جنگ های پیامبر در قرآن کریم/ پیامبر چند جنگ داشته اند؟

صدر اسلام تاریخ پر فراز و نشیبی را طی کرده است، جنگ های زیاد، طاقت فرسا و سختی در صدر اسلام اتفاق افتاده و این دین با رشادت های بسیار و مجاهدت های فراوان به دست ما رسیده است که کتب تاریخی از همان قرن اول تاریخ اسلام جنگ های پیامبر را مو به مو و دقیق ثبت کرده است. در این مطلب شما را به طور اختصار با نگ های پیامبر آشنا می کنیم. اگرچه در این نوشتار کوتاه نمی توان به همه جنگ های پیامبر اشاره کرد اما مهم ترین آنها را در اینجا ذکر می کنیم.

جنگ های پیامبر چه تعداد بوده است؟

بنابرآنچه کتب تاریخی ذکر کرده اند رسول بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در طول اقامت شان در مدینه بیش از ۸۰ جنگ را پری کرده اند. برخی از این جنگ ها بسیار سخت و بزرگ بوده اند و برخی دیگر هزینه ها و انرژی کمتری از دولت نوپای اسلام گرفته است.

همانطور که ذکر شد همه این ۸۰ جنگ تنها در طول ۱۰ سالی بوده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در مدینه حضور داشتند و در ۱۳ سالی که ایشان در مکرمه مردم را به دین اسلام دعوت کردند هیچ جنگی رخ نداده است.

اگر بخواهیم میانگینی از ۸۰ جنگ در طول ۱۰ سال حساب کنیم متوجه خواهیم شد که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و مسلمانان صدر اسلام در چه تنگنا و مضیقه شدید بوده اند. این را هم باید اضافه کرد که مسلمانان صدر اسلام از لحاظ تجهیزات در وضعیت بسیار ابتدایی قرار داشتند اما رفته رفته با فتوحات در جنگ ها توانستند از لحاظ اقتصادی و نظامی قدرت بیشتری پیدا کنند.

انواع جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

به طور کلی جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول که به آنها غزوه می گویند جنگ هایی هستند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم خود شخصا در آنها حضور داشتند و جنگ را رهبری و مدیریت می کردند. جنگ هایی از قبیل بدر، احد، خندق و … از این نوع جنگ ها بوده اند. بر اساس گزارشات تاریخی، ۲۷ عدد از جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم غزوه بوده اند. در این میان، ۱۸ غزوه بدون درگیری به نفع مسلمان تمام شده و تنها ۹ جنگ از غزوه های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درگیری داشته است.

اما دسته دوم از جنگ های رسول خدا آنهایی هستند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شخصا در آنها حضور نداشتند و فرمانده ای از سوی ایشان به جنگ رفته و این نبردها را انجام می داده است. به این دسته از جنگ های رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم سریه می گفتند. مجموعه سریه های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ۵۰ جنگ بوده است که از این میان نیز در ۲۴ جنگ درگیری رخ داده است.

مهمترین جنگ های رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم

نخستین جنگ هایی که در صدر اسلام رخ داد است را می توان مهم ترین جنگ های پیامبر قلمداد کرد. چرا که همیشه نخستیم نبردها در آغاز یک انقلاب مهم  و سرنوشت ساز هستند. جنگ های بدر، احد و خندق که از نخستین جنگ های رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هستند از مهمترین و سرنوشت ساز ترین آنها نیز محسوب می شوند چرا که نتایج این جنگ ها تاثیر بسیار زیادی در سرنوشت مسلمانان و اداه مسیر دین اسلام داشته است.

از دیگر جنگ های مهم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می توان به جنگ خیبر اشاره کرد. در این جنگ که با یهودیان اتفاق افتاد مسلمانان توانستند توسط امام علی علیه السلام پیروز شوند و این پیروزی بنیه اسلام را بیش از پیش تقویت کرد. همچنین می توان به جنگ فتح مکه اشاره کرد اگرچه این جنگ هیچ درگیری نداشت و مسلمانان به صرف لشکر کشی به مکه توانستند آن را فتج کنند اما در هر صورت به عنوان یکی از مهمترین جنگ های پیامبر نیز شمرده می شود.

غزوه حنین نیز یکی از مهمترین و البته سخت ترین جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم محسوب می شود که با پیروزی مسلمانان به پایان رسید. قرآن کریم در چند آیه به سختی های این جنگ اشاره کرده و تا حدودی شرایظ آن را برای ما توصیف کرده است.

جنگ های دیگری نیز بوده اند که از اهمیت بسیاری برخوردار بودند اما در این نوشتار مختصر نمی گنجند.

جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در قرآن کریم

قرآن کریم در آیات زیادی در سوره های مختلف به جنگ های رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم اشاره کرده است. این آیات به مسلمانان یادآوری می کند که خداوند در چه لحظات سختی آنها را یاری کرده است. در این آیات همچنین بارها از امدادهای غیبی خداوند سخن گفته شده است.

به عنوان مثال در آیه ۲۵ سوره مبارکه توبه می خوانیم: «لَقَدْ نَصَرَکُمُ اللَّهُ فِی مَوَاطِنَ کَثِیرَهٍ وَیَوْمَ حُنَیْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْکُمْ کَثْرَتُکُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْکُمْ شَیْئًا وَضَاقَتْ عَلَیْکُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّیْتُمْ مُدْبِرِینَ»، «خداوند شما را در میدانهای زیادی یاری کرد (و بر دشمن پیروز شدید) و در روز حنین (نیز یاری نمود) در آن هنگام که فزونی جمعیتتان شما را به اعجاب آورده بود، ولی هیچ مشکلی را برای شما حل نکرد و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شد سپس پشت (به دشمن) کرده فرار نمودید.»

بخش دیگری از این آیات به سرزنش کسانی که از جنگ ها می گریختند یا از فرمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مبنی بر عزیمت به جنگ اطاعت نمی کردند اختصاص یافته است.

آیات مربوط به جنگ های پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دارای نکاتی است که بازخوانی آنها همچون دیگر آیات در هر زمان و شرایطی می توان درس های فراوانی برای ما داشته باشد و راهگشای ما باشد.