همه چیز درباره پدیده سقوط ابرها

شاید این موضوع برای شما جالب توجه باشد زیرا پدیده سقوط ابرها به نظر کمی عجیب می‌آید. با ما همراه باشید تا در این مقاله دربارۀ این موضوع و چگونگی وقوع آن صحبت کنیم.

ابر چیست؟

ابرها توده هایی از قطرات بسیار ریز آب هستند که در طبقه های زیرین و میانی جو (اتمسفر) تشکیل می‌شوند. این توده بخار مانند، از همان عناصری که مایعات سطح سیاره را تشکیل می‌دهند به وجود آمده است.

در سیارۀ ما یعنی زمین ابرها نه از بخار آب که از قطرات بسیار ریز آب به وجود آمده اند.

پدیدۀ سقوط ابرها :

دیدن منظرۀ آسمانی که در زمینۀ آبی خوش رنگ آن، ابرهای کومولوس پنبه ای بزرگ و سپید به زیبایی در حرکت هستند بسیار زیبا و دیدنی است.

اینکه ابرها به همین راحتی حرکت می‌کنند و در آسمان به آسانی شناور هستند اما سقوط نمی‌کنند دلیلش چیست؟ مطمئنا تا به حال با پدیده سقوط ابرها مواجه نشده اید. این که یک ابر از آسمان با یک صدای بلند بر زمین بخورد برای ما قابل تصور نیست.

ما می‌دانیم که وزن آب بیشتر از وزن هوا است و همان طور که گفتیم قطرات بسیار ریز آب هستند که ابر را تشکیل می‌دهند.

با این توصیف چگونه می‌شود ابری که از ذرات آب تشکیل شده است این طور راحت در آسمان شناور باشد و به زمین سقوط نکند؟

هر قطعه ابر کوچک وزن بسیار سنگینی دارد شاید نزدیک به ۵۰۰ تن و یا بیشتر. تقریبا می توان گفت معادل وزن چندین راس فیل است.

چگالی آب که از هوا بیشتر است و هر تکه ابر کوچک هم به اندازه یک عالمه فیل وزن دارد، جاذبه زمین هم که هست، پس واقعا چطور ما هر لحظه با پدیده سقوط ابرها مواجه نیستیم؟

حقیقت این است که اگر همه ذرات تشکیل دهنده ابرها که قطرات ریز آب هستند به یکدیگر متصل ‌بودند ما به راحتی با سقوط ابرها مواجه می‌شدیم.

ذرات تشکیل دهندۀ ابر قطری برابر با یک تا صد میکرون دارند. هر تودۀ ابری از ذره های جداگانه ای به همین ابعاد تشکیل شده است. به طور متوسط در هر یک سی سی از حجم ابر می‌توانیم صدها ذرۀ کوچک بیابیم.

در حقیقت میان هر دو ذره فاصله ای در حدود یک میلی متر وجود دارد. همین اندازه فاصله که به نظر ما خیلی کم می آید به اندازه تقریبا صد برابر قطر هر ذره است و عملا اکثر این ذره ها در هنگام حرکت ابرها به یکدیگر برخورد نمی‌کنند و حتی نزدیک هم نمی‌شوند.

پس متوجه شدیم که اگر چه جرم کل یک ابر بسیار زیاد است، اما تک تک ذراتی که ابر را تشکیل داده اند جرم بسیار کم و سبکی دارند.

این ذره های تشکیل دهنده ابرها هر کدام به صورت جداگانه در هوا شناور هستند و این گونه است که پدیده سقوط ابرها را نمی‌توان دید.

نیروی لازم برای حرکت دادن یک کره کوچک در یک محیط فشرده بر حسب قانون استوکس محاسبه می‌گردد. با کمک آن می‌توان سرعت سقوط ذرات تشکیل دهندۀ ابرها را نیز حساب کرد.

این سرعت با در نظر گرفتن قطر ذره‌ ها به قدری کم و ناچیز است که شاید بیشتر از دو سال طول می‌کشد تا یک ابر بتواند به اندازۀ یک متر سقوط کند.

ولی خب عمر هیچ ابری به این اندازه قد نمی‌دهد و پیش از آنکه به آن نقطه برسد ابر دگرگون می‌شود. با توجه به این محاسبات و توصیفات می‌توان گفت ما زمانی شاهد سقوط ابرها هستیم که محیط بسیار فشرده تری باشد و قطرات تشکیل دهنده با هم ترکیب شده و تشکیل ذره های بزرگ تر را بدهند.

که این گونه در اثر زیاد شدن قطر، سرعت سقوط آنها افزایش پیدا می‌کند و ما شاهد سقوط ابرها به شکل باران بر روی زمین هستیم.

انواع ابرها:

ابرها انواع متعددی دارند که در ذیل به نام و معرفی برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

ابر کومولوس:

این ابر که به آن کومه ای هم می‌گویند نشانه این است که هوای خوب و ملایمی پیش روی ماست. این ابرها شبیه گلوله های پنبۀ از هم باز شده هستند و شکل آنها نشان دهندۀ حرکت عمودی هوای گرم به طرف بالای جوّ است.

مقدار رطوبت و همچنین تراکم این ابر، با پایین ابر که به صورت تخت می‌باشد مرتبط است. طوری که هر چقدر این خصوصیات زیادتر باشند، ابر قدی بلندتر دارد و پایین آن که تخت است در قسمت زیرین قرار می‌گیرد.

ابر کمولونیمبوس:

این ابرها با رعد و برق همراه و نشانگر وقوع طوفان هستند. توده های انبوه ابر که به شکل یک برج بزرگ هستند این ابر را تشکیل می‌دهند.

ابر آلتوکومولوس:

این دسته از ابرها نشانگر وقوع احتمالی باران است. تکه های بزرگ از قطره های ریز آب که به طور معمول به صورت شیار یا امواج منظم هستند این ابرها را تشکیل می‌دهند.

ابرا استراتوس:

این ابرها نشانۀ احتمال نرمۀ باران هستند. به صورت لایه های یک دست و شبیه به مه هستند که معمولا به صورت توده های بخار مانند متراکم که قطر آنها یکسان است دیده می‌شوند.

ابر نیمبواستراتوس:

هنگامی که این ابر را مشاهده می‌کنید نشان دهندۀ این است که باران یا برف پی در پی در پیش دارید.

ابرا آلتواستراتوس:

این ابرها نشانگر این هستند که احتمال بارش باران های ملایم وجود دارد. این دسته از ابرها به صورت لایه های خاکستری و یکنواخت و هم شکل هستند که رنگ آنها متمایل به آبی است.

ابر سیروس:

این ابر نشان دهندۀ هوای خوب و ملایم است. این ابرها در مرتفع ترین قسمت هستند و بیشتر به صورت سفید رنگ و شفاف و مانند پر هستند و سرشار از بلورهای یخ در آسمان قابل مشاهده می‌باشند.

ابر پیروکومولوس:

این دسته از ابرها در اثر گرم شدن بیش از اندازۀ یک ناحیه و تبدیل شدن آن به رسانای گرما تشکیل می‌شود. در نهایت این ابرها به کومولوس تبدیل می‌شوند.

وقوع آتش سوزی های جنگلی، انفجارات هسته ای و فعال شدن فعال شدن آتشفشان ها همگی می‌تواند از دلایل تشکیل ابرهای پیروکومولوس باشند.

ابر استراتوکومولوس:

این ابرها رنگی خاکستری و یا تیره دارند و عموما به شکل دسته یا خطوط و یا امواجی از ابرهای خاکستری با فاصله هایی روشن ایجاد می شوند و بارندگی های رگباری ندارد.