نفیسه خاتون کیست؟

غالبا هنگامی که صحبت از امامزاده ای می شود تصوری که در ذهن همه ما از یک «امام زاده» نقش می بندد، بیشتر در قالب یک مرد نورانی و خوش سیما است که دارای فضیلتهایی بوده و احتمالا در جنگ شهید شده و حالا مزارش شده زیارتگاه. اما بیشمار امامزاده ی صاحب کرامت که «زن» بوده اند و دارای کرامات و فضیلت هستند وجود دارد. برای اینکه بفهمیم تصویر پیشفرض ما از امام زاده چندان درست نیست به معرفی یکی از بانوان صاحب فضیلت از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام به نام نفیسه خاتون می پردازیم.

ویژگی های سیده نفیسه خاتون

نفیسه خاتون دختر حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالب در سال ۱۴۵ قمری در مکه بدنیا آمد، شوهر وی اسحاق مؤتمن پسر امام صادق (ع) بوده و از طرف مادر منتسب به حضرت عباس بن علی (ع) است و حاصل این ازدواج دو فرزند است به نام های قاسم و ام کلثوم.

نفیسه خاتون در زهد و تقوا بسیار بی نظیر بوده است. گفته می شود وی بیش از سی بار به زیارت خانه خدا رفته و بیشتر عمرش را روزها روزه می گرفته است و شبها نیز به دعا و مناجات ونیایش با خدا سپری کرده است. گفته می شود که این بانوی بزرگوار دارای اموال بسیاری بوده اند و بسیار به نیازمندان و بیماران و فقرا کمک می کرده اند.

ورود نفیسه خاتون به مصر

در یکی از سفرهایی که نفیسه خاتون به همراه همسر و فرزندانش به زیارت مرقد ابراهیم خلیل الله رفته بودند در راه بازگشت در مصر توقف کردند. وقتی مردم از ورود این بانویی علوی به مصر باخبر شدند، به استقبال او آمدند. او همراه شوهرش در خانه تاجری به نام جمال الدین بن عبدالله بن جَصّاص سکونت گزید. مردم مصر از حاکم مصر خواستند موجبات اقامت ایشان را فراهم کند و او خانه‌ای به ایشان اختصاص داد و نفیسه برای همیشه در مصر ساکن شد.

از جمله کراماتی که مصریان از آن حضرت دیدند این بود که آب رود نیل بسیار کم شده بود عده ای از مردم مصر نزد نفیسه خاتون رفتند و از او کمک خواستند ایشان مقنعه خود را به آنها داد و گفت: آن را به درون نیل بیندازید. مردم این کار را کردند و به برکت آن حضرت نیل پر آب شد. بعد از مشاهده کرامات اینچنینی بنا به درخواست مردم مصر از این بانو واسحاق مؤتمن آنان در مصر ماندگار شدند.

علم و فضیلت نفیسه خاتون

محمد شافعی رییس مذهب شافعی از جمله کسانی بود که از حضور این بانو کسب فیض کرد. محمد شافعی به این بانو عقیده ی خاص داشت و همیشه احادیث و روایاتی را ازاین بانو می شنید. وى همواره از سیده نفیسه استفاده‌هاى علمى و معنوى مى‌برد و هنگامى که براى تدریس به مسجد فسطاط مى‌رفت، در سر راهش در منزل این بانو توقف مى‌کرد و از او اخذ حدیث مى‌نمود. و بهتر است بدانید که ایشان هیچ آموزشی از کسی ندیده و در هیچ جلسه درسی شرکت نکرده اند ولی بر اثر پرهیزگاری و اطاعت از پرودگار به مرحله ای از تکامل معنوی دست یافت و این ارتقای روحی نوری شد بر دل وی و این ویژگى موجب شکوفایى استعدادهاى عالى وى گشت و بعد متعالى وجودش را فضیلت بخشید و بر علم و معرفتش افزود و به قول حضرت على علیه‌السلام که مى‌فرمایند: العلم محیى النفس (دانش روح را زنده مى‌کند) .

رحلت این بانوی بزرگوار

بانو نفیسه خاتون در اوایل ماه رجب درسال ۲۰۸ق در بستر بیماری افتاد و این بیماری تا ماه رمضان به طول انجامید. در طول این چند ماه نفیسه خاتون از روزه گرفتن دست بر نداشت، حتی وقتی پزشکی که به معالجه او آمده بود گفت باید برای سلامتی جسمانی روزه را افطار کنید، جواب داد: سی سال تمام است که از خداوند می خواهم مرا درحال روزه داری از دنیا ببرد و حال که لحظه دیدار نزدیک است روزه خود را افطار کنم؟
لحظه ای که حال نفیسه خاتون دگرگون شد مشغول خواندن سوره انعام بود وقتی به آیه «لهم دارالسلام عند ربّهم و هو ولیّهم بما کانوا یعملون » رسیدد جان به جان آفرین تسلیم نمودد و در سن ۶۳ سالگی به دیدار حق شتافت.

بعد از فوت ایشان مردم ازسراسر مصر جمع شدند و بسیارماتم سرایی کردند، شمع های بسیاری روشن کردند وازخانه هر مصری صدای گریه وناله بلند بود و هنگام نماز بر بدن وی جمعیت بسیار زیادی حضور داشتند.

اسحاق مؤتمن خواست پیکر همسرش رابه قبرستان بقیع برده ودر کنار اجداد طاهرینش دفن نماید، مردم مصر خواستند که این مخدره را برای تبرک در مصر دفن کند ولی اسحاق قبول نکرد تا اینکه در آن شب رسول اکرم را درخواب دید که به اسحاق فرمود: با اهل مصر در باب نفیسه خاتون معاوضه کن همانا به برکت او برایشان رحمت نازل شود. این طور شد که اسحاق رضایت داد تا بدن مطهر نفیسه خاتون در مصر دفن شود. بعد از دفن اومصریان برای او بارگاهی ساختند و مردم زیادی از سراسر مصر به زیارت مرقد این بانوی بزرگ می آمدند. مردم مصر ازاین بانو حاجات خود را میگرفتند.

در تاریخ چنین آمده است که ایشان به دست خودش قبری برای خویش حفر کرده و هر روز وارد آن و به نماز و قرائت قرآن مشغول می شدند بطوری که شش هزار ختم قرآن در آن قبر انجام دادند.

حرم نفیسه خاتون الان هم جزو اماکن زیارتی مردم مصر خصوصا شیعیان سرزمین نیل به حساب می آید و دارای زیارتنامه مخصوص می باشد. در قسمتی از زیارتنامه نفیسه خاتون آمده است:
السلام و التحیه و الاکرام و الرضا من االعلی و الاعلی الرحمن علی سیده النفیسه سلاله نبی الرحمه و هادی الامه و واقفی حوائجنا فی الدنیا و الاخره یا رب العالمین

شیخ ذبیح‌اللّه محلاتى هم در کتاب «ریاحین الشریعه» مى‌نویسد: سیّده نفیسه بنت حسن بن زید بن الحسن بن على بن ابى طالب علیه‌السلام که در خاک مصر مدفون است، مزارش زیارتگاه خاص و عام مى‌باشد و به طاهره و کریمه‌الدارین مشهور است.