گشت و گذار در تفرجگاه «باغ بابر»

باغ بابر بدون شک تنها مکان امن برای خانواده های کابلی ست تا فارغ از هیاهوی جنگ و خونریزی ساعاتی را در کنار هم بگذرانند.

این باغ زیبا با درختان بلند و سربه فلک کشیده که یادگاری از پادشاهان گذشته افغانستان است امروزه به مکانی تفریحی برای شهروندان کابل و کسانی که از  ولایات دیگر به کابل می آیند بدل شده است.

دیوارهای بلند و قطور، واقع شدن در دامنه یک تپه، بناهای تاریخی به سبک معماری گذشته و و دروازه های محکم چوبی همه و همه بر زیبایی های باغ بابور افزوده ست.

سایه های آرامش بخش درختان این باغ در تابستان و اواخر فصل بهار محل مناسبی برای استراحت گردشگران داخلی و خارجی به شمار می رود.

نکته جالب اما اینجاست که بسیاری از کسانی که به این باغ می آیند از گذشته آن چیز زیادی نمی دانند. بیشتر افراد به تابلوهای راهنمای باغ توجه خاصی نمی کنند و تنها از سایه درختان آن لذت می برند.

باغ تاریخی بابر اخیراً بازسازی شده و با آن که روزانه صدها نفر از آن بازدید می کنند تنها افراد کمی از گذشته آن آگاهی دارند.

بسیار به جاست که گذشته باغ بابور را با هم مرور کنیم تا دفعه بعد که برای تماشای این باغ زیبا به کابل رفتید نگاهی هم به بناهای تاریخی آن بیندازید و به دیگران نیز کمک کنید.

باغ بابر تنها یک باغ نیست

اگر سری به باغ بابر زده باشید به روشنی متوجه خواهید شد که این باغ تنها یک باغ نیست و مقبره بابرشاه نیز در آن واقع شده است.

آرامگاه بابرشاه و چند بنای تاریخی دیگر در این باغ به اهمیت تاریخی آن افزوده است.

باغ بابر به عنوان یکی از قدیمی ترین باغ های کابل سینه ای پرراز از تاریخ این سرزمین را با خود حمل می کند.

ظهیرالدین محمد بابر، بنیانگذار باغ بابر

ظهیرالدین محمد بابر موسس امپراطوری گورگانیان هند زمانیکه در سال ۱۵۰۴ میلادی مصادف با ۹۱۰ هجری قمری کابل را تصرف کرد باغ بابر را ساخت.

این باغ که به مدت چهارصد سال به یک تفریگاه مهم برای شاهان مختلف به شمار می رفت مدت ها به روی عموم بسته بود و به صورت یک مکان رازآلود در گوشه ای ازکابل خفته بود.

پادشاهان مختلفی که از این باغ به عنوان تفرجگاه استفاده کردند به تعداد ساختمان های آن اضافه کردند.

نادرخان در سال ۱۹۳۰ دروازه باغ بابر را به روی عموم مردم باز کرد و بدین ترتیب این باغ به یک تفریگاه عمومی بدل گشت.

از دیگر نکات مهم این باغ قرار گرفتن آن در دامنه کوه شیر دروازه که مشرف به شهر کابل است می باشد.

این موقعیت جغرافیایی به زیبایی این باغ افزوده است. اگر در قسمت بالای باغ بایستید به خوبی می توانید بخش هایی از شهر کابل و همچنین دریای کابل(رودخانه کابل) که از دامنه باغ می گذرد را ببینید.

گفته می شود موقعیت جغرافیایی زیبای این منطقه ذوق طبیعت دوست بابر شاه را واداشت تا این باغ را در این محل بنا کند.

کابل، پایتخت بهاری بابرشاه مغول

علاقه مند شدن مغول ها به هنر و معماری پس از ورود آنان به سرزمین های اسلامی همچون افغانستان و ایران اتفاق افتاد.

مغولانی که جز جنگ و خونریزی کار دیگری بلند نبودند پس از گذشت مدتی شیفته هنر و فرهنگ اسلامی شدند و پادشاهان بعدی آنها به  اسلام گرویدند و مسلمان شدند.

کابل و طبیعت زیبای آن روزهایش نیز در زندگی پادشاهان مغول جایگاه ویژه ای داشت. بابر شاه مغول که در جوانی موفق به تصرف کابل شده بود عاشق طبیعت و آب و هوای کابل شد.

این طبیعت زیبای کابل در کتاب «تزک بابری» یا همان بابر نامه به روشنی ذکر شده است. شاید باور نکنید که قلمرو وسیع بابر شاه از آسیای میانه و خراسان گرفته تا هند از همین باغ بابر اداره می شد چون کابل پایتخت تابستانی بابرشاه بود.

بابرشاه که بود؟

بابرشاه مغول فرزند عمر شیخ از نوادگان امیرتیمور و قتلغ نگار خانم از نوادگان چنگیز بود. بابر در ۱۴ فیبروی ۱۴۸۳ میلادی در فرغانه به دنیا آمد.

بابر که در یازده سالگی وارث تاج و تخت پدر شد جنگ های فراوانی با ازبک ها و تاتارها نمود و در سن بیست و یک سالگی به سوی کابل و سرزمین افسانه ای هند روانه شد.

بابر در سال ۹۳۲ توانست ابراهیم لودی را در دهلی شکست دهد و امپراطوری کورگانی هند را تاسیس نماید.

بابر شاه مغول سرانجام در سال ۱۵۳۰ میلادی و پس از ۳۸ سال سلطنت از دنیا رفت و جسدش را در شهر جمنا به خاک سپردند.

شاه جهان پسر بابر شاه بنابر توصیه پدر، پس از ده سال استخوان های بابرشاه را از گور خارج و به کابل منتقل نمود و در باغی که خود او ساخته بود دفن کرد.

شاه جهان و باغ بابر

همان طور که دیدید شاه جهان پسر بابرشاه استخوان های پدر را پس از ده سال به باغ بابر منتقل کرد.

وی مسجد کوچکی در کنار مقبره پدرش از سنگ مرمر ساخت و حریم آرامگاه پدر را با سنگ مرمر از حریم مسجد جدا کرد.

برخی از نشانه هایی که علاقه مندی بابر به زیبایی های طبیعی را نشان می دهد هنوز در باغ بابر به جا مانده است.

یکی از زیبایی های باغ استخر آن با پلکای استثنایی ست و زمانیکه استختر از آب پر می شود، آب از طریق آبروهای مرمرین به حوض های  کوچک تر پایین سرازیر می گردد.

کاروانسرای باغ بابر

باغ بابر علاوه بر بناهای تاریخی که روزگاری به پادشاهان اختصاص داشت یک کاروانسرا برای استراحت مردم فقیر کابل نیز دارد.

علاوه بر این کاروان ها در قدیم نیز در این کاروانسرا توقف نموده استراحت می کردند.

این کاروانسرا در دامنه باغ واقع شده و به تازگی با مواد ساده محلی بازسازی شده است.

امروزه دفاتر اداری و موزه باغ بابر در داخل همین کاروانسرا قرار گرفته است.

اگر به باغ بابر بروید برای ورود باید از همین کاروانسرا عبور کنید.

عبدالرحمان خان و باغ بابر

امیر عبدالرحمان خان در سال ۱۸۸۰ برای استفاده خانواده خود دو ساختمان دیگر به باغ بابر اضافه کرد:

یکی از این ساختمان ها که در گوشه جنوب شرقی باغ واقع شده به نام قصر ملکه یاد می شود و ساختمان دیگر که در سال های گذشته به عنوان غذا خوری مورد استفاده قرار گرفته بود به نام سرایه یاد می شود. 

سرایه که پایین تر از مسجد باغ قرار دارد امروزه برای برگزاری کنفرانس ها و مراسم اجاره داده می شود.

باغ بابر بیش از یازده هکتار وسعت دارد و به دو ساختمان های چندگانه آن استخر، گلخانه، گلزارها و درختان باغ واقع شده است.

یک محوطه خشتی به دور ساختمان ها و بخش های مختلف باغ کشیده شده که سه متر بلندی دارد، این محوطه خشتی در حقیقت دیوارهای باغ بابر است.

نمای تازه باغ بابر

بنیاد آغاخان در سال ۲۰۰۲ میلادی بازسازی باغ بابر را آغاز کرد و هم اکنون این طرح در مراحل پایانی خود است.

بنیاد آغا خان براساس قراردادی که با دولت امضا کرده برای اداره باغ بابر یک شورای نه نفری را تاسیس کرده است. بازدیدکنندگان برای ورود به باغ باید تیکت(بلیط) بخرند.

قیمت بلیط برای افراد عادی و گردشگران داخلی ۲۰ افغانی و برای گردشگران خارجی گران تر است.

به هرحال اینکه باغ بابر اینک تقریبا به همان شکل قدیمی خود دیده می شود و از کوران حوادث تخریب و نابودی جنگ های داخلی و جنگ های خارجی جان سالم به در برده خود جای شکر دارد.