بیشترین جمعیت پشتون جهان در پاکستان زندگی می کند/پیروز طالبان برای پاکستان دردسرساز می شود!

با فرار اشرف غنی و سقوط حکومت وی تخلیه گسترده ای در افغانستان صورت گرفته است.
نقل مکان از یک مکان به مکان دیگر یکی از ویژگی های فرهنگ پشتون است، چیزی که در «کابولیوالا»، شعری از رابیندرانات تاگور ارج گذاری شده است. کابولیوالا برنده جایزه نوبل شاعر بنگالی در عرصه ادبیات شد، رویدادی نادر برای یک نویسنده جنوب آسیا. کابولیوالا داستان یک میوه فروش به نام رحمت را روایت می کند که در کابل زندگی می کند: کابل زادگاه اوست اما رحمت هر ساله به کلکته می رود تا محصولاتش را بفروشد. وقتی در بنگال است به طور تصادفی یک دختر جوان بنگالی به نام «می نی» را می بیند، رحت با این دختر جوان بنگالی مانند دختر خوانده اش برخورد می کند چون وی یادآور دختر رحمت هست که در کابل جا گذاشته است.

رحمت یک تجارت جانبی دارد. او وام هایی که توسط دوستان پشتونش داده می شود را جمع می کند. وی به خاطر برخی کارهایش روانه زندان می شود و چندین سال بعد عفو می گردد و از زندان آزاد می شود. بعد از رهایی از زندان دنبال «می نی» می گردد. وقتی موفق به پیدا کردن مکان زندگی این دختر می شود، دختر رحمت را به یاد نمی آورد و او را نمی شناسد. قلب رحمت می شکند. مفهوم داستان های کابولیوالا بر برخی از اقدامات که سبب سرگردانی پشتون ها شده تمرکز دارد. فروش میوه و اعطای وام سبب پراکندگی پشتون ها در تمام هند بریتانیایی شد به ویژه در مناطقی که در ادامه بخشی از خاک پاکستان نام گرفت.

جمعیت شناسان برآورد کردند جمعیت کل پشتون ها شصت تا هفتاد میلیون نفر می باشد که بخش عمده آن هم اکنون در پاکستان زندگی می کنند. از جمعیت سی و هشت میلیونی کنونی افغانستان نیز نزدیک به پانزده میلیون آن پشتون ها هستند که یک قوم اکثریت به حساب می آیند، به عبارت دیگر سی و نه درصد جمعیت کل افغانستان را پشتون ها تشکیل می دهند. در نیم قرن گذشته پشتون ها یک بار دیگر سفرهای دور را آغاز کردند. آنها به خاورمیانه رفتند و خانه و زیربنا ساختند.

یک موج عظیم مهاجرت پشتون ها زمانی شکل گرفت که اتحاد جماهیر شوروی سابق به افغانستان حمله کرد. نزدیک به چهار تا پنج میلیون مهاجر در همان سال های اول در کمپ های مهاجرنشین که به کمک کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان ساخته شده بود و نوعی سرپناه موقت به شمار می رفت جابه جا شدند. این اقدام موثر نیفتاد و صدها هزار مهاجر افغانستانی از کمپ بیرون زدند و در شهرهای بزرگ پاکستان ساکن شدند و شهر کراچی که از قبل نیز جمعیت زیادی از پشتون ها را در سهراب گوث نزدیک بزرگترین شهرهای پاکستان در خود جای داده بود، مقصد عمده این تازه وارد ها شد. به هر صورت کراچی اکنون بزرگترین جمعیت پشتون دنیا را در خود جای داده و کابل و پیشاور را پشت سر گذاشته است.

سیل مهاجرین افغان به امریکا

ایالات متحده امریکا که پس از بیست سال جنگ در افغانستان سرانجام این کشور را ترک کرد انتظار ورود جمعیت زیادی از افغانستانی ها به امریکا را دارد چون ده ها هزار افغان در زمان حضور امریکا در افغانستان در بخش های مختلف با امریکایی ها کار کرده اند. طی دو هفته یعنی از پانزده آگوست که اشرف غنی رئیس جمهور پیشین افغانستان این کشور را ترک کرد تا سی جولای که آخرین انتقال نظامی امریکا از افغانستان صورت گرفت تخلیه بزرگی از افغانستان صورت گرفت. نزدیک به یک صد هزار شهروند افغان از افغانستان بیرون کشیده شدند و ده ها هزار نفر دیگر که تمایل به ترک کشورشان داشتند موفق به این کار نشدند. از سوی دیگر افغان هایی که در خارج زندگی می کنند تلاش دارند خویشاوندان خود را خارج کنند. مارک لندلر از نیویورک تایمز در گزارشی به روزنامه خود داستان خروج پدر و دایی سومیا تورا در بیست و چهارم آگوست از افغانستان را بازگو کرده است. سومیا تورا اولین محقق از منطقه رودز در عرصه افغانستان است که از ارتباطاتش با دانشگاه آکسفورد و موسسه مالی اریک اشمیت، میلیاردر سابق و مدیر اجرایی گوگل، استفاده کرد و پدر و دایی اش را از طریق یک پرواز نظامی غیر امریکایی از کابل بیرون کشید. خارج ساختن افغان ها یک سوی قضیه است و طرف دیگر داستان ساکن ساختن آنها می باشد. پاسخ در امریکا به ویژه در شهرهایی چون آریزونا و شهر ایالت فینیکس اما درد آور بوده است. این برخورد نامناسب با مهاجران به ویژه مهاجرین مسلمان از اعتراض واضح و آشکار دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین امریکا با مهاجرت به کشور مردم رنگین پوست نشات می گیرد. از سوی دیگر و براساس گزارشات اما در سراسر امریکا مردم این کشور از طیف های سیاسی مختلف ورود جمعیت کثیر افغانستانی هایی که طی بیست سال جنگ امریکا در افغانستان به امریکایی ها کمک کرده بودند را به کشورشان خوش آمد گفتند.

بعد از جنگ ویتنام ورود این تعداد افغانستانی به امریکا یکی از بزرگترین جابه جایی ها بوده است.
اگرچه بخش های زیادی از مرز افغانستان با پاکستان فنس کشی شده اما این فنس ها به راحتی شکسته می شوند، اتفاقی که پیشاپیش افتاده است. در حال حاضر سخت است بگوییم تسلط طالبان بر کل افغانستان چه تاثیری بر سیاست و اقتصاد پاکستان خواهد گذاشت. براساس گزارش یک روزنامه، مولانا فضل الرحمان که چند ماه پیش در یکی از پارک های کراچی کمپاینی برای برکنار دولت نخست وزیر عمران خان راه اندازی کرده بود، طی سخنانی پیروزی طالبان در نقاط مرزی را یک انقلاب موفق برای تغییرات سیاسی در پاکستان دانست. به گفته محمد امیر رعنا، مدیر انستیتوت پاکستانی برای مطالعات صلح در اسلام آباد، با پیروزی طالبان در افغانستان گروه های تروریستی ضد پاکستان تشویق خواهند شد و این تنها به آنجا ختم نمی شود. روایت های تازه در کشور ظاهر می شود که می تواند بحث های کنونی در مورد حکومت و جامعه و نقشی که دین بازی می کند را تغییر دهد. در سال ۲۰۱۸ میلادی و پس از پیروزی عمران خان در انتخابات پاکستان، یک گروه چند مذهبی به نام تحریک لبیک پاکستان(تی ال پی) به مبارزه با پلیس برخاست و شهرهای پاکستان را راکت باران نمود. دلیل این اقدام تحریک لبیک پاکستان تبرئه شدن یک زن مسیحی در یک پرونده کفرآمیز بود. تظاهرات کنندگان یک بار دیگر به اقدام امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در ستایش از یک معلم فرانسوی که توسط اسلام گرایان تندرو سر بریده شده بود، اعتراض کردند. در اپریل، عمران خان گروه تحریک لبیک پاکستان و رهبر این گروه را تحریم کرد و موجی تازه از ناآرامی ها در پاکستان به راه افتاد.

طالبان و لزوم همکاری با سایر اقوام و گروه ها

اکنون که طالبا کنترل کابل را به دست گرفته اند در صورتی قادر خواهند بود یک دولت قوی و حضور مقتدرانه در افغانستان ایجاد کنند که آماده همکاری با گروه هایی که به روش متفاوت با طالبان فکر می کنند، باشند. یکی از این موضوعات نقش زنان در جامعه هست. تحولات سریع و غیرقابل پیش بینی که در پانزده آگوست در افغانستان رخ داد نگرانی های جدی در مورد آینده زنان در کشور ایجاد نمود. در پانزده آگوست رئیس جمهور پیشین افغانستان گریخت و طالبان وارد ارگ شد. گفته شد غنی با جمعی از دوستان نزدیکش که اعضای دولت وی نیز بودند با یک هلی کوپتر وارد امارات متحده عربی شده اند. رئیس جمهور و همدستان نزدیکش در دولت آنچه قرار بود اتفاق بیفتد را پیش بینی می کردند. آنها دیدند که طالبان همانند دهه ۱۹۹۶ میلادی، یک بار دیگر کنترل دولت را در اختیار گرفتند. با فرار غنی ارتش افغانستان که توسط کمک های مالی و آموزش های نظامی و تجهیزات نظامی امریکا ساخته شده بود به یک باره متلاشی شد. در روزی که غنی از افغانستان فرار کرد طالبان وارد ارگ ریاست جمهوری شدند و رهبران طالبان یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار نمودند.

وعده تغییر

رهبران طالبان وعده سپردند به روشی متفاوت از پنج سال گذشته که در افغانستان در قدرت بودند کشور را اداره می کنند. طالبان تلاش کردند نشان دهند در برخورد با زنان تفاوت کرده اند: طالبان در گذشته شریعت اسلامی مورد تفسیر خود را بر زنان تحمیل می کردند. زنان به جز قرآن و سنت در هیچ زمینه دیگر حق تحصیل نداشتند. زنان بدون همراهی که محرم مرد حق بیرون رفتن از منزل را نداشتند. آنها مجبور بودند تنها در داخل خانه کار کنند و از سر تا پای خود را بپوشانند. این اقدامات طالبان واکنش های زیادی در خارج از افغانستان به همراه داشت و حتی افغان های لیبرال احساس ناتوانی کردند.
آیا افغانستان به گذشته بر می گردد؟ تنها زمان به این سوال پاسخ می دهد!

منبع