از شورای کویته بیشتر بدانیم

طالبان گروهیست با تفکرات افراط گرایانه و تکفیری که از شبه نظامیان عموما پشتون افغانستانی تشکیل شده است. این گروه که بر ضد حکومت افغانستان فعالیت می کند از هنگام ظهور خود در مهرماه سال ۱۳۷۳ تا کنون از طرف های اصلی جنگ داخلی افغانستان بوده است.

ساختار تشکیلات سیاسی طالبان

شورای کویته، شبکه حقانی و شورای میرانشاه ساختار تشکیلات سیاسی طالبان را شکل می دهد. البته شوراها و گروه های زیر و درشت دیگری نیز هستند که می توان به آن ها نیز اشاره کرد اما تاثیر آن ها در روند تحولات این گروه و جایگاه آن ها در ساختار قدرت طالبان چندان زیاد نیست.

الف: شورای کویته

مرکز اصلی شورای کویته به عنوان هسته اصلی و اولیه گروه طالبان که توسط ملاعمر تاسیس شد، شهر کویته پاکستان است. هم اکنون رهبران و اعضای اصلی این گروه در این شهر ساکن هستند.

طلاب مدارس دینی خصوصا افرادی که در دوره جهاد افغانستان به این کشور مهاجرت کردند و همچنین بسیاری از نیروهای جهادی سابق خصوصا نیروهای عضو حرکت انقلاب اسلامی به رهبری مولوی محمد نبی محمدی زیر سایه شورای کویته فعالیت داشته و دارند.

ارتباط تنگاتنگ شورای کویته با شبکه القاعده یکی از نکات مهم درباره این شورای است. اعضای شورای کویته و شبکه القاعده در درون خویش ارتباطات خانوادگی محکمی برقرار کرده اند.

خصوصا پیوند سببی ملاعمر و بن لادن در استحکام همبستگی این دو گروه بسیار مهم بوده است. احتمالا به دلیل همین پیوندها و وابستگی ها بوده است که ملا عمر در سال ۲۰۰۱ از تحویل اسامه بن لادن به آمریکا و اخراج آن از کشور افغانستان اجتناب کرد.

در میان گروه های مختلف طالبان شورای کویته از ایدئولوژیک ترین گروه ها محسوب می شود این شاخه خواهان شکل گیری یک حکومت اسلامی در افغانستان (امارات اسلامی افغانستان) به رهبری امیرالمومنین می باشد.

از این رو شدیدا با حکومت کنونی افغانستان مخالف بود و آن را دست نشانده غربی ها می داند. این شورا که هم اکنون در حال مذاکره با آمریکا است، بر خارج شدن نیروهای خارجی از افغانستان اصرار دارد. آن چیزی که آمریکایی ها از آن به عنوان طالبان بد یا «تندرو»  اشاره می کنند همین شاخه از طالبان است. هم اکنون ملا هبت الله آخندزاده مسئولیت رهبری این شورا را به عهده دارد.

ب: شبکه حقانی

محل فعالیت شبکه حقانی شرق و جنوب شرق افغانستان خصوصا در ولایت های «خوست» و «پکتیکا»  می باشد. این گروه عملیات های فراوانی در پایتخت افغانستان شهر کابل صورت داده و حتی سعی نموده رئیس جمهور پیشین این کشور حامد کرزی را ترور کنند.

این گروه ارتباط خوبی با القاعد و طالبان پاکستان ایجاد کرده و سعی نموده گروه طالبان را در کشور افغانستان به قدرت برسانند. شبکه حقانی تاکنون علیه نیروهای نظامی خارجی در افغانستان حملاتی فراوانی را انجام داده است.

نام شبکه حقانی در اواخر دوره مبارزه با «ارتش سرخ» شوری کم کم در افغانستان بر سر زبان ها افتاد. در آن دوران این گروه شاخه ای از حزب «یونس خالص» بود که در مناطق جنوب شرق افغانستان فعالیت می کرد.

در دوران مجاهدین و طالبان این شبکه بیشتر با نام موسس آن یعنی جلال الدین حقانی شناخته می شد اما بعد از سقوط طالبان عنوان شبکه حقانی برای یک جریانی مسلحانه به رهبری جلال الدین حقانی و سپس فرزندش سراج الدین حقانی تثبیت گردید.

گرچه این شبکه از ساختار مدیریتی متفاوتی از طالبان برخوردار است ولی هیچ گاه از این گروه جدا نبوده است و طالبان نیز پیوست این شبکه را از زیر مجموعه های رهبری گروه خود دانسته و رهبران آن را تابع رهبری طالبان می دانند. شبکه حقانی در کابل و مناطق مختلف افغانستان حملات مرگبار فراوانی انجام داده است. اکثر عملیات های شهری این شبکه با استفاده از خودرهای بمبگذاری شده و مهاجمانی انتحاری صورت می گیرد.

این شبکه در حدود ۴۰۰ نیروی فعال دارد و قادر است در پیوند با گروه های دیگر گاهی تا حدود ۱۰ هزار نیرو را سازمان دهی نماید. آمریکایی ها بر این باورند که این شبکه بازوی سیستم استخباراتی کشور پاکستان برای انجام علمیات های تروریستی در راستای منافع این کشور است اما کشور پاکستان این موضوع را تایید نمی کند.

ج: شورای میرانشاه

پایگاه اصلی این شورا در میرانشاه از توابع منطقه قبایلی پاکستان است. شورای میرانشاه تحت نظر شبکه حقانی فعالیت می کند. نیروهای وفادار به این شورا هم از تابعیت پاکستانی و هم از تابعیت افغانستانی برخوردار هستند.

به لحاظ تعداد نیرو و قلمرو اراضی، شورای میرانشاه از شورای کویته ضعیف تر است. از نظر معتقدات ایدئولوژیکی نیز با توجه به اینکه بسیاری از اعضای این گروه مزدور بوده و به جنگ به عنوان یک شغل برای درآمد نگاه می کنند در مقام مقایسه با اعضای شورای کویته، آن ها از عقاید افراطی کمتری برخوردار هستند.

شورای میرانشاه چون کمتر افراطی است از این رو تمایل بیشتری نیز به مذاکر با آمریکا و دولت مرکزی افغانستان دارد. اما بعضی از پیش شرط های این شورا همچون خروج آمریکای ها از افغانستان و یا داشتن سهم زیادی از قدرت در افغانستان در عمل راه هرگونه مذاکره را می بندد.

علاوه بر این اعضای این گروه، چون به طور ویژه در قاچاق مواد مخدر و سایر جرائم سازمان یافته حضور فعال دارند بی ثباتی در افغانستان به ویژه جنوب و جنوب شرق این کشور و همچنین در مناطق قبایلی و ایالت سرحد پاکستان را مطابق با منافع خود می دانند.

ساختار تشکیلات نظامی طالبان

از نظر ساختار نظامی در حال حاضر طالبان به دو بخش اصلی تقسیم می شود:

بخش اول: گروه حقانی که شرق و مرکز افغانستان را در کنترل دارد. این گروه تحت رهبری سراج الدین بخش‌های شرقی افغانستان و از پیشاور پاکستان تا غزنی و وردک، لوگر، پکتیا، خوست، پکتیکا، کابل، پروان، کاپیسا و بدخشان را زیر نظر دارد. سراج‌الدین حقانی هم اکنون در کنار ملا محمد یعقوب فرزند ملا عمر معاون ملا هبت‌الله آخندزاده رهبر طالبان هستند.

بخش دوم: بخش غربی افغانستان یعنی از ولایت غزنی به سمت قندهار، زابل، هلمند تا شمال غور و بادغیس توسط کمیته نظامی شورای کویته رهبری می‌شود.

بین شبکه حقانی و شورای کویته در بسیاری از سطوح تصمیم گیری اختلاف دیدگاه هایی نیز وجود دارد یعنی شبکه حقانی در گذشته گاهی عملیات های خود را بدون هماهنگی با شورای کویته انجام می داد.