روز جهانی دیابت

در قرن بیست و یکم بیماری دیابت به عنوان یکی از تهدیدهای اساسی سلامت بشر شناخته شده است.

تغییرات در سبک زندگی مردم جهان در مدت زمان چهل سال سبب رشد صعودی این بیماری گردیده است.

با توجه به وجود دلایل بی شمار به نظر می رسد که رشد و شیوع بیماری دیابت نوع دوم در دهه آینده نیز ادامه یابد.

بیماری دیابت نوع دوم را می توان به عنوان یکی از معضلات سلامت مردم جهان و علت اصلی مرگ و ناتوانی بشر طی سال های آینده دانست.

بیماران دیابتی به ویژه بیمارانی که عوارض عروقی دارند دچار سکته قلبی و مغزی می گردند و یا با نارسایی کلیوی، نابینایی، قطع عضو روبرو خواهند شد.

پیشینه

فدراسیون بین المللی دیابت (International Diabetes Federation) و سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization) در سال ۱۹۹۱ و در پاسخ به رشد فزاینده بیماری دیابت در میان تمامی جوامع بشری، روز ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) را به نام «روز جهانی دیابت» نامگذاری کردند.

۱۴ نوامبر روز تولد فردریک بنتینگ  (Frederick Banting) است. فردریک بنتینگ و چارلز بست (Charles Best) در سال ۱۹۲۲ انسولین را کشف کردند.

این روز در سال ۲۰۰۶ توسط سازمان ملل متحد به عنوان یک روز رسمی در تقویم بین المللی ثبت گردید.

روز جهانی دیابت، بزرگترین کمپین اطلاع رسانی در مورد دیابت است که هر ساله با محوریتی مشخص و با شعاری که فدراسیون بین المللی دیابت انتخاب می کند، در بیش از یکصد و شصت کشور دنیا برگزار می گردد.

اهداف اصلی که این کمپین دنبال می کند عبارتند از:

۱- اطلاع رسانی گسترده به جوامع، سیاستمداران و ذی نفعان در سراسر دنیا برای توجه ویژه به دیابت نوع دوم

۲- اطلاع رسانی گسترده از فعالیت های فدراسیون بین المللی دیابت و نقشی که این نهاد در جهت ارتقای آگاهی دنیا ایفا می نماید

هدف از بزرگداشت این روز، معرفی دیابت و تشویق جامعه جهانی به پیشگیری و مراقبت از این پدیده روزافزون می باشد.

در هر ده ثانیه، یک نفر به دلیل دیابت از بین می رود و دو نفر نیز به دیابت مبتلا می شوند.

هر ساله هفت میلیون نفر در جهان به شمار دیابتی ها افزوده می گردد، به نحوی که تا سال ده سال دیگر (۲۰۳۰) در جهان بیش از پانصد میلیون تن مبتلا به دیابت به ویژه در قاره آسیا خواهند بود.

هشتاد درصد مبتلایان به دیابت مربوط به کشورهایی خواهند بود که وضعیت توسعه ای متوسط و رو به پایین داشته باشند.

برخی از مهمترین برنامه ها در این روز عبارتند از: انتشار برنامه های رادیویی و تلویزیونی با موضوع دیابت، رویدادهای فرهنگی و ورزشی، غربالگری رایگان در گردهمایی های عمومی، طراحی و تهیه پوستر و پمفلت، برگزاری کارگاه های آشنایی با دیابت، نشست های خبری، انتشار مقالات، فعالیت برای خردسالان و نوجوانان.

نماد روز جهانی دیابت

برای اعلام تصویب روز جهانی دیابت از سوی سازمان ملل و نیز تأکید بر مبارزه برای پیشگیری از دیابت، استفاده از یک دایره به عنوان نشان «همه با هم برای دیابت»، تعیین شد.

دایره نمادی ساده می باشد که به راحتی قابل پذیرش توسط افکار عمومی و استفاده جهانی است. در تمامِ فرهنگ ها دایره نشانه زندگی و سلامتی محسوب می شود.

معنای دایره این است که فشارهای سخت و شدید، نتیجه مثبتی در پی دارد.

رنگ آبی نماد آسمان است که تمامی ملل جهان را زیر یک آسمان متحد می کند (رنگ پرچم سازمان ملل متحد هم آبی است). دایره آبی دیابت، نمایانگر اتحاد جهانی انسان ها برای مبارزه برضد پدیده شوم دیابت است.

 دیابت چیست؟

در واقع ایراد در نظام سوخت رسانی بدن که به علت کمبود «انسولین» به وجود می آید را «دیابت» می گویند.

انسولین هورمونی است که توسط غده پانکراس (Pancreas) یا لوزالمعده (اندام تولیدکننده آنزیم گوارش) تولید می گردد و برای جذب انرژی مواد غذایی فوق العاده لازم و ضروری محسوب می شود.

 انواع دیابت

۱- دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک: در این نوع بیماری دیابت، بدن بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند یا اصلاً تولید انسولین ندارد و در نتیجه فقدان انسولین، کنترل قند خون غیرممکن است. اوج ظهور این بیماری چهارده سالگی و بروز آن در چهل  سالگی است.

۲- دیابت غیر وابسته به انسولین یا نوع دو: در این نوع بیماری دیابت، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از طرف دیگر سلول های بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. بروز آن در افراد بالای چهل  سال است.

۳- دیابت دوران بارداری: دیابت حاملگی معمولاً بین هفته های بیست و چهارم و بیست و هشتم بارداری ظاهر می شود و عموماً پس از زایمان از بین می رود، چون در همه انواع دیابت، میزان قند یا گلوکز خون بسیار بالا می رود علائم و نتایج همه آن ها یکسان است.

علائم و نشانه های بیماری دیابت

در مراحل اولیه ممکن است دیابت بدون هیچ گونه نشانه و علامتی باشد. اغلب بیماران دیابتی به طور ناگهانی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می گردند.

با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت مشخص تر می گردند. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی، تاری دید از جمله علایم نخستین شایع بیماری دیابت است.

اغلب بیماران در زمان تشخیص بیماری مشخص می شود که برای چند سال دیابت داشته اند.

در خردسالان دچار دیابت نوع یک، علایم معمولاً به صورت ناگهانی آشکار می شوند. این دسته از خردسالان معمولاً پیش از این سالم بوده و چاق نبوده اند.

در بزرگسالان این علایم معمولاً به تدریج آشکار می شوند. عارضه کتواسیدوز (ketoacidosis) می تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری هم در دیابت نوع یک آشکار شود.

در دیابت نوع دوم معمولاً شخص تا سال های سال بدون هیچ گونه علامتی است. علایم معمولاً خفیف می باشند و به صورت تدریجی بدتر می شوند.

در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون (Dehydration) شود.

چه اشخاصی به دیابت مبتلا می شوند؟

همه اشخاص احتمال دارد به دیابت نوع دوم مبتلا گردند. با این حال، عواملی وجود دارد که احتمال دارد شما را به صورت فزاینده ای در معرض خطر ابتلای به این بیماری قرار دهد. برخی از مهمترینِ این عوامل عبارتند از:

• تجمع چربی در اطراف کمر و معده
• کم تحرکی، انجام ندادن حرکات ورزشی
• وزن بیش از حد
• سن بالای ۴۵ سال
• سابقه دیابت نوع دوم در خانواده
• ابتلا به دیابت حاملگی
• فشار خون بالا
• تری گلیسیرید بالا
• پایین بودن تجمع لیپوپروتئین و کلسترول (برای سنین پایین تر از ۳۵ سال)