ثمره‌ پنجاه سال جهاد منهای عقلانیت

مردم افغانستان، پنجاه سال است که از جهاد و قهرمانی خود سخن می‌گویند و با شکم‌های گرسنه ژست می‌گیرند. نسل‌های مختلف در قالب نسخه‌ها و نهادهای متفاوت، دروازه‌های عقل را قفل زدند، بدون این‌که لحظه‌ای در مورد منافع ملی، زندگی برادرگونه و آبادانی وطن فکر کنند، به فرمان خدا و تحت عنوان جهاد یا کشتند و خراب کردند؛ یا کشته شدند و زیرخاک رفتند. نتیجه این روند، تباهی مطلق بوده‌است. امروزه، مردم افغانستان در داخل و خارج کشور، با گرسنگی و تحقیر استخوان‌سوز، دست و پنجه نرم می‌کنند. معلوم می‌شود که گروه حاکم نیز ذره‌ای از این تجربه تلخ نیاموخته‌اند و همچنان بر انحصار قدرت و مبارزه با خرد پای می‌فشارند. بنابراین، هیچ چشم انداز روشنی هم برای آینده دیده نمی‌شود.
اگر این مردم در پنجاه سال گذشته، به‌جای جهاد، برای خود کار می‌کرند، اصل برابری را در پیش می‌گرفتند و کشور خویش را آباد می‌کردند؛ امروزه، هم کشور آباد داشتند، هم دارای احترام بودند، هم خدا با آن‌ها بود و این همه آوارگی و بدبختی نیز در کار نبود؛ جمع‌آوری افاغنه در ایران و به ریسمان و زنجیر کشیدن آن‌ها در پاکستان معنا نداشت. در این فرض، اگر معدود افرادی از افغانستان، به ایران و پاکستان سفر می‌کردند از آن‌ها به گرمی استقبال می‌شدند، فروشندگان ورود آن‌ها را به عنوان توریست، مایه رونق کاسبی خود می‌دانستند و صاحبان رستوران‌ها و گارسون‌ها، آقا گفته، صد رقم پیش آن‌ها خم و راست می‌شدند.
در نتیجه می‌توان گفت؛ مردمی که عقل را تعطیل می‌کند، عدالت و اصلِ برابری را نادیده می‌گیرند، از جنگ و خشونت در میان خود خسته نمی‌شوند، سزاوار تحقیر، گرسنگی و تباهی است و بدبختی و فلاکت را خود به دست خود می‌سازند. خدای که امر به جهاد داده، قبل از آن امری به تعقل و تفکر کرده‌است. خدا گفته اگر قرار است به من برسید، نخست عقلت‌تان را به کار بگیرید و از خود شروع کنید، در غیر این صورت، گرسنه به دنیا می‌آیید، گرسنه و بدبخت زندگی می‌کنید و در نهایت با بدبختی و گرسنگی از دنیا خواهید رفت.

توضیح: گفته می‌شود تصویر متعلق به مهاجرین افغانستان در پاکستان است.

دکتر سید جواد سجادی