نیوزویک: «دموکراسی پاکستان در خطر است»

هفته‌نامه نیوزویک در گزارشی نوشته که دموکراسی پاکستان در خطر است- و از مجامع بین‌المللی درخواست اقدام کرده است.

به گزارش از نشریه هفتگی نیوزویک؛ پاکستان خود را در مقطعی حساس می‌بیند- و در حال دست‌وپنجه نرم کردن با تحولات سیاسی و آشفتگی اقتصادی عظیمی است که بازتابی از تاریخ پرفراز و نشیب این کشور می‌تواند به شمار آید. در واقع از سال ۱۹۷۱ به این سو، این کشور و بافت دموکراتیکش به صورت مستمر در اثر مداخلات نظامی و انتقال مداوم سیاسی آسیب‌های فراوانی دیده- و این مسایل پاکستان را به سمت وضعیتی شکننده سوق داده‌اند.

ریشه چالش‌های کنونی پاکستان به روزهای بعد از جنگ ۱۹۷۱ بازمی‌گردد- که پاکستان شرقی در اثر تبعات تسلط نظامیان و مانورهای سیاسی بعدی- که به افزایش نارضایتی کمک کردند؛ در نهایت به مشکل خورد و این هم به نوبه خود به تولد یک ملت جدید به نام بنگلادش منجر شد. متعاقباً نفوذ تفکرات نظامی- چه از طریق حکومت نظامی مستقیم و چه از طریق کنترل غیرمستقیم بر دولت‌های غیرنظامی- ادامه یافت. در این زمینه می‌‌توان به رهبرانی مانند ذوالفقار علی بوتو یا محمد ضیاءالحق اشاره کرد- که اولی با اتهاماتی چون تقلب در انتخابات مواجه شدند و در زمان دومی هم شاهد استقرار اسلام محافظه‌کار و ظهور طالبان بودیم که به خصوص این مورد بر پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی منطقه و حتی خود پاکستان افزود.

در چند وقت اخیر شهرت و قدرت سیاسی عمران‌خان- که در آغاز مورد استقبال قرار گرفت- با چالش‌هایی از جمله تیرگی روابطش با ارتش و اتهامات دخالت خارجی مواجه شده است که نشان‌دهنده اوج عدم اعتماد بین وجه سیاسی و نظامی پاکستان است. برکناری سیاسی عمران‌خان که با نقض حقوق بشر، سرکوب مخالفان و البته با کمک تقلب در انتخابات انجام شده؛ نگرانی‌هایی را برانگیخته و مشروعیت دولت فعلی را مورد تردید قرار داده است. این امر هم‌چنین باعث بی‌ثباتی بیشتر منطقه‌ای شده که همواره مستعد نوسان و تنش بوده است.

اقدامات دولت در این زمینه- که با کاهش شدید آزادی‌های دموکراتیک همراه بوده- به شدت نگران‌کننده و هشداردهنده‌ است. در واقع دولت با تشدید سرکوب مخالفان، روزنامه‌نگاران و فعالان پاکستانی دارد پایه‌های دموکراسی را از بین می‌برد. گزارش‌های نقض حقوق بشر، به‌ویژه هدف قرار دادن گروه‌های آسیب‌پذیر، چشم‌انداز تیره‌ای را برای پاکستان ترسیم می‌کند. ناپدید شدن‌های اجباری، بازداشت‌های خودسرانه و بازجویی‌های وحشیانه- که به خانواده‌ها آسیب وارد کرده و ترس را در جامعه گسترش می‌دهد- در این کشور به امری عادی تبدیل شده است. در این میان به خصوص تقلب قبل از انتخابات و انکار حقوق سیاسی نگران‌کننده و نشان‌دهنده انحراف از اصول دموکراتیک است.

پیامدهای این فرسایشی که در دموکراسی شاهدیم؛ عمیق خواهد بود و می‌تواند به ناآرامی و نارضایتی داخلی عظیمی منجر شود و به افزایش بی‌ثباتی اجتماعی و اقتصادی پاکستان کمک کند. سرخوردگی جوانان نیز که با اقدامات دولت تشدید می‌شود، خطر تعمیق شکاف‌های موجود را به دنبال خواهد داشت.

تحولات اخیر- که در گزارش رتبه‌بندی دموکراسی ۲۰۲۳ واحد اطلاعات اکونومیست نیز بر شدت آن تأکید کرده- پاکستان را در آستانه تنزل به یک رژیم استبدادی قرار داده است. مایکل کوگلمن از مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون در مقاله‌ای در «تایمز اقتصادی» در این زمینه می‌گوید: «مایه تاسف است که پس از ۱۵ سال متوالی حکومت غیرنظامی و برخی اصلاحات تمرکززدایی که دموکراسی پاکستان را تقویت کرد، این کشور پسرفت کرده و حتی در قیاس با دوره‌های حکومت نظامیان نیز کمتر دموکراتیک توصیف می‌شود».