مناجات پانزدهم خمس عشر یا مناجات الزاهدین با ترجمه و قرائت صوتی

مناجات الزاهدین، مناجات پانزدهم خمس عشر می باشد که در فارسی به مناجات پارسایان معنی شده است. حضرت امام زین العابدین علیه السلام در این مناجات به معرفی دنیا بعنوان محلی برای مکر، خدعه، نیرنگ و فریب پرداخته اند. نکته های بیشتر در مطلب مناجات پانزدهم خمس عشر.

مروری بر مناجات الزاهدین

پیام اصلی مناجات زاهدین یا همان مناجات پانزدهم خمس عشر درخواست از خداوند متعال است، همانگونه که تجللی روح توحید در اعمال و رفتار و گفتار انسان از جمله درخواست های انسان است و باید انسان به این باور برسد که همه امور و خواسته های ما با اراده و کمک خداوند انجام می گیرد و اگر کمک های خداوند نباشد هیچ کاری انجام نمی گیرد و قدرتی ورای قدرت الله وجود ندارد و از هیمن رو در نمازهایمان به خداوند متعال عرض می کنیم: إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإَِیّاکَ نَسْتَعِینُ؛ و وقتی از سجده برمی‌خیزیم بگوییم: بِحَوْلِ اللَّهِ وَقُوَتِهِ أَقُومُ وَأقْعُدُ.

این مطلب بدیهی است که یاری خدا از راه اسباب و وسایل و عواملی است که در اختیارمان قرار گرفته است. و بسیاری از این نعمت های الهی که در زندگی مان قرار دارد باید استفاده نماییم. با ذکر این مقدمه می رویم سراغ مناجات زاهدین و مروری بر محتوای این مناجات زیبا:

فراز اول مناجات پانزدهم خمس عشر اشاره به چهره مذموم و نکوهیده ی دنیا دارد. حضرت سجاد علیه السلام این دنیا را محل مکر و خدعه و نیرنگ و فریب معرفی فرموده اند که انسان در این سرای مخوف زندانی شده و بواسطه مکر و حیله دنیا درون چاه ها و ورطه های هلاکت افتاده است. و نهایت اسارت انسان در دنیا نیز مرگ است.

حضرت زین العابدین علیه السلام در مناجات پانزدهم خمس عشر از خداوند می خواهد پناه انسان باشد دربرابر دام فریب ونیرنگ دنیا.

درخواست بعدی امام سجاد علیه السلام درخواست مقام زهد و وارستگی از خداوند متعال است آنجا که می فرماید: «خدایا! به توفیق و نگه‌داری خود، به ما زهد و بی‌رغبتی به دنیا عطا کن؛ و ما را از شر دنیا سلامت بدار؛ و جامه‌های عصیان و مخالفت با خود را از ما بر کن؛ و با حسن کفایت و تدبیرت، خود عهده‌دار کار ما باش؛ و از رحمت بی‌انتهایت بر عطای همیشگی به ما بیفزای؛ و از موهبت‌های فیض و بخششت، انعام ما را بهتر و بیشتر ساز.»

از آنجا که مناجات پانزدهم خمس عشر به نام مناجات الزاهدین نام گذاری شده است لازم است تا در خصوص واژه زهد بیشتر بدانیم:

«زهد» و «زهاده» در لغت به‌معنای اعراض و رغبت نداشتن به چیزی است، و در مقابل آن، رغبت و حرص است. در قرآن کریم خداوند با اشاره به زهد و بی‌رغبتی فروشندگان یوسف علیه السلام نسبت به آن حضرت، می‌فرماید:
وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَهٍ وَکَانُوا فِیهِ مِنَ الزَّاهِدِینَ؛ «و او را به بهایی اندک، درهمی‌چند، فروختند و به او بی‌رغبت بودند».

زهد در دنیا به‌معنای بی‌اعتنا بودن و بی‌رغبت بودن به دنیا می باشد، و زاهد کسی است که اعتنایی به آنچه از دنیا به دست می‌آورد و یا از دست می‌دهد، نداشته باشد. زاهد از کار و تلاش دست نمی‌کشد و در حد ضرورت از دنیا بهره‌مند می‌شود و در‌عین‌حال اعتنا و رغبتی به دنیا ندارد. در واقع می توان گفت زاهد مصداق سخن خداوند است، آنجا که فرمود: لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَکُمْ وَلا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ؛ «تا به آنچه از دست شما رفت، اندوه مخورید و بدانچه به شما داد شادمان نشوید».

زهد مطلوب در نگاه اسلام، که در مناجات پانزدهم خمس عشر به آن اشاره شده است آن است که انسان برای انجام بهتر مسئولیت‌های خود، سادگی و گریز از تجمل را در پیش بگیرد و به مظاهر پرزرق‌وبرق زندگی بی‌اعتنا باشد. بدیهی است که این طرز رفتار به‌ خاطر پلید دانستن دنیا یا به‌دلیل فرار از مسئولیت‌های اجتماعی نیست؛ بلکه زهد در اسلام برای انجام بهتر مسئولیت‌ها و غلبه بر گرایش‌های افراطی، و درجهت هدایت صحیح شیفتگی و دل نبستن به مظاهر زندگی مادی می باشد.
بنابراین زهد در اسلام با داشتن مال و ریاست در دنیا منافات ندارد و درواقع زاهد کسی است که مظاهر زندگی را بیش از خداوند و رضایت او دوست نمی‌دارد و اهداف الهی را قربانی اهداف دنیوی نمی‌کند. انسان زاهد آخرت را اصل قرار می‌دهد و دنیا را به‌منزله فرع و وسیله و مقدمه آن می‌جوید.

درخواست دیگری امام سجاد در مناجات پانزدهم خمس عشر درخواست کمک از خداوند و عهده‌داری و تدبیر کارهای انسان و نیز درخواست عطای درک لذت انس با خدا، محبت به او و لقاء و شهود جمال کبریایی‌اش می باشد.

متن مناجات پانزدهم خمس عشر

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

إِلَهِی أَسْکَنْتَنَا دَارا حَفَرَتْ لَنَا حُفَرَ مَکْرِهَا وَ عَلَّقَتْنَا بِأَیْدِی الْمَنَایَا فِی حَبَائِلِ غَدْرِهَا فَإِلَیْکَ نَلْتَجِئُ مِنْ مَکَائِدِ خُدَعِهَا وَ بِکَ نَعْتَصِمُ مِنَ الاغْتِرَارِ بِزَخَارِفِ زِینَتِهَا فَإِنَّهَا الْمُهْلِکَهُ طُلابَهَا الْمُتْلِفَهُ حُلالَهَا الْمَحْشُوَّهُ بِالْآفَاتِ الْمَشْحُونَهُ بِالنَّکَبَاتِ إِلَهِی فَزَهِّدْنَا فِیهَا وَ سَلِّمْنَا مِنْهَا بِتَوْفِیقِکَ وَ عِصْمَتِکَ وَ انْزَعْ عَنَّا جَلابِیبَ مُخَالَفَتِکَ وَ تَوَلَّ أُمُورَنَا بِحُسْنِ کِفَایَتِکَ.

وَ أَوْفِرْ مَزِیدَنَا مِنْ سَعَهِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْمِلْ صِلاتِنَا مِنْ فَیْضِ مَوَاهِبِکَ وَ أَغْرِسْ فِی أَفْئِدَتِنَا أَشْجَارَ مَحَبَّتِکَ وَ أَتْمِمْ لَنَا أَنْوَارَ مَعْرِفَتِکَ وَ أَذِقْنَا حَلاوَهَ عَفْوِکَ وَ لَذَّهَ مَغْفِرَتِکَ وَ أَقْرِرْ أَعْیُنَنَا یَوْمَ لِقَائِکَ بِرُؤْیَتِکَ وَ أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْیَا مِنْ قُلُوبِنَا کَمَا فَعَلْتَ بِالصَّالِحِینَ مِنْ صَفْوَتِکَ وَ الْأَبْرَارِ مِنْ خَاصَّتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ یَا أَکْرَمَ الْأَکْرَمِینَ

ترجمه مناجات پانزدهم خمس عشر

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى‏اش همیشگى است‏.

خدایا ما را در خانه‏اى ساکن نموده‏اى که گودال‌هاى فریب خود را براى ما آماده ساخته، و در شبکه‏هاى خیانتش به دست‌هاى مرگ آویخته، از دام‌هاى فریبش به تو پناه مى‏آوریم، و چنگ مى‏زنیم از مغرور شدن به زیورهاى آراسته‏اش به عنایت تو، که این دنیا خواهندگانش را هلاک مى‏سازد، و واردینش را نابود مى‏کند، آکنده به آفت‌ها است، انباشته از نکبت‌ها است، خدایا ما را به دنیا بى‏رغبت کن، و به توفیق و عصمت خود ما را از آن سلامت بدار و جامه‏هاى مخالفت را از هستی‌مان بر کن. و با حسن‏ کفایت خود امر کن و ما را سرپرستى فرما.

و فزونى سهم ما را از رحمت گسترده‏ات کامل گردان، و از چشمه‏سار مواهبت عطاى ما را نیکو گردان، و در سرزمین دل‌هاى ما درختان محبت خود را بکار، و انوار معرفت خود را بر ما کامل کن، و شیرینى گذشت‏ و لذت آمرزش خود را به ما بچشان، و دیده‌های ما را در جهان دیگر به دیدار خود روشن فرما، و محبت دنیا را از دل ما بیرون کن، آن گونه که در مورد نیکوکاران برگزیده‏ات و خاصان نیکو کردارت انجام دادى، به حق مهربانى‏ تو اى‏ مهربان‏‌ترین مهربانان و اى گرامى‏‌ترین گرامیان.