مسجد شاه دو شمشیره

کابلی های اصیل مسجد شه دوشمشیر با آن گنبد فیروزه ای و دیوارهای کرمی رنگ مایل به سفیدش را بیش از کسانی که در سال های اخیر از ولایات و کشورهای دیگر به کابل آمده ساکن شده اند، می شناسند.

این مسجد که شهروندان عادی کابلی بیشتر به اسم یک زیارتگاه می شناسند در یکی از شلوغ ترین مکان های پایتخت افغانستان واقع شده است، منطقه ای از شهر که علاوه بر مسجد شاه دو شمشیر مکان ها و بازارهای تاریخی و کهن دیگری نیز در آن قرار گرفته است.

از مسجد شاه دوشمشیر که کمی بگذری به پل باغ عمومی می رسید، مکانی که امروزه به بازار کتاب کابل معروف است اما در گذشته یک مکان فرهنگی بوده و روزنامه ها در آن به فروش می رفته است.

کسانی که از شلوغی و ترافیک خوششان نمی آیند شاید از خودشان بپرسند که چرا این مسجد زیبا و کهن در چنین مکان پررفت و آمدی واقع شده است؛

زیبایی گنبد فیروزه ای با کبوتران سفیدی که اطراف آن پرواز می کنند و گاهی برای خوردن دانه های گندمی که مردم برای آنها می ریزند روی خیابان پایین می آیند همه و همه با مینی بوس های فرسوده ای که هنگام حرکت دنیایی از دود تولید می کنند و گاری های دست فروشان آسیب دیده است.

مسجد شاه دو شمشیر، و نمازهای عید و جمعه

همان طور که گفته شد کمتر افغان ساکن کابل است که مشجد و زیارتگاه شاه دوشمشیر را نشناسد.

در گذشته مردم از مکان های دور شهر کابل برای برپایی نمازهای اعیادی چون قربان و فطر و نیز نماز جمعه به این مسجد می آمدند اما امروزه ترافیک سنگین اطراف آن مانع از حرکت روان در اطراف مسجد شده است.

در گذشته رودخانه ای که از وسط شهر کابل می گذشت نیز به زیبایی مسجد کمک زیادی کرده بود اما امروزه بستر رودخانه کابل که مردم به آن دریای کابل می گویند از انواع و اقسام زباله هایی که مردم می ریزند پر شده و بوی تعفن می دهد.

شاه دو شمشیر در کنار مقبره لیث بن قیس

وجه تسمیه مسجد به یک سردار عرب به نام لیث بن قیس بر می گردد که با دو شمشیر در دو دست می جنگیده ست.

این سردار عرب که به شاه دوشمشیر معروف بود در همین مکان کشته و دفن شد و مسجد هم برای عبادت مردم کابل در این مکان ساخته شد.

نام مسجد از نام این سردار عرب گرفته شده است. شهروندان کابل لیث بن قیس را از بزرگان مسلمانان می دانند و برای زیارت به مقبره وی می آیند.

لیث بن قیس بن عباس که بود؟

همان طور که گفته شد لیث به قیس بن عباس یکی از سرداران عرب بود که با لشکر کابلستان جنگید و در مکانی که امروز مسجد شاه دوشمشیر قرار گرفته کشته شد و دفن گردید.

مردم افغانستان لشکر کابلستان را لشکر کافران می پندارند و جنگ لیث بن قیس با آن را جنگ اسلام علیه کفر می دانند.

گفته شده است در جریان جنگ لیث با لشکر کابلستان، وی به حدی خشمگین و عصبانی شده بود که با هردو دست خود شمشیر برداشت و بر لشکر کفر یورش برد.

لشکر مسلمانان در این جنگ پیروز شد و به پاس رشادت های لیث بن قیس مسجدی به نام او در کنار مقبره اش بنا کردند.

بازسازی مسجد شاه دوشمشیر

افغانستان و جنگ های خارجی و داخلی اش سبب شد مسجد شاه دوشمشیر نیز از حوادث در امان نماند و بخش هایی از آن تخریب گردد.

در زمان حکومت امان الله خان اما این مسجد به دستور همسر شاه امان الله خان بازسازی شد.

مسجد شاه دوشمشیر در روزهای چهارشنبه شاهد حضور جمعیت زیادی از شهروندان کابلی که برای زیارت و نذری دادن به این مکان می آیند می باشد.

حاضران نخود و کشمش نذری پخش می کنند و طلب برآورده شدن حاجات خود را دارند. آنان معتقدند روزهای چهارشنبه زیارت شاه دوشمشیر ثواب بیشتری دارد و آرزوهایشان زودتر برآورده می شود.

شاه دوشمشیر و روایات تاریخی متعدد

اگرچه امروزه بسیاری روایت کشته شدن لیث بن قیس بن عباس در مکانی که امروزه مسجد شاه دوشمشیر واقع شده را باور دارند اما روایت دیگری نیز در مورد مسجد شاه دو شمشیر وجود دارد.

روایات و احادیث در مورد مسجد شاه دوشمشیر فراوان است. عده ای با باور کردن روایت اول می گویند لشکر اسلام برای اولین بار در سال ۳۶ هجری به کابل حمله کرد و فرماندهی این لشکر را فردی به نام لیث بن قیس بن عباس به عهده داشت.

براین اساس لیث در جنگ با لشکر کابلستان کشته و در مکان امروزی مسجد شاه دوشمشیر دفن گردید.

به گواه تاریخ، شاه آن زمان کابل که سرانجام با باج دادن به عرب ها توانست پادشاهی خود را تداوم ببخشید اجازه نمی داد کسی بر سر قبر فرمانده دشمن مقبره بسازد اما بعدها پادشاه با ساخت مقبره بر مزار لیث بن قیس موافقت کرد.

روایت دیگر در مورد مسجد شاه دوشمشیر اما می گوید شاه دوشمشیر یک مومن و متقی بود که با دودست شمشیر می زد و حتی بعد از اینکه سر خود را از دست داد تا مدتی زنده بود و همچنان شمشیر می زد تا اینکه توان خود را از دست داد و روی زمین افتاد.

در آن زمان تمام کابل بت پرست بود و کسی جرأت نمی کرد بر مقبره یک مومن مسلمان مسجد بسازد اما در ادامه و با گسترش روابط تجاری کابلیان و اعراب، مسلمانان در مکانی که قبلا بت های آسمایی قرار داشت مسجد شاه دوشمیشیر را ساختند.  

به هرصورت هرکدام از روایات در مورد مسجد شاه دوشمشیر را باور کنیم باید بگوییم که این مسجد امروزه جلوه خوبی به یکی از مکان های پررفت و آمد کابل بخشیده است و هنوز هم نمازهای اعیاد مردم کابل در این مکان برگزار می شود و مردم در روزهای چهارشنبه برای عبادت و زیارت به این مسجد می آیند: گفته شده که بسیاری از پسران و دختران جوان و حتی زنان نازا با آمدن به این مسجد و نذر و نیاز حاجت گرفته اند.