پاکستان، فرزند ناقص‌الخلقه

امروز 14 اگُست برابر با هفتادویکمین سالروز به اصطلاح استقلال پاکستان است.

اوایل قرن بیستم میلادی حرکتی در شبه قاره هند برای خروج از یوغ استعمار بریتانیا آغاز شد. در همین زمان بود که هندوها تحت نفوذ انگلیس حزب «کنگره ملی» را تشکیل دادند. اگرچه در ابتدا گروهی از مسلمانان به عضویت این حزب درآمدند اما در سال 1906 میلادی حزب مستقل به نام «حزب مسلم لیگ هندوستان» را تأسیس کردند که رهبران آن عمدتاً از شمال هند یا پاکستان فعلی بودند.

این حزب بعدها بر اساس نظریه «اقبال لاهوری» و به رهبری «محمد علی جناح» و همکاری افرادی چون «خان‌عبدالغفارخان» هسته مرکزی تلاش برای ایجاد کشور مستقل را آغاز کرد. همزمان با اوج تلاش‌های هندوها به رهبری «گاندی» برای استقلال از بریتانیا پس از پایان جنگ دوم جهانی، رهبران مسلمان مناطق شمالی هند نیز به فعالیت‌های خود برای ایجاد کشور مستقل شدت دادند. تفاوت تلاش هندوها برای استقلال هند و کوشش مسلمان‌ها برای ایجاد کشور مستقل، در این بود که زمینه برای استقلال هند فراهم اما شرایط برای ایجاد کشور مستقل در شمال هند به خاطر پیچیدگی‌های خاص منطقه‌ای و محیطی، مساعد نبود. استعمار پیر از این موضوع آگاه بود اما به خاطر این که پس از حضور خود در منطقه، دردسر بزرگی برجای بگذارد، به ایجاد کشوری جدید در شمال هند نیز رضایت داد. این بود که همزمان با استقلال هند در سال 1947، کشوری به اسم پاکستان نیز متولد شد.

در واقع پاکستان فرزند ناقص‌الخلقه‌ای بود که رهبران مسلمان هند شمالی این فرزند را به زور از خدا خواسته بودند. سرانجام سرنوشت منطقه چنین رقم خورد که این فرزند بیمار و ناقص، نه تنها برای منطقه و مسلمانان بلکه برای جهان به دردسر بزرگی تبدیل شود که تولید تروریسم و خشونت یکی از آنان است. به قول معروف در حال حاضر هر جا سخن از تروریسم و خشونت مطرح است، پای پاکستان نیز در میان است. شاید پاکستان یکی از معدود مناطقی در جهان باشد که ناهنجاری‌های بین‌المللی در آن ریشه دارد. البته با توجه به ساختارهای اجتماعی و نوع نظام سیاسی حاکم در پاکستان که تکیه‌اش بر سازمان‌های اطلاعاتی و نظامی است، این کشور برای سالیان طولانی به عنوان دردسر برای جهان و منطقه و به خصوص برای افغانستان باقی خواهد ماند.

محمد مرادی