پرورش ماهی و درآمد خوب/ فوت و فن پرورش ماهی در استخر

پرورش ماهی ممکن است شما را یاد ماهی های قرمزی که نزدیک عید نوروز می خرید و در تنگ های شیشه ای سر سفره هفت سین خانه های خود می گذارید، بیندازد. ماهی ها حافظه بسیار کوتاهی دارند و در کمتر از چند صدم و شاید هزارم ثانیه همه چیز را فراموش می کنند. این است که تماشای جست و خیز و حرکت آن در تنگ برای شما لذت دارد.

ماهی ها جدای از استفاده در آکواریوم ها نقش مهمی در تغذیه انسان ها دارد.

پرورش در استخر

افزایش روز افزون جمعیت و فراهم نمودن غذاهای دریایی برای آنها سبب توجه زیاد به پرورش آبزیان شده است؛ براساس اطلاعات موجود بشر با چنان سرعتی در حال زاد و ولد است که منابع دریایی دیگر جوابگوی رفع نیازهای آنان نمی باشد. از اینرو دسترسی به منابع دیگری چون پرورش مصنوعی جانوران خوراکی دریا مانند ماهی ها مطرح گردید.

پرورش آبزیان از جمله ماهی در استخر یکی از این گزینه ها بود؛ این کار نیازمند در  اختیار داشتن زمینی به مساحت حداقل صد متر مربع و دسترسی به آب کافی بود.

پرورش مصنوعی

پرورش آبزیان از جمله ماهی در استخر در مقایسه با تولید ماهی به صورت مصنوعی سابقه طولانی تری دارد. لقاح مصنوعی آبزیانی چون ماهی برای اولین بار توسط دانشمندی آلمانی به نام لویک باوبی در در سال ۱۷۱۱ میلادی صورت گرفت. این دانشمند تخم و اسپرم ماهی های قزل آلای نر و ماده را تهیه و آنها را با یکدیگر مخلوط کرد و اولین لقاح مصنوعی ماهی ها را رقم زد. بدین ترب در سال ۱۹۳۰ میلادی لقاح مصنوعی گسترش یافت. باید گفت زیست شناشان بریزیلی در سال ۱۹۳۴ برای اولین بار لقاح مصنوعی بوسیله تزریق را به کار برند و در ادامه این کار به آسیا و اروپا کشانده شد.

در سال ۱۹۵۸ میلادی عصاره غده هیپوفیز به استخرهای خاکی تزریق شد و مولدین کپور نقره ایو سرگنده پرورش یافت. در حال حاضر استفاده از هورمون هاهی مصنوعی و غده هیپوفیز باعث شده مولدین ماهی های مختلف در سطح وسیعی به صورت مصنوعی تولید و تکثیر یابند.

تقسیم بندی ماهیان پرورشی

هر ماهی را نمی توان در استخر پرورش داد، ماهی های پرورشی به دو گروه سردابی و گرمابی تقسیم می شوند.

ماهی های سردابی در دمای بین دوازده تا هجده درجه سانتی گراد می توانند رشد کنند و دمای بالاتر از ۲۴ درجه سانتی گراد به این گونه از ماهی های پرورشی آسیب می رساند. ماهی قزل آلا را باید در گروه ماهی های سردابی قرار داد. پرورش این ماهی نیازمند آبی است که “PH” حدود هشت و نیم داشته باشد. عواملی چون ارتفاع، دما و شوری میزان اکسیزن لازم برای این ماهی را مشخص می کند. اکسیز خروجی نباید کمتر از پنج ملی گرم در لیتر باشد.

پرورش ماهی قزل آلا در ایران رونق زیادی دارد

نکته مهمی که در پرورش قزل آلا باید دانست این است که این ماهی از دسته ماهی های شکارچی و گوشت خوار است که باید غذای خود را ببیند تا بتواند بخورد. بدین منظور استخرهای پرورش قزل آلا باید دارای آبی شفاف باشد به طوریکه از بالا تا کف استخر به خوبی دیده شود. میزان مواد معلق در آب استخر پرورش قزل آلا باید کمتر از ۳۰ میلی گرم در لیتر باشد. پرورش قزل آلا در ایران بسیار پر رونق است. برای پرورش قزل باید به درصد شوری آب نیز توجه داشت.

تاریخچه پرورش ماهی در ایران

استفاده از غذاهای دریایی از جمله گوشت ماهی در سال های اخیر در مقایسه با گوشتت قرمز افزایش یافته است و دلیل این امر هم موفقیت روز افزون در پرورش آبزیان در استخر می باشد. یکی از دلایل افزایش این کار کاهش منابع آبی در دریا ها می باشد. بهره برداری مناسب از منابع آبی و پاسخ مناسب به بازار مصرف ماهی از دیگر عوامل رشد کار پرورش آبزیان در استخر به شمار می رود.

اگرچه این کار در دنیا سابقه طولانی دارد اما این فعالیت در ایران عملا در سال ۱۳۰۱ خورشیدی آغاز شد؛ در ادامه و در سال ۱۳۳۸ پرورش قزل آلای رنگین کمان روی دست گرفته شد. در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی اولین ایستگاه پرورش کپور در پل آستانه شروع شد. بهره برداری از مجتمع پرورش تاسماهیان در سد سنگر رشد در سال ۱۳۵۰ اقدام دیگری در زمینه پرورش ماهی بود. سازمان شیلات ایران از بدو تأسیس تاکنون اقدامات مفیدی را در پرورش آبزیان انجام داده است.

هر ماهی را نمی توان پرورش داد

نکته مهم دیگر در این کار توجه به نوع ماهی می باشد. به طور کلی ماهی هایی که قابلیت پرورش در استخر را  دارند باید “سریع الرشد بوده ودر دوران پرورش به وزن متعارف مورد انتظار برسند، متناسب با ذائقه مردم منطقه بوده وبازارپسند باشند، علاوه بر مصرف غذای طبیعی از اقلام غذایی ارزان قیمت ومصنوعی نیز تغذیه کنند، نسبت به شرایط نامناسب رژیم فیزیکوشیمیایی آب وتغییرات حاصله از آن مقاوم بوده وسازگاری نشان دهد، در مقابل تورکشی ودستکاری وبیماری ها مقاوم باشد، زندگی در شرایط متراکم وفوق متراکم را به خوبی بتوانند تحمل نمایند، امکان تکثیر انبوه آنها وجود داشته باشد و امکان تهیه غذا ودیگر احتیاجات پرورش در منطقه وجود داشته باشد. ”

استخر پرورش ماهی

پرورش ماهی علاوه بر دانش و مهارت لازم نیازمند یک استخر خوب می باشد، استخرهای مورد استفاده در این کار به دو دسته “استخرهای اختصاصی و استخرهای دو منظوره کشاورزی و پرورش ماهی” تقسیم می شود.

بر اساس یافته های علمی آبی که از  استخرهای پرورش آبزیان خارج و برای آبیاری محصولات کشاوری مورد استفاده قرار می گیرد چون با کود طبیعی غنی شده سبب افزایش کمیت و کیفیت محصولات از جمله صیفی جات می گردد.

“استخر های بتنی مسلح، استخر پیش ساخته، استخر های کشاورزی ژئوممبرانی، استخر خاکی و استخر بلوکه چینی” از انواع استخرها از نظر شکل ظاهری برای این شغل می باشند.

اینک که در خواندن این مطلب با ما همراه شدید نکات خوبی در مورد تولید ماهی یاد گرفتید و با روش های احداث استخر برای این کار آشنا شدید. شاید شما از جمله کسانی باشید که در در آینده به این کار فکر کنید.