کاسه تبتی چیست؟

قاره کهن آسیا در کنار تمام جاذبه های تاریخی و فرهنگی خود پیشینه درخشانی در هنر از جمله موسیقی نیز دارد. موسیقی در برخی کشورهای آسیایی از چنان تنوع و کیفیت برخوردادر است که انسان را انگشت به دهان می کند. موسیقی در کشورهای آسیایی صرف یک هنر نیست بلکه در گذر زمان به بخش جدایی ناپذیر از سنت و فرهنگ مردمان این کشورها تبدیل شده است. موسیقی در برخی کشورهای قاره کهن حتی در مراسم مذهبی و آئینی مورد استفاده قرار می گیرد و این امر به ماندگاری سبک های مختلف موسیقی در این قاره کمک کرده است. موسیقی در بسیاری از کشورهای آسیایی مشترکات زیادی دارد.

در کنار کشورهایی مثل ایران، افغانستان، تاجیکستان و حتی پاکستان که می توان گفت در حوزه تمدنی زبان فارسی قرار دارند و دارای موسیقی با مشرکات زیاد می باشند، کشورهای دیگر آسیایی مثل عربستان، چین، کره شممالی، کره جنوبی، عمان، ترکیه، سوریه و برخی دیگر از کشورهای منطقه نیز دارای موسیقی مستقل بوده اند و در مواردی هم از یکدیگر تاثیر پذیرفته اند. یکی از موسیقی های آسیایی مورد توجه موسیقی چین و نپال می باشد.

با ما همراه شوید تا هم با کاسه تبتی آشنا شوید و هم بدانید که موسیقی تبتی چگونه با تعدادی از کاسه های ساخت مردم تبت نواخته می شود:

تبت و کاسه تبتی

تبت به عنوان یک سرزمین زیبا با جغرافیایی فوق العاده در جنوب غربی چین و مرز شمالی نپال واقع شده است. این سرزمین به دلیل واقع شدن در مرتفع ترین فلات آسیا به بام دنیا مشهور می باشد. طبیعت زیبای این سرزمین بر موسیقی آن نیز تاثیر گذاشته و بر غنای آن افزوده است.

تبت یکی از ۵ منطقه خودمختار چین به حساب می آید. اگرچه مردم تبت زبان، هویت و قومیت خاص خود را دارند اما مهاجرت عده زیادی از چینی ها در طول تاریخ به این سرزمین بر فرهنگ و زندگی مردم فقیر این سرزمین تاثیر گذاشته است. تبت به دلیل هم مرز بودن با کشورهایی چون چین، هند، برمه و بوتان تا حد زیادی مشترکات فرهنگی، اجتماعی و آب و هوایی با این کشورها دارد اما از نگاه موسیقی دارای یک سبک خاص خود می باشد. هنرمندان شرقی و غربی اعتقاد دارند موسیقی تبتی خاصیت درمانی دارد.

موسیقی تبتی که با استفاده از کاسه های ساخته شده در این سرزمین نواخته می شود به تمرکز انسان کمک کرده آرامش را به دنبال دارد. بسیاری  خاصیت درمانگری موسیقی تبتی را وجود بودا و بودا پرستی و برخی اعتقادات متافیزیکی در این سرزمین می دانند.   

کاسه تبتی، همان کاسه آواز خوان است

یکی از مواردی که کاسبه تبتی را در جهان به شهرت رسانده استفاده از آن در تمرکز و ورزش هایی مانند یوگا می باشد. براساس اعتقاد بسیاری از کارشناسان موسیقی این کاسه خاصیت درمانی دارد و گوش دادن به آوایی که از این کاسه برمی خیزد به ایجاد آرامش در انسان کمک می کند. براساس اعتقاد این کارشناسان گوش کردن صدایی که از این کاسه بر می خیزد به انسان در رفع تنش های فیزیکی و از بین بردن استرس کمک کرده خلاقیت و افکار انسان را صیقل می دهد. برخی هم در یک نظر افراطی می گویند اگر کاسبه تبتی را به محل درد بمالید درد از بین می رود.

کاسبه تبتی و یک افسانه قدیمی

تا اینجا که اطلاعات مفیدی در مورد کاسه تبتی به دست آوردید، می دانید که موسیقی برخاسته از این کاسه در درمان استرس و کاهش فشارهای روحی موثر است. علاوه بر این جالب است که بدانید براساس یک افسانه قدیمی در پشت موسیقی جادویی کاسه تبتی نوعی شهاب سنگ وجود دارد که در ساخت کاسه مورد استفاده قرار گرفته است.

جنس و اندازه کاسه تبتی

وجود خاصیت بی نظیر کاسه تبتی در رفع  استرس و فشار روحی و حد از بین بردن درد فیزیکی در صورتیکه به محل درد مالید شود سبب شده بسیاری در گوشه و کنار دنیا به دیدن و شنیدن موسیقی این کاسه علاقه مند شوند. این کاسه خارق العاده که می توان آن را کاسه آواز خوان نامید معمولا از مس یا قلع ساخته می شود. برخی از این کاسه ها تا یک متر دهانه قطر دارند اما کاسه های معمولی بین ۳ تا ۲۰ سانتی متر قطر دهانه دارند.

در کشور نپال معمولا این کاسه را از مس می سازند. جالب است بدانید که مس موجود در معدن مس نپال در هیج جای دنیا یافت نمی شود. روی کاسه تبتی معمولا نمادهایی مقدس که به مراسم ذکرخوانی مربوط می شود کنده کاری می گردد. این کاسه به این دلیل یک اتعاش خاص دارد که در ترکیب آن ۷ فلز مختلف از جمله طلا، نقره، مس، آهن، قلع، سرب و روی به کار رفته است. کاسه های قدیمی که فقط می توان آنها را در موزه ها و معابد کهن پیدا کرد از ۱۲ فلز تشکیل شده است. اگرچه فرمول ساخت چنین کاسه هایی در قدیم به صورت یک راز بود اما امروز در ساخت کاسه ها کمتر به این فرمول قدیمی توجه صورت می گیرد.

استفاده از کاسه تبتی در موسیقی سابقه طولانی دارد

این درست که نام تبتی بر این کاسه گذاشته شده اما این کاسه تنها در نپال ساخته نمی شود بلکه کشورهایی مثل هند، بوتان و کشمیر نیز این کاسه را می سازند. در زمان های قدیم مردم نپال از این کاسه ها برای صرف غذا استفاده می کردند اما با گذشت زمان این شی حالت عرفانی به خود گرفت. این کاسه کم کم به یک شی مقدس تبدیل شد که در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار گرفت. استفاده از این کاسه مقدس در موسیقی به حدود ده قرن پیش بر می گردد. به یک باور دیگر کاسه تبتی نماد رحم زن و اصل زنانگی است و چوب یک نماد مردانه است. براین اساس وقتی چوب به کاسه زده می شود یک ارتعاشی تولید می کند که همان صدای نوزاد است.

دیگر فواید کاسه تبتی

کاسه تبتی علاوه بر خاصیت روان درمانی و از بین بردن استرس و تقویت حافظه خواص گوناگون دیگری نیز دارد. «بهبود متابولیسم، بهبود وضعیت خواب، تنظیم فشار خون، درمان انواع بیماری ها و تنظیم و شارژ تمامی چاکراهای بدن» از دیگر ویژگی های این کاسه آواز خوان است.