مناجات دهم خمس عشر؛ مناجات المتوسلین + شرح، متن، ترجمه و قرائت صوتی

مناجات المتوسلین مناجات دهم خمس عشر است که به معنی مناجات توسل کنندگان می باشد. از موضوعات و مسائلی که در مناجات دهم خمس عشر به آن اشاره شده است، توسل و وسائل توسل و تقرب به خداوند متعال است و بیان این مطلب که انسان فقط در سایه سار لطف و کرم الهی به آرامش خواهد رسید. همراه با اطلس پلاس، مروری بر محتوای دهمین مناجات خمس عشر داشته باشیم.

مناجات المتوسلین نجوایی برای توسل به حضرت حق

«توسل» مفهومی است که شیعه با آن بواسطه اندیشه و محتوای مذهب خویش که از ائمه معصومین علیهم السلام دست به دست و سینه و سینه به ما رسیده است، آشنایی کامل دارد.

ادعیه بسیاری از بزرگان و پیشوایان معصوم ما به یادگار مانده است که همگی بیانگر این عقیده ی ارزشمند است، توسل و وسیله در لغت به معانی زیر آمده است:

«الوسیله وهى ما یتقرب به الى الشى ء» (طریحى، ۱۹۸۵م، ج ۵، ص ۴۹۱)؛ «وسیله چیزى است که بدان، انسان به چیزى دست مى یابد»

همچنین ابن منظور مصری در لسان العرب در مورد معنی وسیله نوشته است: «الوسیله ما یتقرب به الى الغیر» (ابن منظور، ۱۴۱۰ق، ج ۱۱، ص ۷۲۴)؛ «وسیله چیزی است که بدان مى توان به چیز دیگرى دست یافت.»

در متون دینى و مذهبى ما «وسیله» چیزى است که انسان بوسیله آن به خداوند تقرب پیدا مى کند. کلمه «وسیله» که به معنی عاملى که موجب تقرب به خداوند مى شود، دو بار در قرآن به کار رفته است.

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیهِ الْوَسِیلَهَ وَجَاهِدُوا فِى سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» (مائده: ۳۵)؛ اى کسانى که ایمان آورده اید، از خدا پروا کنید و [براى نزدیکى ]به او وسیله بجویید و در راهش جهاد کنید، باشد که رستگار شوید.

در آیه دیگر مى فرماید:

«أُولَئِکَ الَّذِینَ یدْعُونَ یبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِیلَهَ أَیهُمْ أَقْرَبُ وَیرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُورا»(اسراء: ۵۷)؛ آنان [(جن و انس و ملائکه) ]که مشرکان ایشان را [به خدایى ]مى خوانند، خود به سوى پروردگارشان وسیله اى مى جویند [تا بدانند ]که کدامشان [به او] نزدیک تر است، و به بخشایش او امید دارند و از عذابش مى ترسند، زیراکه عذاب پروردگارت درخور بیم و پرهیز است.

با ذکر این مقدمه می رویم سراغ مروری کوتاه بر مناجات دهم خمس عشر که به مناجات المتوسلین مشهور است، در فراز اول این دعا حضرت امام سجاد علیه اسلام می فرمایند که ما تنها دو وسیله برای نزدیک شدن و تقرب به خداوند متعال داریم که عبارتند از جاذبه های معربانی خدا و شفاعت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، و سپس در ادامه از خداوند متعال درخواست می کنند که این دو را وسیله ای برای آمرزش و دستیابی به سعادت و رضوان خویش قرار دهد.

توجه به این نکته در مناجات دهم خمس عشر ضروری است که بدانیم اینکه حضرت سجاد مهربانی و عطوفت خدا و سپس شفاعت پیامبر را وسیله تقرب به خدا م یداند از این جهت است که انسان تا مورد توجه مهر و رحمت الهی قرار نگیرد، مشمول شفاعت پیامبر نمی شود پس اول چتر رحمت الهی بر سر انسان سایه می افکند و پس ازآن انسان لیاقت بهره مندی از شفاعت پیامبر را دارا می شود و در پرتوی این شفاعت به ساحل نجات و سعادت دست می یابد.

پس از بیان این نکته در مناجات دهم خمس عشر حضرت سجاد علیه السلام به بیان صفات خداوند می پردازد که عبارتند از اینکه خدای مهربان ما معدن بزرگواری و کرم است و کریم تر و بزرگوارتر و مهربان تر از او وجود ندارد. و اینکه خدای ما تنها همنشین و انیس انسان های غریب است آنها که حتی خویشان و دوستان شان او را از خود رانده اند. خدا پناه تمام کسانی است که رانده شده اند و پناهی ندارند.

مناجات دهم خمس عشر با ذکر دو نکته ی دیگر به پایان می سد و آن دو نکته نیز این است که بندگان امید به عفو بی نهایت و کرم و بخشایش نامحدود خداوند دارد و نیز این که اگر عفو و کرم و بخشش و لطف خدا شامل حال بندگان نشود هیچ کس از اهل نجات نخواهد بود.

متن مناجات دهم خمس عشر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِلَهِی لَیْسَ لِی وَسِیلَهٌ إِلَیْکَ إِلاَّ عَوَاطِفُ رَأْفَتِکَ‏
وَ لاَ لِی ذَرِیعَهٌ إِلَیْکَ إِلاَّ عَوَارِفُ رَحْمَتِکَ وَ شَفَاعَهُ نَبِیِّکَ نَبِیِّ الرَّحْمَهِ وَ مُنْقِذِ الْأُمَّهِ مِنَ الْغُمَّهِ
فَاجْعَلْهُمَا لِی سَبَباً إِلَى نَیْلِ غُفْرَانِکَ وَ صَیِّرْهُمَا لِی وُصْلَهً إِلَى الْفَوْزِ بِرِضْوَانِکَ‏
وَ قَدْ حَلَّ رَجَائِی بِحَرَمِ کَرَمِکَ وَ حَطَّ طَمَعِی بِفِنَاءِ جُودِکَ فَحَقِّقْ فِیکَ أَمَلِی وَ اخْتِمْ بِالْخَیْرِ عَمَلِی‏
وَ اجْعَلْنِی مِنْ صَفْوَتِکَ الَّذِینَ أَحْلَلْتَهُمْ بُحْبُوحَهَ جَنَّتِکَ وَ بَوَّأْتَهُمْ دَارَ کَرَامَتِکَ‏
وَ أَقْرَرْتَ أَعْیُنَهُمْ بِالنَّظَرِ إِلَیْکَ یَوْمَ لِقَائِکَ وَ أَوْرَثْتَهُمْ مَنَازِلَ الصِّدْقِ فِی جِوَارِکَ‏
یَا مَنْ لاَ یَفِدُ الْوَافِدُونَ عَلَى أَکْرَمَ مِنْهُ وَ لاَ یَجِدُ الْقَاصِدُونَ أَرْحَمَ مِنْهُ‏
یَا خَیْرَ مَنْ خَلاَ بِهِ وَحِیدٌ وَ یَا أَعْطَفَ مَنْ أَوَى إِلَیْهِ طَرِیدٌ إِلَى سَعَهِ عَفْوِکَ مَدَدْتُ یَدِی‏
وَ بِذَیْلِ کَرَمِکَ أَعْلَقْتُ کَفِّی فَلاَ تُولِنِی الْحِرْمَانَ وَ لاَ تُبْلِنِی بِالْخَیْبَهِ وَ الْخُسْرَانِ یَا سَمِیعَ الدُّعَاءِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‏

ترجمه مناجات دهم خمس عشر

.

به نام خداى بخشنده مهربان‏خدایا مرا بسوى تو وسیله جز عواطف مهربانیت نیست
و دست آویزى غیر عطاهاى رحمانیتت و شفاعت پیغمبر رحمتت که نگهدار امت از رنج و آلام دو عالم است نخواهد بود
پس تو این دو را براى من وسیله آمرزش و سبب وصول به مقام سعادت و بهشت رضوانت قرار ده
قافله امید من وارد حریم کرمت گردیده و راحله طمعم به آستان احسانت فرود آمده پس تو اى خدا آرزویى که به کرمت دارم بر آور و کارم را ختم به خیر گردان
و مرا از آن بندگان خاص باصفاى خود قرار ده که در میان بهشت خود در آوردى و در منزل کرامت و عزتت جایگاه بخشیدى
و به مشاهده حسن و جمالت در روز ملاقاتت دیده‏هایشان روشن کردى و آنان را وارث منزلهاى حقیقت در جوار خود گردانیدى
اى خدایى که هیچکس وارد بر کسى کریمتر از تو نشده است و حاجتمندى شخصى رحیم و مهربان‏تر از تو نیافته است
اى بهترین کسى که بى‏کسان در خلوت عنایتت راه یافتند و مهربانتر شخصى که گریختگان بسویت پناه گرفتند اى خدا من بسوى وسیع مقام عفوت دست امید دراز کرده‏ام
و به ذیل کرم و احسانت چنگ زده‏ام پس اى خدا مرا به نا امیدى بر مگردان و مبتلا مساز به زیان و حرمان اى شنواى دعاى خلق اى مهربانترین مهربانان عالم.