کشورهای عضو سازمان ملل متحد نباید اجازه دهند وضعیت جاری در افغانستان به یک وضعیت «عادی جدید» تبدیل شود.

آنان افزوده‎‌اند که کشورها باید برای به چالش‌کشیدن و ازبین‌بردن سیستم نهادینه‌شده‌ی ظلم جنسیتی طالبان، تلاش قوی و هماهنگ را آغاز کنند و راه‌هایی را برای استفاده از قدرت خود به هدف جلوگیری و توقف نقض حقوق بشر بیابند.

کارشناسان سازمان ملل متحد گفته‌اند: «ما خواستار اتخاذ یک رویکرد با همه ابزارها هستیم، که ترکیبی از پاسخ‌گویی و افزایش مستندسازی، با همبستگی، مشارکت و حمایت بیشتر مردم افغانستان، از جمله زنان و دختران، مدافعان حقوق بشر، اقلیت‌های قومی، مذهبی و اعتقادی، و فعالان جامعه‌ی مدنی است».

آنان از تلاش‌ها برای شروع یک پرونده علیه طالبان در دادگاه بین‌المللی در لاهه به‌دلیل نقض کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان و سایر اسناد قابل اجرا، حمایت کرده‌اند و از این دادگاه خواسته‌اند که تحقیقات خود را در مورد افغانستان با هدف صدور سریع کیفرخواست‌ها در مواردی که شواهد قابل قبول کافی وجود دارد، پیش ببرد.

کارشناسان سازمان ملل متحد بر اهمیت حصول اطمینان از این‌که حقوق بشر و صدای افغان‌های غیرطالب، به‌ویژه زنان و افراد اقلیت‌های مذهبی، قومی یا سایر اقلیت‌ها در فرآیندهای سیاسی و تعامل دیپلماتیک گنجانده شده‌اند تأکید کرده‌اند.

آنان در ادامه افزوده‌اند که همزمان با بحران بشری جاری در افغانستان، به‌طور فزاینده‌ای نگران تحقق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم افغانستان هستند که نیازمند اقداماتی فراتر از کمک‌های بشردوستانه است، بدون این‌که به نفع طالبان باشد.

کارشناسان سازمان ملل متحد با اشاره به کاهش کمک‌های جهانی به افغانستان گفته‌اند که اکنون زمان رها کردن مردم افغانستان نیست، بلکه زمان تعهد مجدد به مردم افغانستان و حفاظت از زندگی، حقوق و فرهنگ آنان است.

آنان با اشاره به ادعاهای طالبان مبنی پیشرفت در زمینه‌های مبارزه با فساد، امنیت و مبارزه با مواد مخدر پیشرفت گفته‌اند که هرگونه پیشرفت واقعی با نقض مداوم حقوق بشر، از جمله نقض حقوق زنان و دختران و سرکوب هر کسی که مخالف ایدئولوژی طالبان است، تضعیف می‌شود.