ساج خانگی و طرز تهیه نان خوشمره خانگی

ساجی نانی نازک و پهن است که بیشتر در مناطق غربی و شمال غربی کشور ایران پخت می شود. این نان بر روی یک صفحه گرد و نسبتاً گود که از جنس چدن و سفال است تهیه می شود. این مطلب ازاطلس پلالس به ساج خانگی و طرز پخت نان بر روی آن پرداخته است.

نان ساجی به اندازه ها و شکل های مختلف پخت می شود. نان تیری تپ‌ تپی، فه‌ تیره و ته ‌کله‌ایی نان هایی هستند که به وسیله ساج خانگی تهیه می شوند.

پخت این مدل نان در میان مردم غرب کشور، مردمان لک، کرد و لر و همچنین استان های گیلان، فارس، ایلام، لرستان، کرمانشاه و خوزستان رواج دارد.

تاریخچه ساج خانگی

ساج یکی از محصولات سنتی و اصیل استان گیلان است و اصلی ترین نان های ساجی را در این منطقه می توان یافت.

پخت نان یکی از کارهای روزانه روستائیان در مناطق مختلف کشور به شمار می رود. اگر به پخت و تهیه نان به عنوان یک تفریح نگاه نکنیم، می توان از آن به عنوان یک فعالیت سرگم کننده یاد کرد.

شهرهای شمالی کشور علاوه بر مناطق تفریحی و دیدنی زیبا و خوش آب و هوا، خوراکی های خوشمزه ای نیز به عنوان سوغاتی برای گردشگران دارد.

پخت نان توسط ساج خانگی از روزگاران گذشته مرسوم بوده است، اما این که خاستگاه آن کجاست و به چه دوره ای بر می گردد مشخص نیست.

همین قدر می دانیم که مردم گیلان شاید اولین کسانی بودند که این وسیله را اختراع و بر روی آن نان درست کردند.

زنان و مردان برای درست کردن نان محلی اغلب گرد هم جمع می شوند و نان محلی را در منازل خود تولید می کنند.

نان که به عنوان یکی از پایه های مواد غذایی به شمار می رود ترکیبی است از آب، آرد و در برخی موارد افزودنی های دیگری نیز به آن اضافه می شود.

هر ناحیه، به شیوه خاص خود نان طبخ می کند، شیوه ای که در هر منطقه  برای پخت نان به کار می رود بسته به شرایط اقلیمی با دیگر مناطق تفاوت دارد.

درست کردن نان به وسیله ساج خانگی یکی از شیوه های پخت نان است که از قدیم الایام در روستاهای مناطق مختلف تهیه می شده است.

اگر شما هم علاقه مند به تهیه و پخت نان در منزل به وسیله ساج خانگی هستید با ما تا پایان این نوشته همراه باشید. در ادامه به طرز تهیه نان ساجی که بسیار ساده و آسان است به تفصیل پرداخته شده است.

انواع ساج

• ساج چدن
• ساج سفالی
• ساج آهنی
• ساج استیل

طرز تهیه نان با ساج خانگی

برای پخت نان در منزل کافی است به مقداری آرد، نمک و آب دسترسی داشته باشید.

• ۲ لیوان آردی که سبوس آن گرفته نشده است.
• نصف قاش چایخوری نمک دریا.
• آب به میزانی که آرد تبدیل به خمیر شود.

در ابتدا قبل از این که شروع به پخت نان کنید باید موادی را که از قبل تهیه نمودید با یکدیگر مخلوط کنید. آرد و نمک دریا را با یکدیگر ترکیب کنید.

دو لیوان آبی که از قبل تهیه کرده اید را روی شعله بگذارید تا ولرم شود. سپس آب ولرم با با ترکیب نمک و آرد مخلوط کنید.

سعی کنید این ترکیب را با دست مخلوط کنید تا آنجا که خمیری یک دست و نرم داشته باشید. خمیری که آماده می شود نباید به دست شما بچسبد و در عین حال خشک هم نباشد.

(نا گفته نماند که این نان خانگی را شما می توانید بدون استفاده از خمیر مایه به راحتی درست کنید).

بعد از این که خمیر شما آماده شد آن را به خوبی ورز دهید. روی خمیر را بپوشانید و بگذارید برای مدت بیست دقیقه بماند و یا به اصطلاح استراحت کند.

بعد از گذشت مدت زمان لازم، خمیر آماده شده را به چند قسمت تقسیم کنید و روی هر قسمت آن آرد بریزید تا هنگام کار به دست شما نچسبد.

خمیرهای تکه تکه شده را به وسیله یک وردنه نازک کنید، البته این کار را بدون وردنه و با دست نیز می توانید انجام دهید.

به اندازه ساج خانگی خود توجه کنید و به نسبت اندازه آن، خمیرها را پهن کنید. برای نازک کردن خمیر بعد از پهن کردن، آن را از اطراف کمی بکشید. البته توصیه می شود اگر در این رابطه مهارت و تجربه کافی ندارید از کشیدن خمیر برای نازک کردن آن، پرهیز کنید.

خمیری که پهن و نازک شده است را روی یک سینی یا میز پهن کنید. ساج خانگی را روی حرارت شعله قرار داده اجازه دهید حسابی داغ شود.

بعد از اینکه ساج شما داغ شد خمیر را به آرامی روی آن بگذارید. دقت کنید که شعلۀ زیر ساج نه خیلی کم باشد که نان شما خشک و سفت نشود و نه خیلی داغ باشد، زیرا نان به سرعت می سوزد.

وقتی یک طرف نان تان پخته شد، خمیر را از ساج خانگی جدا کرده و روی دیگر آن را بگذارید تا آماده شود. نانی که شما به این واسطه تهیه کرده اید برای صبحانه و یا عصرانه می تواند یک گزینه مناسب باشد.

نان هایی که روی این ساج درست می کنید بسیار خوش طعم و سالم هستند.

با وجود ماشینی شدن زندگی امروز و مشغله های فراوان، شاید پیشنهاد درست کردن نان در خانه خیلی مورد استقبال قرار نگیرد اما، برای تنوع هم که شده خوب است یکی دو بار استفاده از ساج خانگی برای پخت نان را تجربه کنید.

کراهت خرید نان بیرون

حالا که به پخت نان در منزل پرداخته شد خالی از لطف نیست اگر به حدیثی در این باره نیز اشاره کنیم.

روایت است که نان را در خانه تهیه کنید زیرا که خرید نان فقر می آورد. همچنین آمده است که خرید گندم عزت است و خرید آرد ذلت و خرید نان فقر. پس از فقر به خداوند متعال پناه می بریم.

در احادیث و روایات مختلفی خرید نان از بیرون خانه نکوهش شده است. در احادیث توصیه شده است تا خود را گرفتار کالاهای آماده نکنیم بلکه خام بخریم و خودمان آن را آماده کنیم.

البته فقط خدا می داند دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم این امر تا چه حد می تواند قابل اجرا باشد!