آزمون بزرگ در برابر فرمانده ارتش

پانزده سال پیش تصویری از «جلال‌الدین حقانی» از فرماندهان سابق جهادی و رهبر «شبکه حقانی» وابسته به طالبان منتشر شد که در مقابلش نقشه افغانستان قرار گرفته بود و وی با انگشتش ولایت‌های شمالی را نشان می‌داد. انتشار این تصویر به معنای این بود که به زودی شمال افغانستان ناامن خواهد شد که چنین هم شد و اندکی بعد، مناطق شمالی افغانستان از بدخشان گرفته تا فاریاب، به تنور آتش تبدیل شد.

در همین ایام، اسم جوان کم‌سن‌وسالی در محافل خبری بر سر زبان‌ها افتاد که بعداً به عنوان یکی از فرماندهان خوش‌نام و مردمی ارتش افغانستان مطرح گردید. این جوان شجاع که هنوز به دهه چهل نرسیده است، «حامد سیفی» نام دارد. وی تاجیک‌تبار بوده و از منطقه شمالی است. در پانزده سال اخیر، کمتر عملیات بزرگی در کشور راه‌اندازی شده که سیفی در آن نقشی نداشته بوده باشد. وی تاکنون بارها مورد سوءقصد از ترور گرفته تا انفجار بمب‌های کنارجاده‌ای قرار گرفته اما تاکنون هیچ‌گونه خللی در عزم و اراده‌اش در مبارزه با تروریست‌ها ایجاد نشده است. مهمترین رویداد در زندگی مبارزاتی سیفی، انفجار بمب در مسیر حامل خودروی زرهی وی در جوزای ۱۳۹۹خورشیدی در ولایت جوزجان بود که وی در این حادثه به شدت زخمی شد اما اندکی بعد دوباره به میدان جنگ بازگشت. سیفی گاهی تا دورترین مناطق حوزه عملیاتی‌اش هم حضور می‌یابد که شرکت در جنگ‌های هلمند و حضور طولانی‌مدت در این ولایت، از کارنامه‌های وی است.

سه سال پیش افتخار دوستی حامد سیفی را در فضای مجازی پیدا کردم. با این که با دولتی‌ها به خاطر رفتارهای ناموجه و لجوجانه اشرف غنی میانه خوبی ندارم اما از درخواست سیفی در فیسبوک استقبال و آن را تایید کردم. یکی از مزیت‌های که سیفی را از بقیه همرزمانش متمایز می‌کند، سطح سواد و آگاهی وی است که هم شعر می‌سراید و هم می‌نویسد. یکی از کتاب‌های سیفی که در سال ۱۳۹۷خورشیدی توسط انتشارات سعید در کابل به چاپ رسیده است، «مردان آزادی» نام دارد که در فنون نظامی و خاطرات وی است.

به هر حال، پس از رویدادهای منطقه بهسود و متعاقب آن حضور واحدایی از ارتش افغانستان در این منطقه، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که گویا حامد سیفی، فرماندهی قطعات اعزامی را به بهسود به عهده دارد. با این که تصاویری هم از حضور حامد سیفی منتشر شده است که گویا در بهسود هست اما هنوز مطمئن نیستم که وی به بهسود رفته باشد و عملیات را فرماندهی کند.

حال که سخن به اینجا رسید، بد نیست که به موضوع بهسود هم اشاره کنم. در سال‌های اخیر بخش‌هایی از ولایت میدان وردک مانند منطقه «جلریز» به شدت ناامن شده است. مردم محلی برای دفاع از خود و کاهش ناامنی‌ها، دست به دفاع خودی زدند و در این میان، «عبدالغنی علی‌پور» به عنوان فرمانده این جریان مطرح شد. وی در قوس ۱۳۹۷خورشیدی، به کابل رفت و توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. علی‌پور اندکی بعد، در مقابل دوربین تلویزیون‌ قرار گرفت و توبه‌نامه خود را قرائت کرد. رفتن وی به کابل و سپس پشیمانی از فعالیت خود، چهره‌ علی‌پور را مخدوش کرد. در آن زمان که فضا در همسویی و همراهی با علی‌پور قرار داشت، در یادداشتی نوشتم که درست است مقاومت مردمی و دفاع خودی یک اقدام درست و مورد تایید توده‌های رنج‌کشیده است اما علی‌پور از درایت، فراست و کیاست سیاسی برخوردار نیست و رفتن وی به کابل و سپس امضای توبه‌نامه، مؤید این مطلب است. البته همان‌طور که دیدیم دو هفته پیش نیز علی‌پور در قضیه سقوط بالگرد ارتش در بهسود، ناشیانه عمل کرد و مسئولیت آن را به عهده گرفت. لذا با توجه به ضعف‌های سیاسی علی‌پور، جریان مقاومت را نباید به وی خلاصه کنیم که تبعات بسیار ناگواری برای مردمان مناطق مرکزی به دنبال دارد. افزون بر این، مشروط کردن مقاومت مردمی و دفاع خودی به علی‌پور، مقاومت را نیز زمین‌گیر می‌کند که اکنون این امر در حال وقوع است. برای رهبری یک جریان عدالت‌خواهانه، تدبر و مدیریت شرط لازمی است که در علی‌پور دیده نمی‌شود. در این شرایط حساس، به جای برجسته کردن افراد، باید داعیه برحق مردم را برای تأمین امنیت‌شان برجسته کنیم. دولت مرکزی هم باید متوجه باشد که پیوند زدن علی‌پور به جریان عدالت‌خواهانه مردم، کوبیدن آخرین میخ برتابوت دولت است. اعزام قطعات نظامی به بهسود ولو که به بهانه دستگیری علی‌پور باشد، یک اقدام غیرمنطقی و به دور از مدیریت و سیاست است. این سوءمدیریت زمانی برجسته می‌شود که دولت یکی از بازوان پر توان خود یعنی حامد سیفی را به جنگ جبهه مقاومت فرستاده باشد. البته همان‌طور که گفتم، هنوز مطمئن نیستم سیفی به بهسود رفته باشد ولی اگر چنین اتفاقی رخ داده باشد، نه تنها که دولت مرکزی سوءمدیریت خود را اثبات کرده است بلکه بوی یک توطئه نیز به مشام می‌رسد. اینجاست که کار را بر حامد سیفی هم سخت می‌کند و این فرمانده را در برابر یک آزمون بزرگ و سرنوشت‌ساز قرار می‌دهد. سیفی اگر در این امتحان پیروز نشود، افزون بر این که محبوبیت خود را از دست می‌دهد، عامل گسستگی بین توده‌های محروم نیز خواهد بود که تاریخ وی را نمی‌بخشد.

محمد مرادی