فولیکول چیست و چه نقشی در بارداری زنان دارد؟

اغلب خانم هایی که قصد باردار شدن دارند، نام فولیکول را از زبان پزشک متخصص زنان خود زیاد شنیده اند و برایشان این سوال ایجاد می شود که فولیکول چیست ؟ و چه تاثیری در باروری دارد؟ برای این منظور پزشک متخصص زنان از طریق سونوگرافی رشد و اندازه فولیکول ها را ارزیابی می کنند.

بیشتر افراد به اشتباه تصور می کنند که فولیکول همان تخمک است اما در واقع باید گفت گامت زن تخمک و گامت مرد اسپرم می باشد و طی عمل لقاح این دو گامت سلول تخم به وجود می آید. فولیکول ها یکی از بخش های اصلی تخمدان هستند که همه مراحل از تشکیل سلول های جنسی ماده تا لقاح با اسپرم را بر عهده دارند.

فولیکول چیست

به کیسه های کوچک محتوی مایع و تخمک های نابالغ، که در لایه خارجی تخمدان قرار دارند فولیکول می گویند. به عبارتی دیگر می توان گفت فولیکول نوعی ساک احاطه کننده تخمک در تخمدان ها است. تخمک نیز نوعی سلول است که در دیواره داخلی فولیکول با نظم خاصی در هر سیکل از قاعدگی به وسیله استروژنی که سایر سلول های فولیکول آزاد می کند، بالغ می شود.

در هر دروره از قاعدگی هنگامی که  تعدادی از فولیکول ها در جهت بالغ سازی تخمک، تحریک می شوند. دراثر این تحریک فولیکول ها بزرگ و پر ازمایع می شوند و به اندازه کافی رشد می کنند وتخمک بالغ شده به دیواره فولیکول متصل می شود. باید گفت از بین چندین فولیکول بزرگ شده فقط یکی از آن ها می تواند تخمک بالغی که برای بارور شدن آماده است را آزاد کند. تخمک آزاد شده به طرف لوله فالوپ هدایت می شود. باقی فولیکول ها  که توانایی آزاد سازی تخمک را ندارند در طی مراحل مختلفی تجزیه می شوند. این نکته نیز حائز اهمیت است که بدانیم هر فولیکول حاوی یک تخمک می باشد.

از عوامل اصلی که سبب باروری زن می شود می توان به ۱- کیفیت تخمک و ۲- تعداد فولیکول ها اشاره کرد.

اما تعداد فولیکول هایی که در سونگرافی مشخص می شود نشان دهنده چیست ؟ در پاسخ می توان گفت، تعداد فولیکول های موجود در تخمدان هر زن، نشان دهنده قابلیت میزان باروری او است. از آنجایی که فولیکول ها محتوی تخمک های نابالغ می باشند، تخمک ها تا هنگامی که فولیکول ها بزرگ و پر مایع شوند، رشد می کنند و در نهایت یک تخمک آزاد می شود. این بدین معناست که هر زن با داشتن تعداد زیادی فولیکول، تخمک های بیشتری تولید می کند و احتمال اینکه یکی از این تخمک ها سالم و قدرت کافی برای باروری را داشته باشد، افزایش می دهد. چیست

باید گفت سلول های تخمک در نخستین هفته جنینی دختران تشکیل می شود. پس از اولین قاعدگی، هر ماه یک تخمک بصورت منظم آزاد می شود و رفته رفته با افزایش سن تعداد تخمک های موجود در تخمدان کاهش می یابد و از همین روست که احتمال بارداری  در سنین بالا کم می شود و احتمال سقط افزایش می یابد. به همین علت کیفیت تخمک ها به وسیله سن، شیوه و شرایط زندگی تعیین می گردد. به طور مثال; در خانمی که سن ۳۵ سالگی را گذرانده، کیفیت تخمک ها نسبت به ۲۵ سن سالگی کاهش یافته است. معمولا در بیشتر خانم ها از سن ۴۰ سالگی به بعد تخمک گذاری به طور طبیعی صورت نمی گیرد.

تا این قسمت از مطالب به پاسخ سوال فولیکول چیست پرداخته ایم. با ادامه مطلب ما را همراهی کنید.

اندازه فولیکول برای باردار شدن باید چقدر باشد

از آنجایی که فولیکول های موجود در تخمدان محل ذخیره تخمک ها به شمار می آیند و هورمون های جنسی زنانه مانند پروژسترون و استروژن را تولید می کند، اندازه یک فولیکول طبیعی و بالغ که برای عمل لقاح و تخمک گذاری آماده شده است، باید حدودا ۱۸ تا ۳۰ میلی متر قطر داشته باشد. در هر چرخه منظم از قاعدگی فولیکول های زیادی رشد می کنند وهر کدام یک تخمک را بالغ می کنند تا توانایی باروری داشته باشد.

مراحل رشد فولیکول چیست

همه تصور اشتباهی از مراحل رشد فولیکول در تخمدان ها دارند و به گمان این هستند که رشد آن ها فقط در چرخه قاعدگی اتفاق می افتد. باید گفت رشد فولیکول و یا چرخه عمر آن قبل از تولد نوزاد دختر آغاز می شود. هنگامی که تخمدان ها رشد ابتدایی خود را شروع می کنند، تخمدان ها فقط محتوی فولیکول های اولیه هستند. به طوریکه آن ها می توانند تا ۵۰ سال در حالت خواب باقی بمانند. مدت زمانی که طول می کشد یک فولیکول اولیه به یک فولیکول بالغ برای تخمک گذاری تبدیل شود ۶ ماه تا یک سال است.

از آنجایی که در طی مراحل رشد فولیکول، تعدادی از آن ها رشد خود را متوقف می کنند و از بین می روند و باقی فولیکول ها به رشد کردن ادامه می دهند، اینطور به نظر می آید که نوعی رقابت میان فولیکول ها برای آزاد سازی تخمک و تخمگ گذاری وجود دارد. از این میان کمتر از یک درصد از آن ها تخمک گذاری می کنند. مراحل رشد فولیکول به شرح زیر است:

• فولیکول اصلی: مرحله ای که همه فولیکول ها در داخل تخمدان های نوزاد دختر وجود دارند.
• فولیکول های اولیه: تعدای از فولیکول های اصلی در این مرحله، رشد و بلوغ خود را آغاز می کنند تا به مرحله یائسگی برسند.
• فولیکول های ثانویه: این فولیکول ها همان سلول هایی هستند که عمل ترشح هورمون ها را بر عهده دارند.
• فولیکول های سوم: این نوع از فولیکول ها با عنوان فولیکول های آنترال شناسایی می شوند که شامل حفره ای از مایعی به نام antrum پر شده،است در این مرحله فولیکول ها تنها بوسیله سونوگرافی ترانس واژینال مشاهده می شوند.
• فولیکول Graafian : فولیکولی بزرگ برای عمل تخمک گذاری، از میان فولیکول های سوم فقط یک یا دو عدد از آن ها در هر سیکل خود را به مرحله تخمک گذاری می رسانند و بالغ می شوند.
• فولیکول Corpus luteum: این نوع فولیکول از سایر فولیکول هایی که پاره شده اند تشکیل شده است که می تواند تخمک را آزاد کند.