خروج جنجالی امریکا از افغانستان و نقش مناقشه‌برانگیز ترامپ و بایدن

پس از نشر گزارش جمهوری‌خواهان مبنی بر این که عقب‌نشینی واشنگتن از افغانستان امنیت ملی امریکا را «تضعیف» کرده و جو بایدن؛ رییس جمهور این کشور مردم را فریب داده، دموکرات‌ها می‌گویند که همکاران جمهوریخواه‌شان در این گزارش حقایق را در مورد نقش ترامپ نادیده گرفته‌اند.

پس از سه‌سال از روی کار آمدن طالبان و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، کمیته روابط خارجی مجلس نماینده امریکا اخیرا بار دیگر دولت جو بایدن؛ رییس جمهور این کشور را متهم به گمراه کردن مردم کرد؛ اما اکنون دموکرات‌ها می‌گویند که همکاران جمهوریخواه‌شان در این گزارش حقایق را در مورد نقش ترامپ نادیده گرفته اند.

هرچند خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، بر اساس توافقنامه‌ای صورت گرفت که حکومت ترامپ آن را در فبروری ۲۰۲۰ با طالبان امضا کرد،‌ در گزارش آمده است که بایدن به خاطر ناکامی در کاهش پیامدهای احتمالی این تصمیم مقصر است.

در این گزارش ۳۵۰ صفحه‌ای که کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان کنگره امریکا سه سال روی آن تحقیق کرده، حکومت بایدن متهم شده است که طرح و تدابیر بسنده امنیتی نداشته است تا روند خروج به گونۀ مصون انجام یابد.

مایکل مک‌کال؛ رییس این کمیته گفته: «حکومت بایدن معلومات و فرصت داشت که گام‌های لازم را برداشته و برای جلوگیری از فروپاشی حکومت افغانستان برنامه‌ریزی کند، تا ما بتوانیم کارمندان امریکایی، شهروندان امریکا، دارندگان کارت اقامت دایمی امریکا و متحدان شجاع افغانستانی مان را به گونۀ مصون انتقال دهیم.»

در این گزارش آمده است که «بایدن و معاونش، کامالا هریس، بدون توافقنامه دوحه و بدون درنظرداشت بهای آن، به خروج از افغانستان مصمم بودند و… با نادیده گرفتن خواست‌های حکومت افغانستان و انتقادهای متحدان ناتو، یکجانبه تصمیم گرفتند تا از کشور (افغانستان) بیرون شوند.»

تحقیقات قبلی در مورد روند خروج از افغانستان به شمول گزارش مفتش ویژه امریکا در امور افغانستان (سیگار)، هم حکومت ترامپ و هم حکومت بایدن را در پیوند به کاستی‌ها و هرج و مرج در این روند مقصر خوانده است.

در همین حال، دموکرات‌ها با نشر بیانیه‌ای گفته‌اند که همکاران جمهوریخواه شان در این گزارش حقایق را در مورد نقش ترامپ نادیده گرفته اند.

گریگوری میکس، ارشدترین عضو دموکرات در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا، در نامه‌ای به همکاران جمهوریخواه خود نگاشته است که به خاطر حذف هر چیز غیرمفید برای روایت از پیش تعیین شده و جانبدارانه در مورد خروج از افغانستان، شاهدان دستچین شده اند.

شارون یانگ، یک سخنگوی قصر سفید هم این گزارش کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندگان را که یک جمهوریخواه ریاست آن را به عهده دارد دستچین کردن حقایق، شخصیت پردازی‌های نادرست و جانبداری از قبل موجود خواند.

یانگ در بیانیه‌ای گفت: «به خاطر معاملۀ بدی که رییس جمهور پیشین ترمپ با طالبان کرد تا نیروهای امریکایی تا می ۲۰۲۱ از افغانستان بیرون شوند، رییس جمهور بایدن یک موضع غیرقابل دفاع را به ارث برد.»

این سخنگوی قصر سفید گفت که بایدن یا باید بر اساس توافقنامۀ دوحه عمل کرده و نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون می‌کرد یا هم جنگ را بر ضد طالبان که قوت گرفته بودند، ادامه می‌داد.

مک‌کال نیز در بخشی از گزارش و هم در مصاحبۀ اخیرش با شبکۀ خبری سی‌بی‌اس، زلمی خلیل‌زاد؛ فرستاده ویژه پیشین ایالات متحده در امور صلح افغانستان را به حاشیه راندن حکومت پیشین افغانستان و سرانجام تضعیف آن و در تاریکی نگهداشتن مقام‌های ارشد نظامی امریکا از جریان مذاکره با طالبان متهم کرده است.

خلیل‌زاد این اتهام را رد کرده و در اکس گفته که رهبران نظامی ایالات متحده را از جریان مذاکرات با طالبان مطلع کرده و هیچ توافقی بدون تصدیق نظامیان امریکایی صورت نگرفته است.

او همچنین گفته که نمایندگان حکومت پیشین افغانستان در مذاکرات صلح با طالبان دخیل بودند و به گفتۀ وی توافق صلح میان امریکا و طالبان، راه را برای روند بین‌الافغانی گشود.

مک‌کال، این انتقادات را رد کرده است که گویا نشر این گزارش در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری انگیزۀ سیاسی داشته یا هم در آن اشتباهات ترامپ در روند خروج از افغانستان نادیده گرفته شده است.

گزارش جمهوری‌خواهان کمیتۀ روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا درست یک روز پیش از نخستین مناظرۀ نامزدان جمهوریخواه و دموکرات انتخابات ریاست جمهوری امریکا نشر می‌شود، مناظره‌ای که احتمالاً خروج از افغانستان نیز بخشی از آن باشد و هر دو نامزد با پرسش‌های جدی در این مورد روبرو شوند.