پارچه نانو و کاربردهای آن در زندگی روزمره

حتما تا کنون درباره پارچه نانو شنیده اید. در سال های اخیر فناوری نانو توسعه یافته و به حوزه های مختلفی راه پیدا کرده است. یکی از این حوزه ها صنعت نساجی می باشد. در این مقاله قصد داریم درباره فناوری پارچه نانو سخن بگوییم.

فناوری نانو

فناوری نانو تحقیق و بررسی و استفاده از ویژگی های جدیدی از مواد و سیستم هایی در ابعاد بسیار کوچک یعنی ۱ تا ۱۰۰ نانومتر (یک میلیاردیم متر) می باشد. ماده در این ابعاد خواص فیزیکی متفاوتی که عموما تحت تاثیر غلبه ویژگی های کوانتومی ماده بر ویژگی فیزیک کلاسیک ماده است، از خود به نمایش می‌ گذارد.

پژوهشگران با استفاده از فناوری نانو تلاش می کنند مواد و سیستم هایی جدید و با ویژگی هایی منحصر به فرد بسازند که ساخت آن ها بجز در مقیاس نانو، عملا غیرممکن و دور از ذهن می باشد. ثاثیر فناوری نانو در جهان و همچنین بر زندگی انسان ها به اندازه ای است که آن را موج چهارم انقلاب صنعتی نام گذاری کرده اند.

فناوری نانو و پارچه نانو

در سال های گذشته از این فناوری در صنایع مختلفی برای تولید محصولاتی با ویژپی های خاص استفاده شده است. صنعت نساجی نیز از این فناوری بی بهره نمانده است. به عنوان مثال با بهره گیری از فناوری نانو انسان توانسته است پارچه هایی تولید کند که هیچگاه کثیف نمی شوند، بدین معنا که هیچ گونه آلودگی آن ها را کثیف نمی کند. یکی دیگر از خواص پارچه نانو این است که اگر به هر دلیلی چروک گردد، تنها با یک دفعه تکان دادن، همه چروک های آن از برطرف می شود.

با استفاده از فناوری نانو در ویژگی های مولکول های شکل دهنده این نوع پارچه ها تغییراتی صورت گرفته است که در نتیجه این مولکول ها هیچوقت کثیف نمی شوند.

فناوری نانو و منسوجات هوشمند

فناوری نانو همچنین قادر است پارچه ها را هوشمند کند و به آن ها کارایی های خاصی بدهد. با توجه به ارتباط فناوری نانو با ویژگی های نوری، گرمایی، انعطاف پذیری و غیره هر ماده ای، پارچه ها می توانند از فناوری نانو بهره ببرند.

در محصولات نوآورانه صنایع پارچه بافی افزون بر ویژگی های استحکامی پارچه بر روی ویژگی های دیگری همانند جذب مواد، عبور یا دفع مواد هم کار شده است. به چنین محصولاتی منسوجات هوشمند گفته می شود. البته همیشه از واژه هوشمند برداشت درستی نمی شود.

پارچه های هوشمند، پارچه هایی نیستند که تفکر کنند و یا برایتان چای و قهوه درست نمایند و یا قدرت خواندن و نوشتن داشته باشند. پارچه های هوشمند به طور معمول یک ویژگی خاص دارند. به عنوان مثال می توان به نخ های کشسان به دلیل خاصیت ارتجاعی فوق العاده آن هوشمند گفت زیرا این نوع نخ می تواند بارها و بارها کشش پیدا کند اما می تواند ویژگی های ارتجاعی خود را حفظ نماید. هنگامی که از این نوع نخ برای تهیه پارچه نانو استفاده شود، لباسی که توسط آن دوخته می شود کشسان است.

به بیانی دیگر پارچه های هوشمند پارچه هایی هستند که قادر هستند ما را در سرمای استخوان خورد کن زمستان گرم نگه دارند و در گرمای نفس گیر تابستان خنکمان کنند و یا راحتی مورد نظر ما را برایمان به ارمغان آورند. پارچه های نانوی هوشمند قادرند نیمه رساناهایی که به وسیله آن ها قطعات الکترونیکی ساخته می شوند، را دربر داشته باشد و یا یک اثر رنگی خاص از خود به نمایش بگذارند. بسیاری از منسوجات هوشمند در تولید انواع پوشاک استفاده می شود و هدف آن ها ایمنی یا بهداشت یا راحتی است.

توسعه پارچه های نانو که هوشمند باشند برای بخش نظامی نیز بسیار بااهمیت است. تولید لباس هایی که در شرایط سخت آب و و هوایی و در جریان درگیری های نظامی از سرباز محافظت می نماید و یا تولید لباس هایی که تغییر رنگ می دهند، از جمله کاربردهای مطرح پارچه های نانو در بخش نظامی می باشند. همچنین لباس هایی که به وسیله پارچه نانو ساخته شده باشند و عرق را جذب کنند نیز به نوعی هوشمند محسوب می شوند، زیرا که موجب می شوند در شرایط خاص لباس راحت باشد.

پارچه نانو و لباس های ضد لک و کثیفی

تمایل به داشتن لباس هایی که چندان نیازمند به نگهداری نیستند، روز به روز در حال رشدی فزاینده است. از جمله ویژگی هایی که قادر است در راستای پاسخ به این تمایل فزاینده باشد، ویژگی دفع لک و آب است.

با بهره بردن از فناوری نانو در روند تولید یا تکمیل پارچه دیگر قطرات مایع نمی توانند درون پارچه های مقاوم در برابر مایعات، نفوذ نماید. این ویژگی مثل ویژگی برگ های زنبق آبی یا گل لادن است که با یک لایه واکس به ضخامت یک نانومتر پوشیده شده اند. در این گل، قطرات آب روی این برگ های به صورت دانه های کوچک درآمده و با لغزیدن روی سطح، آلودگی و گرد و غبار را نیز پاک می کنند.

مولکول های دستکاری شده به وسیله فناوری نانو قادر هستند مایعات را جذب کرده یا حرکت دهند و لکه و آلودگی را از سطح پارچه دور نمایند. این ویژگی را می توان بر روی پارچه های نخی و یا نخی-پلیمری برای رفع لکه در کاربردهای درون منزل همانند لکه سس گوجه فرنگی، قهوه، چمن یا روغن ایجاد کرد و در عین حال امکان تنفس را برای پارچه حفظ کرد. این فرایند برای البسه کودکان، لباس های ورزشی یا یونیفورم ها فوق العاده ایده آل است.

فناوری نانو به شکل یک لایه محافظ عمل می نماید و لکه و کثیفی از انواع سس ها و قهوه و نوشیدنی ها و غیره را به آسانی نابود می کند. پس یکی از خواص استفاده از فناوری نانو در تولید پارچه این است که به ما کمک می نماید تا دیگر از بابت لکه های روی لباس خود هیچگونه دغدغه ای نداشته باشیم. مولکول های دستکاری شده به وسیله فناوری نانو در واقع به صورت یک لایه محافظ است که مانع نفوذ تمامی کثیفی ها به عمق پارچه می شود.