کارنامه ناکام و بدفرجام سیما سمر

از هنگامی که خبر برکناری بانو سیما سمر را شنیدم، متردد بودم که آیا در باره کارنامه او چیزی بنویسم یا خیر.
تردیدم از جایی ناشی می شد که افغانستان کشوری است که در آن هر چیز، حتا ریاضیات، با منطق قومی فهم و درک می شود: دو جمع دو، مساوی به چهار است اگر این محاسبه به زیان قوم، خویش، گاو، گوسفند و اقوام گاو و گوسفندم نباشند؛ در غیر این صورت، نه.
سرانجام تصمیم گرفتم باید به این خودسانسوری پایان داد. زیرا هیچ چیزی مهم تر از گفتن حقیقت نیست.

من کارنامه سیما ثمر را در سال هایی که رییس کمیسیون حقوق بشر بود، از نزدیک تعقیب می کردم.
تشکیل کمیسیون حقوق بشر در کشور یک فرصت طلایی برای تامین عدالت انتقالی، التیام بخشی به درد و رنج قربانیان چند دهه جنگ و خشونت و تحکیم آشتی ملی بود.
این کمیسیون در صورتی می توانست به این اهداف و آرزوها دست یابد که میان قربانیان دست به غیریت سازی مفرط نزده و آن ها را به خودی و بیگانه تقسیم نمی کرد.

مثل کمیسیون حقیقت و آشتی در آفریقای جنوبی. وقتی با فروپاشی رژیم آپارتاید، نلسون ماندلا به ریاست جمهوری رسید، کمیسیونی به نام “کمیسیون حقیقت و آشتی” تشکیل داد. در راس این کمیسیون، کسی به نام دزموند توتو قرار داشت که خود از سیاهپوستان بود و درد و رنج عظیمی از رژیم آپارتاید کشیده بود.

توتو اما در این کمیسیون میان جنایت هیچ جنایتکاری تفکیک قایل نشد، و همان قدری که پیگیر موارد نقض حقوق بشر از سوی سران رژیم پیشین بود، در باره تخطی های حقوق بشری کنگره ملی آفریقای جنوبی نیز تحقیق می کرد.
ثمره فعالیت آن کمیسیون این شد که سیاه و سفید در آفریقای جنوبی به آشتی دست یابند و عدالت شفابخش نیز اجرا گردد.

اما بانو سیما سمر متاسفانه در کمیسیون حقوق بشر بی طرفی خود را حفظ نکرد و آن نهاد را به آرشیف کمیته فرهنگی حزب وحدت تقلیل بخشید.
من گزارش های “از میان دود و آتش” را در روزنامه هشت صبح می خواندم. این گزارش ها با تمویل کمیسیون حقوق بشر منتشر می شدند.
اکثر این گزارش ها در باره رویداد افشار بود؛ انگار در آن سال های شوم و بدبختی، هیچ نقطه دیگری کابل آسیب ندیده باشد!

تهیه گزارش های جانبدارانه و عدم رعایت اصل بی طرفی باعث گردید که مردم کمتر به این نهاد اعتماد کنند و کمتر موضع گیری های آن را جدی بگیرند.

کمیسیون حقیقت و آشتی اگر در آفریقای جنوبی به آشتی ملی کمک کرد، کمیسیون حقوق بشر تحت ریاست سیما سمر فقط مواد تبلیغاتی برای تعدادی تاجیک ستیزان فراهم نمود، تا هر لحظه قضیه افشار را علم کنند و علیه یک قوم دست به نفرت پراکنی بزنند.

عبدالشهید ثاقب