تلفن هراسی چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

تلفن هراسی (Telephone Phobia) بدون شک یکی از رایج ترین هراس های انسان در عصر جدید می باشد. روانشناسان و مشاورین روانی در سال های اخیر گزارش های بسیاری از آدم هایی داده اند که در هنگام صحبت کردن با تلفن دچار اضطراب می شوند. این درحالی بوده است که اکثر آن ها هیچ گونه سابقه ابتلا به دیگر انوع اضطراب همانند اضطراب صحبت در جمع را نداشتند. به عقیده روانشناسان شنیدن صدا بدون دیدن جسم که در گفت و گوهای تلفنی تجربه می شود، در این گروه از انسان ها، موجب بروز اضطراب و دست پاچگی می شود.

اختلال اضطراب اجتماعی

تلفن هراسی یکی از انواع «اختلال اضطراب اجتماعی» (Social Anxiety Disorder) است. اختلال اضطراب اجتماعی یا «جمع هراسی» (Social Phobia) نوعی اختلال شایع روانی است که با نشانه هایی همچون ترس و اضطراب در موقعیت های اجتماعی به وجود می آید. افراد مبتلا به این اختلال در موقعیت هایی همچون مکالمات، غذا خوردن در برابر دیگران، رفتن به توالت های عمومی، سخنرانی و اجرا در مقابل جمع دچار اضطراب می شوند. هنگامی که فرد در این موقعیت ها قرار می گیرد هجمه ای از تفکرات منفی از ترس اینکه قضاوت شود وی را فلج می نماید. با بروز علائم فیزیکی اضطراب، تفکرات منفی وی به شکل فزاینده ای افزایش می یابد.

تعرق زیاد، افزایش تپش قلب، لرزش صدا، خالی شدن ذهن از جمله علائم فیزیکی ترس محسوب می شوند. فرد به اندازه ای تحت فشار قرار می گیرد که تلاش می کند از قرار گرفتن در چنین موقعیت هایی خودداری کنند. وی در نتیجه دچار انزوا شده و به تبع آن فرصت هایی که می توانست از آن ها استفاده کند را از دست می دهد. شخص در بسیاری موارد دچار مشکلات اقتصادی شده و دچار افسردگی می گردد. در شماری از موارد این اختلال موجب روی آوردن وی به مواد مخدر و مشروبات الکلی می شود.

تلفن هراسی

تلفن هراسی نوعی هراس اجتماعی می باشد که در نتیجه ویژگی های اجتماعی تماس های تلفنی به وجود می آید. فرد مبتلا به این نوع هراس با شنیدن صدای انسان ها به این علت که علائم ظاهری آن ها را نمی بیند احساس خجالت و ناراحتی می کند. وی در این شرایط غرق در افکار آزار دهنده ای می شود. وی از خود می پرسد آیا او همان پاسخی را که انتظار دارم به من خواهد داد؟ آیا او بیشتر از آنچه من متوجه شده ام، احساس خشم و دلخوری دارد؟ او در واکنش به سخن من چه می گوید یا چه می کند؟ آیا در زمان مناسبی با وی تماس گرفته ام؟ آیا چیزی که می گویم موجب تمسخر من می شود؟

تلفن هراسی مثل نوع های دیگر هراس اجتماعی قادر است موجب رفتارهای اجتنابی گردد، بدین صورت که شخص عمدا از جواب دادن به تماس های تلفنی خودداری می کند و آن ها را رد می نماید و یا به روش های دیگر ارتباطی روی می آورد.

روش های درمان تلفن هراسی

روش اساسی غلبه کردن بر تلفن هراسی بسیار با روش های درمانی برای دیگر انواع هراس های اجتماعی شبیه می باشد. این روش ها عبارتند از «مواجهه تدریجی» (gradual exposure)، «درمان شناختی» (Cognitive Therapy) و «تکنیک های آرام سازی» (Relaxation Technique).

مواجهه تدریجی

به هر اندازه که فرد خود را بیش تر در موقعیتی که از آن ترس دارد قرار می دهد و فعالیتی که از آن هراس دارد را انجام می دهد، در مقابل واکنش ها و جریاناتی که برای وی هراس آور می باشد، آماده تر خواهد بود. چنانچه حضرت امام علی (ع) می فرمایند: «إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِیهِ، فَإِنَّ شِدَّهَ تَوَقِّیهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْهُ» «نگامی که از چیزی (زیاد) می ترسی خود را در آن بیفکن، چرا که سختی پرهیز از آن از آنچه می ترسی بیشتر است».

با انجام تکنیک مواجهه تدریجی فرد متوجه می شود که قادر است این شرایط را پشت سر بگذارد آن هم بی آنکه با بدترین نتیجه ای که انتظار آن را دارد، روبرو گردد. انجام مداوم این تمرین موجب می گردد که فرد اندک اندک بتواند با اضطراب تلفن هراسی مقابله کند و اعتماد به نفس خود را به دست آورد.

درمان شناختی

تمرکز مجدد برروی فکرهای منفی خودکار که متاثر از تلفن هراسی می باشند دارای اهمیت است. تکنیک درمان شناختی قادر است به فرد کمک کند تا وی برروی واقعیات و شواهد ترسی که در موقعیت های ویژه به وجود می آید تمرکز کند، آن ها تعدیل نماید و احساس کند که آن ها را تحت کنترل دارد.

این تکنیک ها قادر هستند کمک نمایند فرد توقع بیجا از خود برای کامل و بی نقص بودن را کاهش دهد و از فشار متاثر از عملکرد فوری که یکی از خصوصیات گفت و گوهای تلفنی می باشد، کم نماید، هراس از ایجاد مزاحمت برای دیگران را تعدیل نماید، و یا صدای مخاطب را تصویری واقعی و بدون تهدید از وی مرتبط نماید و آن را تجسم کند.

تکنیک های آرام سازی

تکنیک های آرام سازی همانند «تنفس عمیق» (Deep breathing) و «بیوفیدبک» (Biofeedback)، و در موارد شدید قادر است در زمینه بهبودی بخشیدن به اضطراب ناشی از تلفن هراسی کمک کند.

اشخاصی که مبتلا به تلفن هراسی هستند قادر می شوند فرا بگیرند که مدارا نمایند و خود را ببخشند حتی اگر گفت و گوها به صورت کلی بدون مشکل ادامه نیابند و یا سوء تفاهم های ناخواسته ای نیز روی دهد.

در رابطه با تلفن هراسی و همچنین دیگر انواع اختلال اضطراب اجتماعی می بایست گفت که به طور کلی کلید اصلی درمان در این است که فرد خود را در تجربه چنین اضطرابی تنها و درمانده احساس نکند و اطمینان داشته باشد که روش ها و درمان هایی وجود دارند که به درمان وی کمک می نمایند.

همه ما می دانیم که پیشرفت های علمی و ورود تکنولوژی به زندگی انسان ها موجب رفاه می شود اما باید این را هم بدانیم که همراه با آن ها اضطراب های جدیدی نیز وارد زندگی می شود. نکته اساسی این است که برای تمامی این اضطراب ها درمان هایی نیز وجود دارد.