چیزی به‌نام منافع ملی

وقتی ایالات متحده گروه طالبان را تقریبا به مثابه یک دولت می‌پذیرد و با آن‌ها توافق‌نامه امضا می‌کند و بدون عوض و امتیاز برای خشنودی طالبان، به دولت افغانستان فشار وارد می‌کند که پنج‌هزار زندانی طالبان را آزاد کند کسی اعتراض نمی‌کند؛ اما وقتی نمایندگان طالبان به تهران سفرت می‌کنند برخی ابراز ناخشنودی و پرخاش می‌کنند و طعنه و کنایه می‌زنند. با توجه به ماهیت و کارکرد تروریستی طالبان، اگر معیار حقوق و اصول روابط بین الملل باشد، رفتار امریکا و ایران هیچ کدام پذیرفتنی نیست؛ با این تفاوت که ایالات متحده بنیان‌گذار یک رفتار غیر متعارف و غیر اصولی از منظر معیارهای حقوقی است که به یک گروه تروریستی مشروعیت بین المللی می‌بخشد و آن را در سطح یک دولت مشروع ارتقاء می‌دهد؛ و ایران نیز بر همین مبنای غلط عمل می‌کند.

معیار؛ اما حقوق و اصول روابط بین‌الملل نیست، بلکه منافع کشورهاست. بنابراین اگر ایالات متحده حق دارد؛ بخاطر منافع خود با طالبان ارتباط داشته باشد و توافق‌نامه امضا کند؛ ایران نیز حق دارد که بخاطر منافع خود با طالبان ارتباط برقرار کند. به این ترتیب باید گفت اگر قرار باشد بخاطر ارتباط با طالبان، تطهیر طالبان از گروه تروریستی به گروه سیاسی و مشروعیت بخشیدن بین‌المللی، به طالبان، حکومتی مورد ملامت قرارگیرد، نخست این حکومت ترامپ است که باید مورد ملامت گردد؛ اما چیزی که باید بدانیم؛ این است ‌‌که ملامت‌کردن و خشنودی و نا خشنودی ما برای دیگران مهم نیست؛ به‌صورت اساسی کشورها، برای تامین منافع خود هیچ مرز و خط قرمزی نمی‌شناسند، این تنها افغانستان که چیزی در آن به عنوان منافع ملی وجود ندارد و همه به فکر تارج هستند؛ لذا نباید دیگر کشورها و دولت‌ها را با کشور و دولت خود مقایسه کنیم، در عوض، باید سیاست و دیپلماسی را یاد بگیرم و تعریفی از منافع ملی داشته باشیم. بنابراین هر وقت ما به تعریف مشخصی از منافع ملی دستیافتیم و برای تامین منافع ملی خود خط‌ قرمز نشناختیم و حاضر باشیم و در عین حال توانایی داشته باشیم که برای تامین منافع ملی خود از هر ابزاری استفاده کنیم، آنگاه است که به‌سیاست به معنای حرفه‌ای آن دست‌ خواهیم یافت.

دکتر سید جواد سجادی